Bitka kod Folkerka

Bitka kod Folkerka
Deo Škotski ratovi za nezavisnost
Položaj Folkerka
Vreme 22. jul 1298. godine Mesto Folkerk, Škotska Ishod Engleska pobeda
Sukobljene strane
Kraljevina Engleska	Škotska kraljevina
Komandanti i vođe
Edvard I Plantagenet	Vilijam Volas

Bitka kod Folkerka (engl. Battle of Falkirk) odigrala se 22. jula 1298. godine kod mesta Folkerk u Škotskoj između vojske engleskog kralja Edvarda I i Škota pod vođstvom nacionalne stranke Vilijama Volesa. Bitka je deo Škotskih ratova za nezavisnost, a završena je engleskom pobedom.

Bitka

Bitka kod Folkerka 1

Bitka kod Folkerka 2

Škotska vojska, ponovo sastavljena uglavnom od kopljanika, kao kod Stirlinga, bila je raspoređena u četiri velika odbrambena ježa, poznata kao šiltroni. Dugačkim kopljima (šiljcima) na različitim visinama istaknuto je da su ove formacije impozantan i neprobojan izgled. Pukotine između šiltrona bile su ispunjene streličarima, a sa stražnje strane bila je mala grupa konjanika, koju su osigurali škotski velikaši.

U utorak, 22. jula, engleska konjica, podijeljena u četiri bataljona (takođe opisana kao bitke), napokon je ugledala svog neuhvatljivog neprijatelja. Levom su komandovali grofovi od Norfolka, Hereforda i Linkolna. Desno je bilo pod zapovjedništvom Antonija Beka, biskupa iz Darama, dok je kralj zapovijedao centrom, još uvijek malo udaljenim od stražnjeg dijela prethodnice. Jednom kada je ugledao neprijatelja, Norfolk i njegove kolege započeli su neposredan napad, ali nakon što su naišli na malu močvaru ispred škotskih položaja, napravili su dugu zaobilaznicu na zapad prije nego što su uspjeli stupiti u kontakt s desnicom Volisove vojske. Bek je pokušao da zadrži sopstveni bataljon kako bi dao kralju vremena da stane na poziciju, ali su ga odbacili njegovi nestrpljivi vitezovi, koji su bili spremni da se pridruže svojim drugovima na levoj strani u neposrednom napadu. U neorganizovanom jurišu konjica se konačno sručila na Škote, desno i levo.

Škotski strelci koji je komandovao ser Džon Stjuart iz Bonkila, mlađi brat Škotskog Visokog upravnika, ostali su na svom položaju i brzo su uništeni. Ali šiltroni su se držali čvrsto, sa vitezovima koji su ostavljali slab utisak na gustu šumu dugih kopalja i mali broj jahača je ubijen pod njihovim konjima. Kralj Edvard je stigao na vrijeme kako bi svjedočio neuspehu njegove konjice i brzo obnovio disciplinu. Vitezovima je naređeno da se povuku i Edvard je primenio taktiku koje je grof od Vorika koristio da bi porazio velške kopljanike u bici kod Maes Moidoga 1295. Škotska laka konjica napala je englesku tešku konjicu, ali je bila potpuno nadjačana i uništena .

Edvardovi strelci sa dugim lukovima su dovedeni na mesto i brzo su savladali neiskusnu grupu loše naoružanih škotskih strelaca. Šiltroni su bili laka meta; nisu imali nikakvu odbranu i nigde da se sakriju. Tuča strela je nadopunjena samostrelom i praćkom. Nije bilo moguće povući se ili napasti, bitka je izgubljena za Škote skoro čim su prve strijele počele da padaju, strelice su dolazile brzinom do 14 strela u minuti po dugom luku. Engleska konjica je čekala, ovaj put čekajući kraljevu komandu, sve dok škotski redovi nisu bili dovoljno tanki da im omoguće da prodru u škotsku formaciju i prouzrokuju štetu. Engleski konjanici, koji su napredovali tokom engleskog baraža po škotskim formacijama, smanjili su razdaljinu, a šiltroni su konačno počeli da se razbijaju i rasipaju. Mnogi Škoti su ubijeni, uključujući Mekdafa, sina grofa od Fajfa. Preživeli, uključujući i Volisa, pobegli su najbolje što su mogli, uglavnom u obližnju šumu Torvud, gde njihovi progonitelji nisu mogli bezbedno da ih prate.

Vidi još

• Škotski ratovi za nezavisnost

Izvori

• Vojna enciklopedija, tom 3 (3)