Apsorpcioni parenhim
Apsorpcioni parenhim je tkivo koje vrši upijanje vode i mineralnih materija, odnosno rastvora organskih materija i imaju periferni položaj na organima biljke. Ćelije su sa tankim zidovima, bogate citoplazmom i sa relativno krupnim jedrima, a često su izdužene i na taj način im je povećana površina za apsorpciju. Luče izvesne materije (ugljenu kiselinu, fermente) koje povećavaju rastvorljivost materija koje će se apsorbovati.
Rizodermis[uredi | uredi izvor]
Rizodermis (epiblem) služi za apsorpciju vode i rastvorenih soli iz zemljišta. Nalazi se na površini određenih zona korena. Sastoji se od jednog sloja ćelija. Po svom položaju bi odgovarao epidermisu stabla, pa se zbog toga ponekad naziva i epidermisom korena, pa se čak i ubraja u kožna tkiva.
Dok epidermis zatvara biljku prema spoljnoj sredini, rizodermis maksimalno povećava mogućnost ulaska vode i soli iz spoljašnje sredine u biljku. Ćelije rizoderma su sa vrlo tankim zidovima, koji su na površini obično gelificirani tako da se lepe za čestice zemljišta. Vrlo često su ćelije rizoderma produžene u korenove dlake, čime se jako povećava apsorpciona površina korena. Pored toga, korenove dlake svojim prilepljavanjem za čestice podloge pričvršćuju korenove, pa preko njih i čitave biljke za supstrat. Dužina im iznosi od 0,15 do 8 mm, a debljina od 12 do 16 µm. Broj korenskih dlaka po 1 mm² je različit. Srednja vrednost, npr. Za kukuruz je 425, jabuku 320, a grašak 230 dlaka. Koliko one mogu povećati apsorpcionu površinu vidi se po tome što samo jedna biljka raži može imati oko 14 milijardi korenskih dlaka.
Slična tkiva kod izvesnih biljaka postoje i na drugim organima, na jako izmenjenim izdancima ili na korenolikim listovima. U nekih tropskih biljaka (epifite) koje se razvijaju na granama pa i listovima drugih biljaka postoje posebna tkiva koja apsorbuju atmosfersku vlagu u tečnom i gasovitom stanju.
Apsorpcija organskih materija[uredi | uredi izvor]
Klice semenarki u prvim stepenima svoga razvoja apsorbuju, često putem posebnih tkiva, organske materije iz tkiva za rezervisanje u semenu. To isto čine parazitske cvetnice iz tela biljke domaćina. Isto tako, vrše apsorpciju organskih materija i biljke koje se hrane životinjama. Kod klica trava postoji poseban deo – štitić (scutellum) pomoću koga klica vrši apsorpciju organskih materija iz hranljivog tkiva (endosperma). Njegovo tkivo je izrađeno od ćelija tankih zidova bogatih citoplazmom sa krupnim jedrom. Ćelije štitića su izdužene i upravo postavljene na površinu endosperma. Za vreme klijanja štitić se širi pa se ćelije razmiču i nastaju intercelulari. Ćelije luče fermente koji razlažu materije endosperma, koje posle toga upijaju. Slično je u parazitske viline kosice. Ona ima posebne ćelijske izraštaje koji prodiru u biljku domaćina. Naročito je interesantna tropska biljka Rafflesia, čije je skoro čitavo telo od ovakvih tkiva i uvlači se u biljku od koje dobija hranljive materije.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Dr. Momčilo Kojić, Botanika, Naučna knjiga, Beograd, 1984.