Zemljotres u Gvatemali 1976.

Zemljotres u Gvatemali 1976.
Datum	4. februar 1976.
Magnituda	7.5 Mw
Dubina	5 km
Epicentar	15° 19′ S; 89° 06′ Z / 15.32° S; 89.10° Z
Tip	longitudinalni rased
Pogođena područja	Gvatemala
Maks. intenzitet	IX nasilan
Naknadni potresi	više hiljada, različite jačine
Žrtve	22.870 poginulih ; Ostali: 76.504 povređenih; 1,2 miliona ostalo bez doma;

Zemljotres u Gvatemali 1976. godine desio se 4. februara u 03:01 po lokalnom vremenu sa magnitudom od 7,5 stepeni. Epicentar je bio na rasedu Motagva, oko 160 km severoistočno od Gvatemala Sitija na dubini od 5 km u blizini grada Los Amates u okrugu Izabal.^[1]

Gradovi širom Gvatemale su pretrpeli štetu, a većina kuća od ćerpiča u udaljenim oblastima Gvatemala Sitija je uništeno. Zemljotres je zabeležen u ranim jutarnjim satima (3:01 ujutru, po lokalnom vremenu), dok je većina ljudi spavala. To je doprinelo velikom broju žrtava od 22.870 ljudi. Oko 76.504 drugih je povređeno, a više stotina hiljada porodica je ostalo bez krova nad glavom. Neke od oblasti su danima bile bez struje i signala.

Nakon glavnog potresa, zabeleženo je na hiljade sekundarnih potresa, a neki od jačih su izazvali dodatnu štetu i nove žrtve.^[2]

Seizmološki podaci[uredi | uredi izvor]

Epicentar zemljotresa je bio smešten u blizini grada Los Amates, u istočnom delu raseda Motagva koji pravi tektonsku granicu između severnoameričke i karipske tektonske ploče.^[1] Podrhtavanje tla je trajalo oko 39 sekundi, i izazvalo je vidljive pukotine u dužini od 230 km, dok je ukupna dužina dužina raseda – zaključeno na osnovu registrovanja naknadnih potresa – procenjena na 300 km. Prosečno horizontalno pomeranje duž Motagva raseda je 100 cm, sa maksimalnim pomeranjem od 326 {cm}-.^[1]

Maksimalna seizmička aktivnost (MM IX) zabeležena je u području Miksko, nekim delovima Gvatemala Sitija i u Gualanu. Seizmička jačina MM VI pokrivala je površinu od 33.000 km².^[1] Likvefakcija i peščani odroni primećeni su na nekoliko lokacija sa visokim seizmičkim intenzitetom. Glavni zemljotres je aktivirao sekundarne rasedne zone, uključujući Miksko rased, koji se javio u gusto naseljenom području severozapadno od Gvatemala Sitija.

Žrtve i načinjena šteta[uredi | uredi izvor]

Najviše pogođeno područje pokriva oko 30.000 km², sa populacijom od 2,5 miliona stanovnika. Oko 23.000 ljudi je smrtno nastradalo, a povređeno je 77.000 drugih. Oko 258.000 kuća je uništeno, ostavljajući oko 1,2 miliona ljudi bez krova nad glavom. 40% nacionalne bolničke infrastrukture je uništeno, dok su ostale zdravstvene institucije pretrpele znatnu štetu.^[3]

Međunarodna reakcija[uredi | uredi izvor]

Odmah nakon zemljotresa, tadašnji predsednik, Kjelj Eugenio Laugerud Garsija, pozvao je mnoge strane ambasadore da obiđu ugrožena područja helikopterom, što ih je navelo da zatraže hitnu pomoć od svojih matičnih zemalja. Na primer, Sjedinjene Američke Države su finansirale obnovu većine puteva, a Kanađani i Belgijanci su obnovili po jedno selo.

Naknadni potresi[uredi | uredi izvor]

Nekoliko jakih potresa, u rasponu od 5.2 do 5.8 M_w, izazvalo je dodatne žrtve i sprečilo pokušaje spasavanja preživelih.

Datum	Vreme	Koordinate	Lokacija	Dubina	Jačina
04.02.1976.	09.30.28.3	14° 42′ S; 90° 36′ Z / 14.7° S; 90.6° Z / 14.7; -90.6	7 km SSI od Mikska	5 km	5.8 M_w
06.02.1976.	04.11.03.3	14° 36′ S; 91° 06′ Z / 14.6° S; 91.1° Z / 14.6; -91.1	6 km JJI od grada San Lukas Toliman	5 km	4.8 M_w
06.02.1976.	18.11.59.2	14° 18′ S; 90° 12′ Z / 14.3° S; 90.2° Z / 14.3; -90.2	11 km ISI od grada Kvilapa	5 km	5.2 M_w
06.02.1976.	18.19.17.7	14° 42′ S; 90° 36′ Z / 14.7° S; 90.6° Z / 14.7; -90.6	5 km ISI od grada San Pedro Sakatepekes	5 km	5.8 M_w
08.02.1976.	08.13.51.9	15° 42′ S; 88° 30′ Z / 15.7° S; 88.5° Z / 15.7; -88.5	13 km JI od grada Puerto Barios	5 km	5.7 M_w
09.02.1976.	11.44.46.7	15° 18′ S; 89° 06′ Z / 15.3° S; 89.1° Z / 15.3; -89.1	30 km JZj od Moralesa	5 km	5.1 M_w
10.02.1976.	06.17.43.0	15° 00′ S; 89° 42′ Z / 15.0° S; 89.7° Z / 15.0; -89.7	18 km ZJZ od Zakape	5 km	4.7 M_w
07.03.1976.	02.54.05.4	14° 54′ S; 90° 54′ Z / 14.9° S; 90.9° Z / 14.9; -90.9	14.5 km JZ od Hojabaha	5 km	4.8 M_w
07.03.1976.	03.15.40.3	14° 42′ S; 90° 30′ Z / 14.7° S; 90.5° Z / 14.7; -90.5	Ćinautla (9 km severno od Gvatemala Sitija)	5 km	4.9 M_w

