Pokrajinski park Midlend
| Pokrajinski park Midlend | |
|---|---|
 Arheološko nalazište u Pokrajinskom parku Midlend | |
  | |
| Mjesto | Dramheler, Alberta, Kanada |
| Najbliži grad | Kalgari (130 km) |
| Koordinate | 51° 28′ 41″ N 112° 46′ 20″ W / 51.47806° S; 112.77222° Z |
| Površina | 6.3 km² |
| Osnovano | 5. jun 1979. |
| Upravljačko tijelo | Parkovi Kanade |
Pokrajinski park Midlend je prostor dobro očuvanih prirodnih odlika hidrografije, pedologije, geomorfološki i geoloških karakteristika reljefa, u kome preovlađuju prirodni ekosistemi i fosilni tragovi života iz praistorije. Park se nalazi u neposrednoj bilizini gradića Dramheler u kandaskoj provinciji Alberta.
U njemu je otkrivena jedna od najvećih svetskih kolekcija dinosaurusa i drugih oblika praistorijskog života na Zemlji, sa preko 150.000 primeraka, koja se i dalje na ovom prostoru i šire, obogaćuje novim prikupljanjima, čuva i prezentuje turistima i ljubiteljima paleontologije, u Tirelov kraljevski muzej paleontologije, izgrađenom 1985 godine u jugoistočnom delu parka.
Svake godine više od 400.000 posetilaca i 100 istraživača, iz svih zemalja sveta, poseti ovaj park prirode, ali i pored toga zahvaljujući dobroj zaštiti u njemu su promene ekosistema svedene na minimum.
Pojam i status pokrajinskog parka[uredi | uredi izvor]
Pokrajinski park prirode Midlend je oblast zemlje, u vlasništvu pokrajine Alberta i države Kanade, koja se većim delom nalazi zaštićena od ljudskog uticaja. Ovaj park je zaštićena oblast Međunarodnog udruženja za zaštitu prirode - Kategorija II.[1]
Kao pojam, nacionalni park, se prvi put definiše na području Jeloustouna u Sjedinjenim Američkim Državama, 1872. godine na površini od 888.708 hektara.
Na 10 Generalnoj Skupštini UICN (Međunarodna unija za očuvanje prirode), održanoj 1969. godine u Nju Delhiju, data je definicija parka prirode, u kojoj je navedeno da je to:
| „ | Šire prostorno područje koje predstavlja jedan ili više ekosistema malo ili nikako izmenjen ljudskom delatnošću ili nastanjivanjem, u kome se životinjskim i biljnim vrstama, geomorfološkim elementima i biljnim i životinjskim staništima daja poseban naučni, obrazovni i rekreativni značaj ili u kome postoje prirodni pejzaži velike lepote. | ” |
Parkovi prirode na svetu mogu se svrstati u najmanje dva tipa: američki i evropski. Američki tip nacionalnog parka, (u koji spadaju i Nacionalni i pokrajinski parkovi Kanade), formirani su u cilju turizma i rekreacije građana, za razliku od evropskog tipa, koji npr. odgovara parku Engaden u Švajcarskoj, i više imaju karakteristike rezervata. U rezervatima se živi svet potpuno slobodno razvija i živi, a samo je zaštićen od svakog uticaja čoveka.[2]
Polazeći od navedenih stavovova Pokrajinski park Midlend upisan je u UNESKO-ov spisak mesta svetske baštine u Americi 5. jun 1979. godine, kao naučno-istraživačka, obrazovna, turistička i rekreativna oblast u pokrajini Alberta, zaštićena od negativnih uticaja ljudskih delatnosti.
Položaj i prostranstvo[uredi | uredi izvor]
Pokrajinski park Midlend, zajedno sa Tirelovim kraljevskim muzejom paleontologije u njemu, jedna je od Kanadskih turističkih atrakcija i centar paleontološkog istraživanja,[3] nalazi se 6 km severozapadno od Dramhelera, 280 km od Edmontona severoistočno od Kalgarija, 138 km od Bruksa, 264 km od Banafa, 251 km od Medisin Hata, u Kanadskoj provinciji Alberta.
Muzej koji se nalazi u središnjem delu Midlenda, bogatom nalazištu fosilnih slojeva iz kasne krede, čuva brojne primerke sa ovog lokaliteta ali i iz drugih delova Alberta, npr. iz Badlandsa, Provincijskog parka dinosaurusa itd.
