Arkadija (organizacija)
Arkadija je prva grupa za afirmaciju lezbijskih i gej ljudskih prava i kulture u Srbiji, osnovana 13. januara 1991, a registrovana 1994. godine u Beogradu. Osnovno delovanje organizacije bilo je lobiranje u medijima u cilju dekriminalizacije homoseksualnosti. Uz to su se delovanja članova fokusirala na ukidanje svih oblika diskriminacije nad homoseksualcima i lezbijkama u javnim državnim institucijama.[1]
Organizacija je nastala inicijativom gej-lezbijskog Roza Kluba iz Ljubljane, čiji su organizatori u oktobru 1990. godine kontaktirali LGBT aktiviste i aktivistkinje iz Srbije. Prvi sastanak održan je u hotelu Moskva i u njemu su učestvovali Lepa Mlađenović, Dejan Nebrigić, Boris Liler i drugi poznatiji aktivisti. Pri izboru imena, od svih predloga najviše se istakao predlog Borisa Lilera - Arkadija, „zemlja ljubavi i slobode”. Takođe, u Francuskoj je tokom 20. veka izlazio časopis sa istim imenom koji je sadržao i LGBT tematiku, te je ovo bio još jedan razlog koji je prosudio izbor.
Budući da nije imala prostorije niti finansije, prvobitno se rad aktivista sastojao iz lobiranja za prava lezbijki i homoseksualaca u pretežno nezavisnim medijima: B92, Republika, Vreme, Radio Pančevo, kao i u raznim časopisima poput Pacifika koji je osnovao Dejan Nebrigić, i publikacijama ženske mirovne grupe Žene u crnom.
Arkadija je 27. juna 1991. godine prvi i jedini put javno obeležila „Dan ponosa” na tribini u Domu omladine, gde je nekoliko aktivista i aktivistkinja zajedno sa teoretičarima umetnosti govorilo o gej i lezbijskom aktivizmu, kulturi i umetnosti. Naredne godine je Arkadija želela da organizuje tribinu u okviru Studentskog protesta 1992. na Filozofskom fakultetu, ali su studenti teologije sprečili publiku i učesnike da uđu u salu, te je od tada Arkadija 27. jun obeležavala tribinama i radionicama zatvorenim za javnost.[2]
Tokom prve dve godine, nosioci ideje su posećivali međunarodne konferencije, tražili podršku i pripremali statut Arkadije. Napravili su statut i u njemu postavili ciljeve svog udruženja koji su se odnosili na smanjenje diskriminacije i nasilja, izjednačavanje starosne granice za stupanje u dobrovoljne istospolne seksualne odnose s onom koja je važila za heteroseksualne odnose, dekriminalizaciju i prestanak tretiranja homoseksualnosti kao bolesti, uvođenje seksualnog obrazovanja u škole koje bi obuhvatalo i homoseksualnost i biseksualnost kao normalna seksualna opredeljenja, okončanje patrijarhalne dominacije u društvu, reviziju porodičnog zakonodavstva, itd.
U ovom periodu u Jugoslaviji je izbio rat, kada su učesnici i učesnice započele svoja delovanja u vezi sa anti-ratnim aktivizmom, što je usporilo razvoj i dalja planiranja. Doneta je odluka da Arkadija ne sme imati nacionalistički prizvuk, te da treba promovisati ljudska prava svih diskriminisanih grupa. Nakon četiri godine od pokretanja, za sedište organizacije je 1994. godine izabran Centar za ženske studije. Nulti broj biltena „Arkadija” izašao je 1993, a naredne godine je izašao prvi broj.[3]
Zajedno sa povećanjem broja aktivnih učesnica, organizovanjem i sklapanjima saradnje, deo predstavnica ženskog pokreta je 1995. godine želeo da se osamostali od gej članova iz Arkadije. Ova odluka je nastala na osnovu ulaganja lezbijskih volonterki, Jelica Teodosijević je pripremala štampu oba biltena, članice ženskog pokreta su bile donatorke novca za štampu i vodile radionice. One su se samoorganizovale, Ljiljana Živković i Jelena Labris su pokrenule novu organizaciju zvanu Labris, koja je registrovana 2000. godine.[4]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Vasić, Vladana (22. 2. 2013). „LGBT aktivizam u Srbiji”. lgbti.ba. Pristupljeno 14. 6. 2019.
- ^ Savić, Marija (2009). Čitanka lezbejskih i gej ljudskih prava. Beograd, Srbija: Labris - organizacija za lezbejska ljudska prava. str. 77 — 79.
- ^ Mlađenović, Lepa (23. 2. 2015). „Prvo je stiglo jedno pismo”. Labris. Arhivirano iz originala 25. 10. 2020. g. Pristupljeno 14. 6. 2019.
- ^ Mlađenović, Lepa (26. 10. 2010). „Kako je počelo organizovanje lezbejki i homoseksualaca u Beogradu”. Žene protiv nasilja.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Od Arkadije do Parade ponosa
- Prijatelji koji to nisu Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. jul 2017)