Donska mačka
Donska mačka, poznata i kao Donska Sfinga ili Ruska bezdlaka, jeste rasa mačaka. Rasa je poreklom iz Rusije.[1] Standard izgled rase obuhvata da nema dlake. Nije u srodstvu sa poznatijom sfinks mačkom (kanadska bezdlaka) čija je karakteristična alopecija uzrokovana recesivnom mutacijom gena za keratin 71. Nepostojanje dlaka kod donskih mačaka je, s druge strane, uzrokovana je dominantnom mutacijom.[2]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Rasa se može pratiti do jednog mačića. Ova rasa je nastala 1987. godine otkrićem mačke bez dlake u ruskom gradu Rostovu na Donu od strane odgajivača mačaka Elena Kovaleva.[1][3] Spasila je mače plave koje je nazvala Varvara. Sa oko četiri meseca starosti, mačka je počela da gubi krzno.[1][3] Varvara se parila sa lokalnom mačkom i dobila leglo mačića.[4] Neki su rođeni bez dlake, a drugi su isprva imali krzno ali su ga izgubili kao i njihova majka.[5] Ovi mačići su prvi primerci rase i kasnije su ukršteni sa evropskim kratkodlakim mačkama.[1]
Vremenom, uzgajivači su saznali više o Donskom genu za gubitak krzna. Za razliku od recesivnog gena koji nosi Sfinga, gen ove vrste je dominantan. Dakle, sve mačke sa ovim genom ili se rađaju bez dlake ili gube dlaku kako rastu.[5]
Donskog je prvi put zvanično priznala Svetska federacija mačaka (VCF) 1987. godine i Međunarodno udruženje mačaka (TICA) 2005. godine. Standard bodova opisuje mačku kao srednju i mišićavu, sa velikim ušima, bademastim očima i karakterističnim dugim, mrežastim prstima. Zahtevaju često negovanje, uprkos nedostatku dlake. Prekomerno kupanje može dovesti do toga da koža postane veoma masna.
Od 2014. godine, u Holandiji je ilegalno pariti se sa mačkama koje imaju genetske mutacije ili druge fizičke abnormalnosti koje uzrokuju zdravstvene ili socijalne probleme kod njihovog potomstva.[6][7] Nedostatak zaštitnog krzna kod mačaka bez dlake, kao što je Donskoi, jedna je od ovih zabranjenih mutacija kod roditeljskih mačaka.
Fizički izgled[uredi | uredi izvor]
Najupečatljivija fizička karakteristika donske mačke je bezdlakavost. Za razliku od mnogih mačaka, Donska mačka nema ni brkove. Donske mačke su srednje veličine, mišićave građe.[8] Glave su im trouglaste, sa velikim ušima i očima koje Donskom daje izgled vilenjaka. Donska koža je veoma naborana, posebno koncentrisana na licu, vratu, grudima i dnu repa.
Boja kože i očiju može varirati kod donskih mačaka. Boje dezena kože izgledaju izbledele. Dok boja očiju može da varira od plave, zelene, ćilibarne, narandžaste, žute ili smeđe.
Nekim mačkama može izrasti bledo krzneo tokom hladnijih zimskih meseci, ali dlaka na kraju opada kako se vraćaju topliji meseci.[8]
Donske se mogu podeliti u četiri različite kategorije, prvenstveno na osnovu toga koliko imaju ili nemaju krzna. Pogledajte kategorije ispod.[9][5]
Za razliku od nekih drugih, rasa je izuzetno društvena.[9] Donske mačke su obično aktivne, pa im je potrebna dovoljna stimulacija da bi se zabavljale. Provode više vremena u pokretu od prosečne mačke. Vrsta teško podnosi kada je bez socijalizacije duže vreme.
Karakteristike[uredi | uredi izvor]
Izvor:[9]
| Nivo naklonosti | Visoko |
| Prijateljstvo | Visoko |
| Prijateljski nastrojena ka deci | Visoko |
| Prijateljski nastroje ka drugim ljubimvima | Srednje |
| Potrebe za vežbanjem | Srednje |
| Razigranost | Visoko |
| Energetski nivo | Srednje |
| Mogućnost dresure | Visoko |
| Inteligencija | Visoko |
| Sklonost vokalizaciji | Srednje |
| Količina linjanja | Nisko |
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g Wilson, Julia (11. 4. 2017). „Donskoy Cat Profile-History, Appearance & Temperament”. Cat-World.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2019-04-24.
- ^ „'World's scariest' feline steals the show at cat exhibition”. Metro (na jeziku: engleski). 2012-03-19. Pristupljeno 2019-04-24. „Donskoys, whose baldness is caused as a result of a dominant mutant gene, were first discovered in Russia in 1987. They are often mistaken for the Canadian Don Sphynx breed whose characteristic hairlessness is caused by a recessive gene.”
- ^ a b „Donskoy Breed”. The International Cat Association (TICA) (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2019-04-24.
- ^ „Rase iz najveće zemlje na svetu - Pet Magazine”. petmagazine.rs. Pristupljeno 2024-05-26.
- ^ a b v „Donskoy Facts - Wisdom Panel™ Cat Breeds”. Wisdom Panel™ (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-04-24.
- ^ Netherlands Food and Consumer Product Safety Authority (NVWA) (2022-10-31). „Fokken met katten - Honden en katten”. www.nvwa.nl (na jeziku: holandski). Pristupljeno 2023-04-01.
- ^ Netherlands Food and Consumer Product Safety Authority (NVWA) (2022-10-31). „Fokken met katten met schadelijke kenmerken of erfelijke ziektes - Nieuwsbericht - NVWA”. www.nvwa.nl (na jeziku: holandski). Pristupljeno 2023-04-01.
- ^ a b „All About the Donskoy Cat, a Hairless Breed with Russian Origins”. The Spruce Pets (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-04-25.
- ^ a b v „All About the Donskoy Cat, a Hairless Breed with Russian Origins”. The Spruce Pets (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-04-23.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Donska rasa mačaka, sa sajta TICA
