Bitka kod sela Fuke
| Bitka kod sela Fuke | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo ustanka na poluostrvu Šimabara | |||||||||
 Ustanak je izbio u provinciji Hizen, u zapadnom delu ostrva Kjušu. | |||||||||
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
| Šogunat Tokugava |
Hrišćanski pobunjenici | ||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||
| Macakura Kacuje | nepoznato | ||||||||
| Jačina | |||||||||
| oko 400[1] | oko 1.000[1] | ||||||||
| Žrtve i gubici | |||||||||
| 100+[1] | 20[1] | ||||||||
Bitka kod sela Fuke (12. decembra 1637) bila je prva bitka u seljačkom ustanku na poluostrvu Šimabara. Pobunjeni seljaci, skriveni hrišćani i ronini ubili su lokalnog sakupljača poreza i potukli kaznenu ekspediciju iz zamka Šimabara, a zatim gonili pobeđene samuraje sve do zamka, koji je zatim opsednut.[1]
Pozadina[uredi | uredi izvor]
Hrišćanstvo u Japanu[uredi | uredi izvor]
Prvi Evropski trgovci - Portugalci - stigli su u Japan 1543. i doneli svilu iz Indije i, još važnije, novo vatreno oružje - arkebuze, upravo na vrhuncu perioda Sengoku, kada se Japan nalazio u stogodišnjem građanskom ratu, a velikaši u svakoj provinciji borili su se za prevlast, potpuno nezavisni od centralne vlasti. Prvi hrišćanski misionari, koje je predvodio isusovac Francisko Havijer, stigli su u Japan već 1549, i mnogi lokalni velikaši na ostrvu Kjušu dozvolili su im nesmetan rad, kako bi podstakli trgovinu sa Evropljanima. Nekolicina velikaša sa Kjušua čak je primila hrišćanstvo zajedno sa svim svojim podanicima (Omura Sumitada, Otomo Sorin i Arima Harunobu), tako da je do 1585. na Kjušuu bilo čak 150.000 hrišćana, 85 hrišćanskih sveštenika i 200 katoličkih crkava, a do 1600. broj vernika popeo se na pola miliona, dok je Nagasaki[a] postao autonomna hrišćanska kolonija kojom su upravljali jezuiti.
Prvi progoni i zabrana hrišćanstva[uredi | uredi izvor]
Međutim, dok je rasparčanost zemlje i potreba za evropskim oružjem u periodu Sengoku olakšala toleranciju hrišćanstva, ujedinjenje Japana pod Tojotomi Hidejošijem koji je 1587. zauzeo Kjušu ograničilo je širenje nove vere. Hidejoši je najpre 1587. zabranio hrišćanima da uništavaju budističke hramove, a 1592. poslao je sve hrišćanske samuraje sa Kjušua, koje je predvodio Koniši Jukinaga, u rat u Koreji, gde su pretrpeli velike gubitke. Otvoren progon hrišćana počeo je 1596, kada se posada jednog španskog broda sukobila sa Hidejošijevim samurajima: regent je 1597. u Nagasakiju javno razapeo 26 hrišćana (9 evropskih misionara i 17 japanskih vernika) kako bi obeshrabrio širenje nove vere. Hidejošijeva smrt (1598) privremeno je prekinula progon hrišćana, ali su u građanskom ratu, koji je završen bitkom kod Sekigahare (1600), neki hrišćanski samuraji sa Kjušua podržali neprijatelje budućeg šoguna, Tokugava Ijejasua. Najmoćniji hrišćanski velikaš, Koniši Jukinaga, pogubljen je posle bitke, a deo hrišćanskih gospodara izgubio je posede.
Zavera Okamoto Daihačija (1612) i špansko osvajanje obližnjih Filipina navelo je Tokugava Ijejasua i njegovog naslednika, šoguna Tokugava Hidetadu, da 1614. zakonom zabrani propovedanje i ispovedanje hrišćanske vere, pod pretnjom progonstva, i da iz zemlje protera sve hrišćanske trgovce, sa izuzetkom Holanđana, za koje se znalo da su protestanti i zakleti neprijatelji Španaca i Portugalaca. Donošenjem novog zakona većina hrišćana se vratila budizmu, mali broj je proteran, a još manji je odbio da se odrekne svoje vere i kažnjen je mučeničkom smrću. Međutim, dok su se hrišćani u gradovima, vlastela i samuraji spremno odrekli hrišćanstva, znatan broj seljaka u zapadnim oblastima Kjušua, gde je hrišćanstvo postojalo više od pola veka, nastavio je da ispoveda hrišćanstvo u tajnosti (kao skriveni hrišćani), izložen progonima budističke vlastele i državnih vlasti, koje su terale osumnjičene za hrišćanstvo da javno skrnave hrišćanske svetinje (najčešće gaženjem krstova i ikona) kako bi se razotkrili ili javno odrekli svoje vere. Svako javno ispoljavanje hrišćanstva kažnjavano je javnim mučenjem i pogubljenjem, najčešće razapinjanjem na krstu.
