Torpedni čamac

Torpedni čamac je naziv za mali i brzi ratni brod kojem je glavno oružje torpedo.

Nastao je početkom 20. veka zahvaljujući razvoju motora sa unutrašnjim sagorevanjem koji mu je dao veću brzinu i manju veličinu u odnosu na parnom mašinom pogonjene torpiljarke. Zbog toga se torpedni čamci ponekad nazivaju motornim torpiljarkama po uzoru na britansku ratnu mornaricu koja je tim brodovima dala naziv Motor torpedo boat.

Veličina im se kreće od 300 do 1.100 tona. Naoružani su topovima od 75 do 120 mm i sa nekoliko torpednih cevi. Akcioni radijus im je veoma ograničen, tako da deluju uglavnom u obalskim područjima. Brzina im se kreće od oko 30 do 56 čvorova.

Torpedne čamce su prvi put s uspehom koristili Italijani za vreme Prvog svetskog rata, od čega je najspektakularnije potapanje austrougarskog bojnog broda SMS Sent Ištvan kod ostrva Premude.

Taj je događaj potakao druge mornarice da počnu graditi torpedne čamce, a između rata se stvorio standard torpednog čamca kao malenog broda od 15—30 m dužine, te brzine od 30 do 50 čv, naoružanog s jednom, dve ili četiri torpedne cevi te s nekoliko mitraljeza ili lakim protivavionskim topom za zaštitu. Torpedne čamce su zbog jednostavnosti njihove izgradnje preferirale države iz različitih razloga lišene jake okeanske mornarice, kao što je SSSR, odnosno Kraljevina SHS. Potonja je u saradnji s britanskim brodograditeljima napravila nekoliko hvaljenih primeraka iz klase Uskok i Orjen.

Za vreme Drugog svetskog rata je izgrađeno na stotine torpednih čamaca, te su ti brodovi odigrali važnu ulogu u celom nizu pomorskih operacija. Osim napada na neprijateljske brodove su se bavili i izviđanjem, kurirskom službom, odnosno spasavanjem oborenih pilota na moru.

Nakon uvođenja projektila brod-brod, mornarice su postupno izgubile potrebu za torpednim čamcima, koje je zamenio raketni čamac. No, i danas se ta vrsta broda može sresti u obavljanju niza pomoćnih zadataka, odnosno suzbijanja krijumčarenja, piratstva i pomorske gerile.

Vidi još

• MAS