Pesak (Timiš)
| Pesak rum. Pesac | |
|---|---|
| Naselje | |
  Pesak Lokacija u Rumuniji | |
| Koordinate: 45° 59′ 45″ N 20° 50′ 6″ E / 45.99583° S; 20.83500° I | |
| Zemlja |  Rumunija |
| Okrug | Timiš |
| Opština | Pesak |
| Nadmorska visina | 92 m (302 ft) |
| Stanovništvo (2013)[1] | |
| • Ukupno | 1.983 |
| Vremenska zona | Istočnoevropsko vreme (UTC+2) |
| • Leti (DST) | Istočnoevropsko letnje vreme (UTC+3) |
| Geokod | 671089 |
Pesak (rum. Pesac) je selo i jedino naselje istoimene opštine Pesak, koja pripada okrugu Timiš u Republici Rumuniji.
Položaj naselja[uredi | uredi izvor]
Selo Pesak se nalazi u istočnom, rumunskom Banatu, u Pomorišju, na 30 kilometara udaljenosti od Srbije. Od Temišvara selo je udaljeno oko 60 km. Seoski atar je u ravničarskom delu Banata, blizu Moriša.
Prošlost[uredi | uredi izvor]
Po "Rumunskoj enciklopediji" mesto se prvi put javlja u dokumentima 1399.godine. O njemu ima pisanih tragova iz 1426. i 1549. godine. Ponovo je ustanovljeno naselje na tom mestu 1768. godine od strane preseljenih Srba iz Srpskog Sempetra. Nosi ime tada Pesak. Selo je nosilo srpsko ime a u crkvi se služilo crkvenoslovenskim jezikom. Posednik mesta biskup Jozef Bajzat je kolonizovao Rumune, pa njegovi potomci - Nemce.
Austrijski carski revizor Erler je 1774. godine konstatovao da se mesto Pesak nalazi u Moriškom okrugu, Čanadskog distrikta. Stanovništvo sela je pretežno srpsko.[2] Kada je 1797. godine popisan pravoslavni klir tu su dva sveštenika. Parosi, pop Ilija Vasiljević (rukop. 1773) i pop Georgije Popović (1780) služili su se srpskim i rumunskim jezikom.[3]
Godine 1846. Pesak je veliko selo sa 1949 stanovnika. Najstarije crkvene matice su iz 1779. godine (krštenih i umrlih). Pri mesnom hramu služe tri sveštenika, parosi pop Filip Rus i pop Nikola Vasilijević, kojima pomaže kapelan Teodor Mijesku. Parohiji pripada kao filijala selo Lovrin. U narodnoj osnovnoj školi ima 1846/1847. godine 29 učenika, kojima predaje Stefan Palenko učitelj.[4]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Po poslednjem popisu iz 2002. godine selo Pesak imalo je 2.162 stanovnika, od čega Rumuni čine 85%, a Romi 12%. Do pre 50ak godina selo je bilo naseljeno i Nemcima, koji danas broje nekoliko pripadnika. Poslednjih decenija broj stanovništva opada.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Statistical Yearbook 2011” (PDF). Comisia Centrală pentru Recensământul Populaţiei şi Locuinţelor. Pristupljeno 2015-07-05.
- ^ J.J. Erler: "Banat", Pančevo 2003.
- ^ "Temišvarski zbornik", Novi Sad 8/2015.
- ^ Reesch de Lewald, Aloysius: "Universalis schematismus ecclesiasticus venerabilis cleri orientalis ecclesiae graeci non uniti ritus regni Hungariae partiumque eidem adnexarum, necnon magni principatus Transilvaniae, item literarius, seu nomina eorum, qui rem literariam et fundationalem scholarem ejusdem ritus procurant ... pro anno ...", Buda 1846.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Etnička slika naselja habzburškog dela Rumunije 1880-2002. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. oktobar 2022) (mađarski jezik)