Izvor: Wayerly Person, William Spence, and James W. Dewey. „Main event and principal aftershocks from teleseismic data“. u: Guatemalan Earthquake of February 4, 1976, A Preliminary Report.

Galerija[uredi | uredi izvor]

Gvatemala Siti
Hotel Terminal
Klizište u Gvatemala Sitiju
Centar grada

Antigva Gvatemala
Ruševine crkve Družbe Isusove iz 1896.
Fasada jezuitske crkve, osnovane obnovljene u 21. veku. Uočljiva su oštećenja na građevini nastale tokom zemljotresa 1976.
Crkva „Naša Gospa Karmen“ 1896.
Ista crkva tokom 2010.
Arhitektonski kompleks La Recolección tokom 1875. Jedini preživeli luk bio je godinama simbol ruševina iz Antigve Gvatemale.
Ista crkva 2005. godine. Zemljotresi iz 1917. i 1976. uništili su sve što je ostalo od čuvenog luka.

Ruralna Gvatemala
Iskrivljena pruga u Gualanu
Rased Montagva u Gualanu
Uništena oblast Pacisija

Reference[uredi | uredi izvor]

^ ^a ^b ^v ^g ^d NOAA database
^ „Historic Earthquakes”. Arhivirano iz originala 10. 4. 2007. g. Pristupljeno 23. 10. 2015.
^ Olcese (e.a.), 1977

Reference[uredi | uredi izvor]

Bates, F.L.; Killian, C.D., Daniel G.R., & Klein, R.E. (1979). „Emergency Food Programmes following the 1976 Guatemalan Earthquake: An Evaluation: Final Report” (PDF). Washington: USAID.
Bucknam, R.C.; Plafker, George; Sharp, R.V. (mart 1978). „Fault movement (afterslip) following the Guatemala earthquake of February 4, 1976”. Geology. 6 (3): 170—173. Bibcode:1978Geo.....6..170B. doi:10.1130/0091-7613(1978)6<170:FMAFTG>2.0.CO;2.
Langer, C.V.; G.A. Bollinger. „Secondary faulting near the terminus of a seismogenic strike-slip fault: aftershocks of the 1976 Guatemala earthquake”. Bulletin of the Seismological Society of America. Seismological Society of America. 69 (2): 427—444.
Matumoto, Tosimatu; Latham, Gary V. „Aftershocks of the Guatemalan earthquake of February 4, 1976”. Geophysical Research Letters. 3 (10): 599—602. Bibcode:1976GeoRL...3..599M. doi:10.1029/GL003i010p00599.
Olcese, Orlando; Ramón Moreno and Francisco Ibarra (jul 1977). „The Guatemala Earthquake Disaster of 1976: A Review of its Effects and of the contribution of the United Nations family”. UNDP, Guatemala.
Olson, Robert A.; Richard Stuart Olson (1977). „The Guatemala earthquake of 4 February 1976: Social science observations and research suggestions” (PDF). Mass Emergencies: 69—81. Arhivirano iz originala (PDF) 27. 7. 2011. g. Pristupljeno 23. 10. 2015.
Plafker, G. (1976). „Tectonic aspects of the Guatemala earthquake of 4 February 1976”. Science. American Association for the Advancement of Science. 193 (4259): 1201—1208. Bibcode:1976Sci...193.1201P. PMID 17837005. doi:10.1126/science.193.4259.1201.
Plafker, G.; M.G. Bonilla, and S.B. Bonis (1976). „Geologic effects in the Guatemala Earthquake of February 4, 1976, a preliminary Report. Professional Paper 1002”. Washington: USGS: 38—51.
USGS (May—June 1976). „Guatemalan Quake Culprit Fault Identified”. Earthquake Information Bulletin. USGS. 8 (3). Proverite vrednost paramet(a)ra za datum: |date= (pomoć)
Young, Christopher J.; Thorne Lay and Christopher S. Lynnes (jun 1989). „Rupture of the 4 February 1976 Guatemalan earthquake”. Bulletin of the Seismological Society of America. Seismological Society of America. 79 (3): 670—689.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[NOAA-1] v ^g ^d NOAA database

[2] „Historic Earthquakes”. Arhivirano iz originala 10. 4. 2007. g. Pristupljeno 23. 10. 2015.

[3] Olcese (e.a.), 1977

[1]

[2]

[3]