Bibi Marjam Bahtijari
Bibi Marjam Bahtijari | |
|---|---|
 | |
| Datum rođenja | 1874 |
| Mesto rođenja | Iran |
| Datum smrti | 1937 |
| Mesto smrti | Isfahan, Iran |
| Zanimanje | revolucionarka |
Bibi Marjam Bahtijari (pers. بی بی مریم بختیاری) (1874-1937) bila je jedna od najhrabrijih žena u čitavoj istoriji Irana, revolucionarka i aktivistkinja u iranskoj ustavnoj revoluciji.[1]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Marjam je dete Hoseina Koli Kan Ilkana Bahtijarija i Bibi Fatemah Kianarsi iz Čaharlang plemena Bahtijari. Kada je napunila 40 dana dogovoreno je da se uda za Ali Koli Kan Čaharlanga. Nakon smrti njenog oca njena braća su pokušala da raskinu taj ugovoreni brak, ali nisu uspeli u tome tako da se Marjam sa 15 godina preselila u porodičnu kuću svog muža.[2] Odrastajući među plemenima Bahtijari usavršavala je svoje veštine u streljaštvu i jahanju. Nakon smrti muža nastavila je da sama odgaja svoju decu, Kasnije se udala za svog rođaka Fatulaha Hana Zaima al-Saltanea.[1] Njena društvena uloga dolazi do izražaja kada je kadžarski monarh Muzaferudin-šah pozvao na izbor Ustavotvorne skupštine, a njena braća i ceo klan Bahtijari su podržavali uspostavljanje ustavne monarhije sa parlamentom. Između ostalog ona je pozvala Sardara Asada Bahtijarija da osvoji Teheran.[3] Marjamina kuća u Isfahanu bila je okupljalište boraca, a pre osvajanja Teherana ušla je tajno u grad sa nekoliko konjanika i nastanila se u kući koja je gledala na gradski trg. Kada je započeo napad na Teheran ona je sa svojim saborcima napala kozački odred koji se borio na strani Muhameda Ali Šaha. Nakon pada Teherana njena rezidencija postala je utočište borcima za slobodu tokom ustavne ere i prvih dana dinastije Pahlavi. Možemo izdvojiti Malika al-Šoara Bahara, Vahida Horasanija i Dehhodu. Tokom boravka u njenoj kući Dehhoda osmislio je ideju da napravi najobimniji persijski rečnik.[1] Tokom Prvog svetskog rata Marjam se suprostavila britanskom i ruskom mešanju u Iranu i podržala je Nemce.[3] U toku rata omogućila je nemačkoj legiji, uz pomoć plemena Bahtijari, da sigurno napusti Iran. U znak zahvalnosti od strane nemačkog cara Vilhelma II odlikovana je dijamantskom značkom i gvozdenim krstom. Marjam je jedina žena koja je dobila gvozdeni krst.[2] Preminula je 1937. godine u Isfahanu.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v „Bibi Marjam Bahtijari (1874-1937): heroina iranske istorije”. NUR: časopis za kulturu i islamske teme. Vol. 37 (no. 85): str. 19—22. 2024. ISSN 1450-555X.
- ^ a b Omrani, Shadyar (2023-06-28). „Iranian Influential Women: Maryam Bakhtiari 1874-1937”. Iranwire. Pristupljeno 2024-05-07.
- ^ a b „Bibi Maryam Bakhtiari, First Iranian Female Military Commander” (na jeziku: engleski). 2019-09-28. Pristupljeno 2024-05-07.