Ferski meridijan
Ferski meridijan predstavlja liniju geografske dužine koja prolazi preko ostrva Jero (ranije Fero) u Kanarskom arhipelagu, a koji se sve do 1884. smatrao početnim meridijanom (zajedno sa Pariskim meridijanom). Danas je to 17,663494° zapadne geografske dužine.
Još je u II veku Klaudije Ptolomej definisao početni meridijan kao najzapadniju tačku tada poznatog sveta, i u skladu sa tim sva mesta na tadašnjim kartama su se nalazila u zoni istočnih geografskih dužina (pošto područja zapadno od nultog meridijana nisu bila poznata).
Francuski kartografi su 1634. (u vreme vladavine Luja XIII i kardinala Rišeljea) doneli odluku o korištenju meridijana koji prolazi preko najzapadnije tačke tada poznatog sveta (zapadni rt ostrva Jero) kao početne tačke kod određivanja geografske dužine na mapama tog vremena. Ujedno Ferski meridijan trebalo je da predstavi i najzapadniju granicu Starog sveta. Iako su Azorska ostrva koja leže znatno zapadnije u to vreme već bila poznata Evropljanima, nije postojalo jasno shvatanje da li ona pripadaju Starom ili Novom svetu. Položaj Ferskog meridijana označen je na tačno 20° zapadno od Pariskog meridijana (2°20′14.03″ IGD) koji se takođe koristio kao referentna tačka na geografskim kartama. Na svim kartama iz tog vremena razlika između dve referentne tačke iznosila je 20° iako je francuski astronom Luj Fule 1724. izračunao da Ferski meridijan leži na 20°23'9" zapadnije.
Ferski meridijan je zajedno za Pariskim meridijanom smatran početnom tačkom za određivanje geografskih dužina sve do 1884. godine i Međunarodne astronomske konferencije.
Godine 1890. nemački astronom Karl Teodor Albreht je izvršio prilagođavanje određenih kartografskih mera i ustanovio položaj Ferskog meridijana na 17°39'46.02" zapadno od Griničkog meridijana. Geodetski servisi Austrije, Nemačke i Čehoslovačke su kao referentnu tačku ipak koristili vrednost 17°40'00", za razliku od geodetskih mreža Jugoslavije i Mađarske koje su koristile Albrehtov proračun (sve do prelaska na grinički početni meridijan).
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Gustav Forstner: Längenfehler und Ausgangsmeridiane in alten Landkarten und Positionstabellen. Архивирано на сајту Wayback Machine (1. фебруар 2012) Dissertation, Universität der Bundeswehr München, Fakultät für Bauingenieur- und Vermessungswesen, Studiengang Geodäsie und Geoinformation, Neubiberg 2005.
- Astronomy2009 - астрономия и космос — Поиски нулевого меридиана.