Rušnik
Rušnik ili rušnik (rus. рушник, ручник, ukr. рушник, blr. ручнік, ručnik, rsn. ручникručnik) je ukrasno i obredno platno. Pravi se od lana ili pamuka najčešće predstavlja tkane ili vezene dezene, simbole i kriptograme antičkog sveta.[1] Korišćeni su u svetim istočnoslovenskim ritualima, verskim službama i ceremonijalnim događajima kao što su venčanja i sahrane.[2] Svaki region ima svoje dizajne i obrasce sa skrivenim značenjem, koje se prenose sa generacije na generaciju i proučavaju od strane etnografa.
U etnografskim muzejima postoji mnogo zbirki rušnika. U Ukrajini, Muzej rušnika se nalazi u Perejaslavu, u Ukrajini, kao deo Muzeja narodne arhitekture i načina života tog kraja. U Muzeju Ermitaž nalazi se ruska kolekcija rušnika.
Značenje[uredi | uredi izvor]
Pravougaoni oblik tkanine ukazuje na životni put, a ornamentika odražava kulturnu uspomenu predaka ovog kraja.[3] Materijal koji se koristi je ili lan ili konoplja. Čin predenja konca i proces tkanja platna oličava duhovnu moć koja datira još od drevnog božanstva Mokoša koje je često predstavljeno u vezovima. Igla ima svoju energiju, ideju sličnu akupunkturi, a boja konca ima sveto značenje. Crvena predstavlja život i glavna je boja koja se koristi. Rušnik se daje bebi pri rođenju, prati osobu tokom života i koristi se u pogrebnoj službi nakon smrti.
Pravougaoni oblik tkanine ukazuje na životni put, a ornamentika odražava kulturnu uspomenu predaka ovog kraja.[4] Materijal koji se koristi je ili lan ili konoplja. Čin predenja konca i proces tkanja platna oličava duhovnu moć koja datira još od drevnog božanstva Mokoša koje je često predstavljeno u vezovima. Igla ima svoju energiju, ideju sličnu akupunkturi, a boja konca ima sveto značenje. Crvena predstavlja život i glavna je boja koja se koristi. Rušnik se daje bebi pri rođenju, prati osobu tokom života i koristi se u pogrebnoj službi nakon smrti.
Upotreba[uredi | uredi izvor]
Rušnik ima mnogo upotreba. Sam osnovni rušnik se kolokvijalno naziva utiralnik ili brisač i služi kao peškir . Utiralnik ili nema dizajn na sebi ili ima veoma usku traku na ivicama. Za razliku od toga, nabožnik je visoko ukrašeni rušnik sastavljen od veza i čipke. Nabožnici, koji se nazivaju i nabraznici ili nakutnici, koriste se za ukrašavanje ikona i uglova ikona u domovima.
Svadbeni rušnici i motivi[uredi | uredi izvor]
Boja igra veoma važnu simboličku ulogu u tradicionalnom slovenskom vezu. Crvena je boja života, sunca, plodnosti i zdravlja. Većina rušnika je izvezena crvenim nitima. Sama reč „crveno“ znači „lepa“ i „sjajna“ na staroruskom i rusinskom: crvena devojka, crveno sunce ili crveno proleće. Na primer, fraza Krasnaja devica na staroruskom jeziku je stari idiomatski izraz koji znači lepa devojka, a reč Krasnaja se na ruski jezik prevodi i kao crveno.[5] Dijamantski dizajn rušnika je drevni poljoprivredni simbol, koji označava zasejanu njivu, ili sunce, i izražava ideju plodnosti i zaštite od zla. Patke, u centru rušnika, simbolizuju element vode koja daje život. U svadbenom folkloru patka i zmaj simbolizuju mladu i mladoženju, odnosno par pataka je simbol porodičnog života. Još jedan uobičajeni simbol na rušnicima su ptice.[6]
Tokom svadbene ceremonije, mlada i mladoženja stoje na rušniku koji se zove pidnožnik, što se prevodi kao peškir. Ono što se dešava sa pidnožnikom je da će mlada vući peškir za sobom, a njene deveruše slede iza nje. Tradicija kaže da kada deveruše idu iza pidnožnika, one idu putem neveste i nadamo se da će se udati.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ A Language of Their Own Rushnyky are mirrors of a nation's cultural ancestral memory. The ritual ornaments on rushnyky preserved archaic magical signs, symbolism of colors and artistic folk styles, Kozak baroque and rococo as well as classicism, all of which continue to amaze us and are cherished to this day. They have a language of their own — cryptograms that have been forgotten but not lost.
- ^ Yakiv Bystrov, Marcin Kleban, Anna Niżegorodcew (2011). Developing Intercultural Competence through English: Focus. Jagiellonian University. str. 94. ISBN 9788323384366.
- ^ Rushnyky: Ukrainian Ritual Cloths, Arhivirano iz originala 2016-05-22. g.
- ^ Rushnyky: Ukrainian Ritual Cloths, Arhivirano iz originala 2016-05-22. g.
- ^ „Is red beautiful?”. Grammarphobia (na jeziku: engleski). 2017-01-02. Pristupljeno 2018-11-05.
- ^ „Rušniki. Tradicii russkoй narodnoй svadьbы”. document.wikireading.ru. Pristupljeno 2019-07-08.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Mediji vezani za članak Rušnik na Vikimedijinoj ostavi- Virtual Guide to Belarus - Belarusian Rushniks