Pokrajinskim parkom Midlend upravljaju Parkovi Kanade, dok Tirelovim kraljevskim muzejom paleontologije upravlja Ministarstva kulture i turizma iz provincije Alberta.[4]
Prirodne odlike[uredi | uredi izvor]
Brojna geološka i palontološka nalazišta na ovom prostoru su iz perioda prekambrijuma do krede i zato sadrže važne informacije o evoluciji Zemlje.
Područje Pokrajinskog parka Midlend jedno je od najtoplijih i najsuših podregija Alberte. Stalni vodotoci su relativno retki, tako da je zbog isušivanja i erozije zemljišta (koja je trajala nekoliko miliona godina), nastale neobično oblikovane zemljišne formacije.
Klima na prostoru parka[uredi | uredi izvor]
| Klima Dramhelera (norm. 1981—2010, ekstr. 1923—danas) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 15,5 (59,9) |
18,0 (64,4) |
28,0 (82,4) |
33,9 (93) |
37,0 (98,6) |
39,4 (102,9) |
40,6 (105,1) |
38,1 (100,6) |
37,2 (99) |
33,3 (91,9) |
23,9 (75) |
17,3 (63,1) |
40,6 (105,1) |
| Maksimum, °C (°F) | −6,0 (21,2) |
−0,4 (31,3) |
3,7 (38,7) |
12,9 (55,2) |
18,4 (65,1) |
22,1 (71,8) |
26,7 (80,1) |
26,1 (79) |
20,0 (68) |
13,2 (55,8) |
3,1 (37,6) |
−2,5 (27,5) |
11,4 (52,5) |
| Prosek, °C (°F) | −12,3 (9,9) |
−7,5 (18,5) |
−2,7 (27,1) |
5,9 (42,6) |
11,5 (52,7) |
15,8 (60,4) |
19,4 (66,9) |
18,3 (64,9) |
12,5 (54,5) |
5,9 (42,6) |
−3,0 (26,6) |
−8,8 (16,2) |
4,5 (40,1) |
| Minimum, °C (°F) | −18,6 (−1,5) |
−14,6 (5,7) |
−9,2 (15,4) |
−1,1 (30) |
4,5 (40,1) |
9,4 (48,9) |
12,0 (53,6) |
10,4 (50,7) |
4,9 (40,8) |
−1,4 (29,5) |
−9,1 (15,6) |
−15,1 (4,8) |
−2,3 (27,9) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | −43,9 (−47) |
−41,4 (−42,5) |
−37,8 (−36) |
−26,7 (−16,1) |
−9,4 (15,1) |
−2,8 (27) |
−2,8 (27) |
−6,7 (19,9) |
−11,7 (10,9) |
−22,5 (−8,5) |
−35,1 (−31,2) |
−42,8 (−45) |
−43,9 (−47) |
| Količina padavina, mm (in) | 12,3 (0,484) |
10,2 (0,402) |
15,0 (0,591) |
25,7 (1,012) |
47,7 (1,878) |
69,3 (2,728) |
64,4 (2,535) |
51,4 (2,024) |
41,2 (1,622) |
13,4 (0,528) |
11,2 (0,441) |
10,4 (0,409) |
372,1 (14,65) |
| Količina kiše, mm (in) | 0,0 (0) |
0,1 (0,004) |
1,5 (0,059) |
20,5 (0,807) |
43,6 (1,717) |
69,3 (2,728) |
64,4 (2,535) |
51,0 (2,008) |
40,5 (1,594) |
9,7 (0,382) |
1,1 (0,043) |
0,0 (0) |
301,7 (11,878) |
| Količina snega, cm (in) | 12,2 (4,8) |
10,1 (3,98) |
13,5 (5,31) |
5,2 (2,05) |
4,0 (1,57) |
0,0 (0) |
0,0 (0) |
0,4 (0,16) |
0,7 (0,28) |
3,8 (1,5) |
10,1 (3,98) |
10,4 (4,09) |
70,5 (27,76) |
| Izvor #1: Environment Canada[5][6][7][8][9][10][11] | |||||||||||||
| Izvor #2: Weatherbase[12] | |||||||||||||
Naučni kampovi[uredi | uredi izvor]
- Kamp za volontere - geologe i istraživače
U organizaciji Tirelovog kraljevskog muzeja palontologije i uz odobrenja Ministarstva za zaštitu životne sredine i održivi razvoj Alberte, ovaj park se koristi za organizovanje naučnih kampova, u kojima se sprovodi odgovorajuća nastava i obuka u oblasti očuvanja životne sredine i mera zaštita ovog jedinstvenog i prekrasnog krajolika.[13]
Boraveći u logorskim uslovima u kampu pod nazivom (engl. Encana Badlands Science Camр) volonteri mogu steći osnovna znanja iz geologije, istraživanja fosila dinosaurusa, i time svojim učešćem doprineti tekućim istraživanja Muzeja palaeontologe, kroz specijalizovane praktične naučne projekate.[14]
Svaki od ovih kampova je takođe osmišljen da zadovolji interesovanje, očekivanja i sposobnosti dece uzrasta od 9-12 i 13-16 godina bez roditelja, za boravak u „pomalo mističnim uslovima” koji vladaju na ovom prostoru Alberte.
