Dom vojske u Rumi
Dom vojske u Rumi, jeste arhitektonski vredna zgrada podignuta 1912. godine,
zalaganjem Rumljana okupljenih u organizaciju „Hrvatski soko”, sa osnovnim ciljem da se sve kulturno-sportske organizacije rumskih Hrvata okupe na jednom mestu.
Posle Drugog svetskog rata zgrada je dodeljena na korišćenje JNA, da bi zvanično postala Dom JNA 28. septembra 1958. godine.[1]
Pretpostavlja se da je projekat za izgradnju zdanja izradio Viktor Askman (Vladoje Aksmanović 1878-1946), projektant zgrade stare Rumske gimnazije, današnje zgrade OŠ „Dušan Jerković”, koja je završena u slično vreme. Zgrada je projektovana kao ugaona građevina, sa dva prizemna kraka, sa ulazom masivnom centralnom spratnom delu. Podignuta je u stilu secesije i Historizma i pripada periodu Jugendštila. Duboka plastičnost fasade sa herbalnim motivima, ovalni vitražni prozori, kovano gvožđe, skulpture „Dede i unuka” i specifičan krov centralnog dela zgrade daju ovom zdanju upečatljivost i originalnost.
Izgradnja je trajala do 1912. godine i stajala je tadašnjih 75000 austrijskih kruna, a glavni izvođač radova bio je izvesni Zvonimir Erbežnik. Ostalo je zabeleženo da je na otvaranju doma Milica Nikolajević, najstarija kći advokata dr Miloša Nikolajevića, recitovala pesmu Jovana Jovanovića Zmaja „Deda i unuk” po čijim su motivima i urađene skulpture na fasadi.
Za vreme Prvog svetskog rata zgrada je služila kao lazaret, odnosno vojna bolnica, da bi između dva rata, zgradi bila vraćena prvobitna namena i ona pod svojim krovom okuplja sva hrvatska kulturno-sportska društva u Rumi. U posleratnom periodu, kratko vreme je služila kao istražni zatvor Komande mesta, da bi joj se osnovna namena vratila po završetku ratnih dejstava na teritoriji Jugoslavije.
Zgrada je bila u velikoj meri devastirana zbog višedecenijskog nemara. U julu 2021. otpočela je kompletna rekonstrukcija eksterijera i enterijera zgrade sredstvima lokalne samouprave.[2] Na proleće 2022. je završena rekonstrukcija objekta, tokom koje je vraćena izvorna tamno crvena boja fasade.[3]
Vlasnik zgrade je opština Ruma koja je zgradu otkupila od Vojske Srbije.[4]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Dom JNA - rumski dragulj pomućenog sjaja”. Informativni internet portal Rume. Arhivirano iz originala 24. 09. 2015. g. Pristupljeno 23. 3. 2018.
- ^ „VRAĆAJU SJAJ BISERU: Počeli radovi na uređenju Doma vojske, simbola Rume koji je decenijama propadao”. NOVOSTI (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-07-15.
- ^ „Dom vojske u Rumi zasijao starim (crvenim) sjajem”. Gradnja (na jeziku: srpski). 2022-05-11. Pristupljeno 2022-05-14.
- ^ „Dom vojske u Rumi zasijao starim (crvenim) sjajem”. Gradnja (na jeziku: srpski). 2022-05-11. Pristupljeno 2022-05-14.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- „DOBRA STARA VREMENA: Najlepše igranke su bile u Domu JNA”. Sremske vesti. Arhivirano iz originala 10. 03. 2018. g. Pristupljeno 23. 3. 2018.
