Jugolira
| Jugolira | |
|---|---|
 Neki od apoena „B” lire. | |
| |
| Korisnici |  Jugoslavija |
| Simbol | „B” Li |
Jugolira ili „B” lira bila je poseban okupacioni novac i privremeno sredstvo plaćanja za područja pod upravom Jugoslavenske armije, koja su još uvek formalno pripadala Italiji. Novac koji je bio u opticaju od 1945—1947. godine, štampala je Gospodarska banka za Istru, Rijeku i Slovensko primorje 1945. godine sa vrednošću izraženom u lirama. U odnosu na jugoslovenski dinar Lira „B” bila je u odnosu: 10 „B”" lira (jugolira) = 1 jugoslovenski dinar.[1]
Nazivi[uredi | uredi izvor]
Emisija se službeno nazivala „B” lira, ali su je u narodu nazivala i „Titina lira” (Titova lira), „barchette” (lira sa barkama),[a] „Tršćanska lira” ili „jugolira” (jugoslovenska lira).
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Kada Istra i Rijeka, po završetku Drugog svetskog rata još nisu bile formalno unutar granica Jugoslavije, Slobodna Teritorija Trsta ili Zona B, nalaze se pod upravom JNA, sa sedištem u Opatiji.
Nova vlast na ovoj teritoriji uvela je novu valutu „B” liru, jer jugoslovenski dinar nije postao zvanična valuta. Za nju je garantovala Gospodarska banka za Istru, Rijeku i Slovensko primorje.
Službeni kurs je bio 100 „B” lira za 30 dinara. Za ovdašnje ljude to je bilo gotovo svejedno, budući da se zbog posleratne nestašice; hranea, odeća i obuća dobijala na bonove.
Međutim za povratnike iz Evrope i Amerike, novac je vredeo dvostruko više!
Ekonomski ova valuta koja je za povratnike iz Evrope i Amerike, vredela dvostruko više, nije imala kupovnu moć izvan područja B, jer je italijanskih lira morala da se obavezno konverziju u „jugolire”" po kursu 1 : 1. Tako su svi koji su donosili italijansku liru na područje zone B, istu kovertovali u „B” liru. Time su omogućili jugoslovenskim vlastima da prikupe za svoje potrebe, relativno stabilnu valutu u tadašnjoj Evropi, po popvoljnom kursu.
„B” lira nije imala kovanice, već su u opticaju bile samo papirne novčanice. Novčanice su štampane u Ljubljani i Zagrebu, u devet apoena od 1 do 1000 „B” lira.
Povučene su iz opticaja u septembru 1947. godine i zamenjene novčanicama jugoslovenskog dinara.
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ Kako se na poleđini većine od „B” lira nalazio čamac na jedra sa zvezdom, ljudi su ih vrlo često zvali i „barchetta.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Promjene domaće valute u dvadesetom stoljeću”. KUNALIPA Hrvatski numizmatički portal. Pristupljeno 16. 10. 2016.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Anna Bramwell, Refugees in the age of total war, Routledge ed., 1988. ISBN 978-0-04-445194-5.
- Pamela Ballinger, History in exile: memory and identity at the borders of the Balkans, Princeton University Press, 2002. ISBN 978-0-691-08697-2.
- Guido Crainz, Il dolore e l'esilio: l'Istria e le memorie divise d'Europa, Roma, Donzelli Editore, 2005. ISBN 978-88-7989-926-0.
- Renato Cristin, Die Foibe: Vom politischen Schweigen zur historischen Wahrheit= Foibe: Dal silenzio Politico alla Verità Storica, Istituto Italiano di Cultura, LIT Verlag Berlin-Hamburg-Münster, 2007. ISBN 978-3-8258-0002-4.