- Kamp za turiste
Boravkom i spavanjem u pokrajinskom parku, turisti stiču mogućnost da po prvi put u svom životu „osete ukus” prave paleontologije. A boravkom u tzv. porodičnim kampovima (engl. Citizen Science Family Camp), roditeljima je omogućeno da dele svoj doživljaje o drevnoj Alberti zajedno sa svojom decom.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Tatić, B, Kostić, G: Naša prirodna dobra i potreba njihove zaštite, CEA i ZUNS, Beograd, 1996.
- ^ Janković, M: Biodiverzitet, Beograd, 1995.
- ^ Naylor, Bruce G. (1997). „Royal Tyrrell Museum of Palaeontology”. Ur.: Currie, Philip J.; Padian, Kevin. Encyclopedia of Dinosaurs. Academic Press. str. 646. ISBN 978-0-12-226810-6.
- ^ Reid, Monty. „Royal Tyrrell Museum of Palaeontology”. The Canadian Encyclopedia. Arhivirano iz originala 08. 06. 2011. g. Pristupljeno 09. 03. 2016.
- ^ „Drumheller”. Environment Canada. Pristupljeno 5. 5. 2016.
- ^ „Daily Data Report for July 1941”. Environment Canada. Pristupljeno 5. 5. 2016.
- ^ „Daily Drumheller East”. Environment Canada. Pristupljeno 5. 5. 2016.
- ^ „Daily Drumheller Institution”. Environment Canada. Pristupljeno 5. 5. 2016.
- ^ „Daily Drumheller City”. Environment Canada. Pristupljeno 5. 5. 2016.
- ^ „Daily Data Report for January 1996”. Environment Canada. Pristupljeno 5. 5. 2016.
- ^ „Drumheller Andrew”. Environment Canada. Pristupljeno 7. 5. 2016.
- ^ „Weatherbase: Historical Weather for Drumheller, Alberta, Canada”. Weatherbase.com. Pristupljeno 19. 9. 2010.
- ^ „Encana Badlands Science Camp”. Royal Tyrrell Museum. Arhivirano iz originala 10. 03. 2016. g. Pristupljeno 10. 3. 2016.
- ^ Encana Badlands Science Camp na:www.youtube.com objavljeno 04.12.2015.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Pierce, K. L. (1979). History and dynamics of glaciation in the northern Yellowstone National Park area. Washington, D.C: U.S. Geological Survey. str. 1—90. Professional Paper 729-F.
- Adams, R.P., C.J. Earle, and D. Thornburg. 2011. Taxonomy of infraspecific taxa of Abies lasiocarpa: leaf essential oils and DNA. Phytologia 93(1):87-101.
- Harris, A.S. 1965. Subalpine fir Abies lasiocarpa (Hook.) Nutt. on Harris Ridge near Hollis, Prince of Wales Island, Alaska. Northwest Science 39:123-128.
- Heusser, C.J. 1954. Alpine fir at Taku glacier, Alaska, with notes on its post glacial migration to the territory. Bulletin of the Torrey Botanical Club 81:83-86.
- Luckman, B.H. 2003. Assessment of present, past and future climate variability in the Americas from treeline environments. IAI CRN03 Annual Report 2003.
- Silba, J. 2008. Journal of the International Conifer Preservation Society 15(2):42.