Pobuna u Šimabari[uredi | uredi izvor]
Poluostrvo Šimabara, istočno od Nagasakija, i arhipelag Amakusa južno od njega, bivši posed Koniši Jukinage, imali su i nakon zabrane 1614. veliki broj skrivenih hrišćana, a oduzimanje poseda hrišćanima i pobeđenima kod Sekigahare svelo je veliki broj lokalnih samuraja na položaj ronina i zemljoradnika. Posed Šimabara, koji je pripadao hrišćanskoj porodici Arima, 1614. je dodeljen porodici Macakura, sa naređenjem da podignu novi zamak i iskorene lokalne hrišćane. Uz ogromne troškove i kuluk koji su pali na teret lokalnih seljaka, novi zamak Šimabara dovršen je posle 10 godina 1624, nakon čega je gospodar Macakura dobio šogunovo naređenje da se ozbiljnije posveti iskorenjivanju hrišćana. Do 1529. oko 80 otkrivenih hrišćana je pogubljeno, a oko 150 je osakaćeno i proterano. Posle njegove smrti 1529, posed je nasledio njegov sin, Macakura Kacuje, koji je svojevoljno podigao godišnji prihod sa 60.000 na 120.000 kokua, čime je praktično udvostručio poreze u naturi. Položaj seljaka dodatno je pogoršao niz od sedam uzastopnih nerodnih godina (1529—1536), a neposredni povod za ustanak bila je gospodareva odluka da 1637. silom naplati sve zaostale poreze za prethodnih 7 godina: neplaćanje poreza kažnjavano je mučenjem žena i dece dužnika.
Prva pobuna izbila je krajem novembra 1537. u selu Kučinocu na južnoj obali Šimabare: lokalni poreznik uhapsio je i mučio do smrti trudnu snahu seoskog starešine zbog duga od 30 vreća pirinča. U odgovor, njen svekar i otac (koji je bio sa susednih ostrva Amakusa), uz pomoć nekolicine ronina, podigli su na oružje oko 700 seljaka i spalili poreznikovu kuću.
Bitka[uredi | uredi izvor]
U trenutku pobune gospodar Macakura Kacuje bio je u Edu, a njegov kastelan Okamoto Šinbei, koji je ostao da upravlja posedom, reagovao je sporo. Tek 11. decembra uveče vesti o pobuni i ubijanju činovnika u nekim selima stigle su u zamak Šimabara: navodno, pri pokušaju da skine hrišćansku ikonu sa zida, jedan lokalni činovnik ubijen je od gomile pobunjenika, koji su se okupili u selu Fuke. Kastelan je poslao na njih odred od 300 pešadinaca, 80 arkebuzira i 15 samuraja na konjima. Iako su očekivali laku pobedu nad seljacima, Macakurini samuraji su u zoru 12. decembra napadnuti na drumu od preko 1.000 pobunjenika: mnogi od njih bili su veterani iz ranijih ratova, neki su imali mačeve i arkebuze, a mnogi su imali krstove nacrtane na čelu i napadali su sa bojnim pokličem Santjago, preuzetim od Portugalaca. Posle kratke borbe Macakurin odred je nateran u bekstvo, izgubivši 100 pešadinaca i 5-6 samuraja; pobunjenici su imali oko 20 poginulih.[1]
Posledice[uredi | uredi izvor]
Ohrabreni pobunjenici, čiji je broj prilivom novih grupa narastao na 1.500 boraca, gonili su protivnike sve do kapija zamka Šimabara, gde su u kratkom okršaju izgubili oko 200 ljudi, ali su spalili i opljačkali predgrađe (uključujući i budističke hramove) i opseli zamak, sateravši branioce iza zidina. Istog dana buna je izbila i na susednom posedu, u svim selima na ostrvima Amakusa, gde su hrišćani organizovano ustali na oružje i spalili budističke hramove. Ukupan broj ustanika za nekoliko dana narastao je na čak 8.000, pošto su mnogi seljaci bili prinuđeni da im se priključe kako im ne bi spalili kuće.[1]
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ Nagasaki je gospodar Omura Sumitada 1580. poklonio katoličkoj crkvi.