Pređi na sadržaj

Abdulelah Hajder Šaje

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Abdulelah Hajder Šaje, ili Abd al-llah Hajdar al Šai (rođen oko 1977. godine), je istaknuti jemenski istraživački novinar, najpoznatiji po izveštavanju o napadu krstarećim raketama Sjedinjenih Američkih Država 17. decembra 2009. godine na Al Madžalah u južnom Jemenu, svojim intervujima sa liderima Al Kaide, i kontroverznom prirodom svog hapšenja i kasnijeg zatvaranja 2011. godine.

U 2011.godini, Šaje je uhapšen, tučen i držan u izolaciji u trajanju od 34 dana. Kasnije mu je suđeno i osuđen je za terorističke aktivnosti, dobivši kaznu od pet godina zatvora, dvogodišnje ogrničenje kretanja i nadzor vlasti. Njegova osuda i kazna naišle su na negodovanje jemenskog stanovništva. Na dan 2. februara 2011. godine, predsjednik Barak Obama je telefonski razgovarao tadašnjim predsednikom Jemena Ali Abdulah Salehom o saradnji u borbi protiv terorizma i Al Kaide na Arapskom poluostrvu. Na kraju razgovora, Obama je „izrazio brigu” u vezi sa puštanjem Šajea. U to vreme, Šaje još nije bio pušten na slobodu, ali je Saleh već imao pripremljeno pomilovanje. Kao rezultat toga, Šaje nije nije bio pušten na slobodu do 2013. godine.[1]

Šaje je preko braka povezan sa radikalnim islamskim klerom Abdul Majid al Zindanijem i iskoristio je ovu vezu i druge kontakte kako bi stekao pristup liderima Al Kaide, uključujući i preminulog jemensko-američkog mislimanskog klera Anvar al Aulakija.


U 2013. godini, Šaje je osvojio priželjkivanu nagradu „Alkarama Human Rights Defenders award” u Ženevi za svoj rad na otkrivanju činjenica u vezi sa vođenjem rata, uz pomoć bespilotnih letelica, pod vođstvom Sjedinjenih Američkih Država u njegovoj zemlji.[2]

Izveštavanje o bombardovanju al Madžalaha[uredi | uredi izvor]

Šaje je izvestio da je mesto bombardovanja al Madžalaha bilo posuto ostacima američkih Tomahavk raketa i kasetnih bombi, što je u suprotnosti s tvrdnjama jemenske vlade da su oni bili odgovorni za napad. Zvaničnici Pentagona negirali su odgovornost Sjedinjenih Američkih Država,[3] ali su kasnije Šajeve tvrdnje potvrđene od strane Amnesti internašonala,[4] dnevnih novina Telegraf,[5] i iz procurelih diplomatskih kanala.[6] Takođe je izvestio da je u bombardovanju život izgubilo 21 dete i 14 žena.[7]

Zatvor[uredi | uredi izvor]

Na dan 16. avgusta 2010. godine,[8] Šaje je uhapšen od strane jemenskih vlasti. Nakon 34 dana zarobljeništva, osuđen je za terorističke aktivnosti na suđenju koje je bilo okarakterisano, od strane Amnesti internašonala, Hjuman rajts voč, Komiteta za zaštitu novinara i Međunarodne federacije novinara, kao farsa. Osuđen je na 5 godina zatvora.[9] Nakon javnog negodovanja plemenskih vođa u Jemenu protiv Šajevog zatvaranja, predsednik Jemena Ali Abdulah Salih bio je spreman da pusti Šajea, ali je nakon telefonskog razgovora sa predsednikom Barak Obamom 2. februara 2011. godine, koji je izrazio „zabrinutost” u vezi sa skorim puštanjem Šajea, promenio stav.[7][10][11]

Novinar Džeremi Skejhil je izvestio da je, prema njegovim izvorima u Jemenu, Salah opozvao pomilovanje primarno zbog telefonskog poziva predsednika Baraka Obame. Skejhil je sugerisao da je saradnju Salaha mogla podstaći finansijska pomoć koju je Jemen dobio od Sjedinjenih Američkih Država za borbu protiv terorizma..[12]

Dana 23. jula 2013. godine, Šaje je pušten iz zatvora da izdržava preostale dve godine, svoje petogodišnje kazne, u kućnom pritvoru.[13]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Scahill, Jeremey (13. 3. 2012). „Why Is President Obama Keeping a Journalist in Prison in Yemen?”. The Nation. Pristupljeno 19. 7. 2012. 
  2. ^ Chulov, Marti (6. 12. 2013). „Jailed Yemeni journalist receives Human Rights Defenders award”. theguardian.com. Pristupljeno 17. 2. 2015. 
  3. ^ Tisdall, Simon (29. 12. 2009). „Obama takes 'war on terror' to Yemen”. The Guardian. London. Pristupljeno 2012-03-16. 
  4. ^ „Images of missile and cluster munitions point to US role in fatal attack in Yemen”. Amnesty International. Pristupljeno 2012-03-16. 
  5. ^ Spencer, Richard (7. 6. 2010). „US cluster bombs 'killed 35 women and children'”. The Telegraph. London. Pristupljeno 2012-03-16. 
  6. ^ „WikiLeaks: U.S. bombs Yemen in secret”. salon.com. 2010-11-29. Pristupljeno 2012-03-16. 
  7. ^ a b Scahill, Jeremey (13. 3. 2012). „Why Is President Obama Keeping a Journalist in Prison in Yemen?”. The Nation. Pristupljeno 19. 7. 2012. Scahill, Jeremey (13 March 2012). "Why Is President Obama Keeping a Journalist in Prison in Yemen?". The Nation. Retrieved 19 July 2012.
  8. ^ Censorship, Index on (7. 2. 2011). „Obama intervention puts Yemen reporter in jail”. 
  9. ^ „Jeremy Scahill: Why is President Obama Keeping Yemeni Journalist Abdulelah Haider Shaye in Prison?”. democracynow.org. Pristupljeno 2012-03-16. 
  10. ^ Tapper, Jake (16. 3. 2012). „White House Stands By Obama Push for Yemeni Journalist to Remain Behind Bars”. ABC News. Pristupljeno 19. 7. 2012. 
  11. ^ „Readout of President's Call with President Saleh of Yemen”. whitehouse.gov. 2011-02-03. Pristupljeno 2012-03-16 — preko National Archives. 
  12. ^ Scahill, Jeremey; Marco Werman; Joyce Hackel (6. 4. 2012). „Prominent Yemeni Journalist Lands in Jail; US Wants him to Stay There”. The World. Arhivirano iz originala 07. 06. 2023. g. Pristupljeno 19. 7. 2012. 
  13. ^ „Abdul Ilah Haydar Shae is freed”. Yemen Post. 23. 7. 2013. Pristupljeno 24. 7. 2013. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Абдулелах_Хајдер_Шаје&oldid=27840734”