Arsuf

Ruševine Arsufa

Arsuf (hebrejski: אַרְסוּף , ארשוף; arapski: أرْسُوف‎), takođe poznat i kao Arsur, Rešef i Apolonija, je bio drevni grad u današnjem Izraelu, na oko 15 kilometara severno od Tel Aviva.

Istorija

Arsuf su naseljavali Feničani u 6. i 5. veku p. n. e. Nazivali su ga Rešef po hananskom bogu plodnosti i podzemlja. Kasnije je potpao pod vlast Ahemenidskog carstva. Persijanci su Arsufom upravljali iz Sidona. Feničani iz Rešefa proizvodili su dragocenu purpurnu boju po kojoj su bili poznati. U periodu helenizma, Arsuf je bio značajna luka. Preimenovan je u Apoloniju jer su Grci identifikovali feničanskog boga Rešefa kao Apolona. Grad je potpao pod vlast Rimske republike tokom Pompejevog osvajanja Levanta. U periodu vladavine Rimljana, veličina grada je povećana. Bio je značajan grad na putu Via Maris. Godine 113. Apolonija je delimično uništena u zemljotresu, ali je brzo obnovljena. Nakon podele Rimskog carstva na Istočno i Zapadno, Arsuf je pripao Istočnom (Vizantijskom) carstvu. Tokom vizantijskog perioda ponovo je proširen te je obuhvatao površinu od 70 hektara. U 5. i 6. veku bio je drugi po veličini grad u dolini Šaron, odmah nakon Primorske Cezareje. Godine 640. grad su osvojili muslimani. Područje grada smanjeno je na oko 22 hektara. Po prvi put su sagrađeni zidovi oko grada kako bi ga zaštitili od napada vizantijske flote. Grad je u muslimanskom periodu bio poznat po proizvodnji stakla. Nakon smrti Harun el Rašida, zajednica Samarićana u gradu je proterana, a njihova sinagoga uništena.

Arsuf je imao veliki značaj tokom krstaških ratova. Godine 1101. jerusalimski kralj Balduin I osvojio je Arsuf i Cezareju uz podršku đenovljanske flote. Krstaši su ga nazivali Arsur. Obnovili su gradske zidine i stvorili Gospodstvo Arsur, vazalnu državu Jerusalimske kraljevine. Godine 1187. Saladin osvaja Arsuf. Engleski krstaši Ričarda Lavljeg Srca su ga povratili već 7. septembra 1191. godine tokom Trećeg krstaškog rata. Balijan od Arsufa je 1241. godine sagradio veliku tvrđavu i novu luku. Od 1261. godine Arsufom upravljaju Hospitalci. Mamelučki vladar Bajbars osvojio je Arsuf 1265. godine nakon četrdesetodnevne opsade. Gradske zidine i tvrđava uništene su do temelja jer su se muslimani plašili povratka hrišćana. Grad je napušten. Od 1517. godine je u sastavu Osmanskog carstva. Osmanski poreski registri beleže da je u selu na mestu Arsufa živelo 22 porodice. Arsuf se pominje i na karti francuskog geograda Pjera Jakotina koji je učestvovao u Napoleonovom pohodu na Siriju 1799. godine. Kasnije je na mestu Arsufa stvoreno selo El Haram. Raseljeno je tokom Arapsko-izraelskog rata 1948. godine.

Literatura

• Fajfrić, Željko (2006). Istorija krstaških ratova. Sremska Mitrovica: Tabernakl. ISBN 978-86-85269-05-9. 
• Krstaška epopeja - Rene Gruse, IK Zorana Jovanovića, 2004. godina