Окована Војводина
| Tip | dvonedeljne novine |
|---|---|
| Format | A4 |
| Redakcija | Antal Benja, Milan Džanić, Milenko Marinković i Milenko Vlaškalić |
| Glavni urednik | Ivan Sue |
| Osnivanje | 1942. |
| Jezik | srpski i hrvatski |
| Ukidanje | mart 1944. |
| Sedište | Šatoraljaujhelj, Mađarska |
| Tiraž | nepoznat |
List „Okovana Vojvodina“ bio je jedan od najbolje uređivanih i tehnički najbolje opremljenh ilegalnih zatvorskih listova u hortijevskoj Mađarskoj, koji su pokrenuli politički zatvorenici u vojnom zatvoru u Šatoraljaujhelju, tokom Drugog svetskog rata. Motivi za pokretanje lista bili su isti kao i u drugim zatvorima, informisanje logoraša i popularizacija narodnooslobodilačkog pokreta, što se vidi i iz sadržaja lista.[1] List je izlazio sve do tragičnih martovskih događaja 1944. godine u kojima je stradalo 66 zatočenika.[2]
Opšte informacije[uredi | uredi izvor]
List je pokrenut u jesen 1943. godine, neposredno posle proslave godišnjice oktobarske revolucije, pa je uvodni članak prvog broja lista bio je posvećen oktobarskoj revoluciji.
Uredništvo[uredi | uredi izvor]
Uredništvo lista činili su:
- glavni urednik Ivan Sue
- saradnici glavnog urednika prilikom izdavanja prvog broja bili su: Antal Benja, Milan Džanić, Milenko Marinković i Milenko Vlaškalić.
- Ilustrator je bio Božidar Vučković,
- grupa omladinaca koja je prepisivala materijal tehničkim slovima, na čelu sa Aleksandrom Katićem. Grupa je toliko znalački radila na prepisivanju ovih zatvorskih novina, da su gotovo svi zatvorenici poverovali da je list negde štampan u gradu.
- povezivač svakog pojedinog broja u poluplatno obavljao je Geza Budinčević,
Materijal za pravljenje lista nabavljen je mnogo ranije nego što je list počeo da izlazi. Hartiju, tuš, materijal za povez i ostalo, pored rodbine zatvorenika, donosili su i neki kriminalci.
Naslovna strana lista[uredi | uredi izvor]
Naslovna strana lista bila je nacrtana na polukartonu. Odmah na vrhu stranice stojao je tekst:
- „Organ Narodnog fronta zatvorenika u Šatoraljaujhelju“
Ispod ovog teksta bile su tušem nacrtane konture Jugoslavije sa crvenom petokrakom zvezdom. Granice Vojvodine su bile izvučene crvenom bojom, a preko nje nacrtana dva lanca, čije su neke karike već pucale.
Ispod ovog crteža stojao je krupnim masnim slovima naslov lista
- „OKOVANA VOJVODINA“
a ispod njega:
- „Zatvor Satoraljaujhelj“
Dinamika izdavanja lista[uredi | uredi izvor]
List „Okovana Vojvodina“ je nakon početnih poteškoća počela da izlazi redovno dva puta mesečno i bila je namenjena svim političkim zatvorenicima iz Jugoslavije.[3]
Stečena iskustva preneta u druga dva lista[uredi | uredi izvor]
Nakon stečenih iskustava sa izdavanjem lista „Okovana Vojvodina“ partijsko rukovodstvo je došlo na ideju da se pokrenu još dva lista. Bili su to:
- „Naša knjižnica“, namenjena prvenstveno širenju opšteg obrazovanja među zatvorenicima,
- „Naš put“, koji je izlazio kao „Organ KPJ i SKOJ-a zatvorenika u Šatoraljaujhelju“ (kako je bilo navedeno u podnaslovu lista).
Prestanak izlaženja lista[uredi | uredi izvor]
List je prestao da izlazi 22. marta 1944. godine, kada su politički zatvorenici u porobljenoj Evropi pokušali sami, bez ičije pomoći, da se oslobode iz fašističkog zatvora Satoraljaujhelj, sa jedinim ciljem da svoje živote stave u službu dalje borbe protiv fašizma. Tada je počela strašna golgota učesnika neuspešnog oružanog proboja iz zatvora, u kome je stradalo 66 zatočenika.[2]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Milisavac, Živan: Poruke iza rešetaka, Institut za istoriju, Novi Sad, 1968
- ^ a b Miliisavac, Živan: Šuma nije olistala, hronika o pobuni rodoljuba zatvorenih u Šatoraljaujhelju, II izmenjeno i dopunjeno izdanje, Institut za istoriju, Novi Sad, 1983.
- ^ Rotbart, Vladislav: Revolucionarna delatnost om ladine Bačke u zatvorima i logorima fašističke Madarske 1941-1944. (Omladina V ojvodine u ratu i revoluciji 1941-1945. - za štampu priredio dr D anilo Kecić) Izdanje Instituta za istoriju, Novi Sad, 1981.