Knežev dvor (Dubrovnik)

Knežev dvor

Knežev dvor je palata u Dubrovniku sagrađena kao sedište vlade i stan kneza, najviše političke funkcije u Dubrovačkoj republici.

Knez se birao na mandat od mesec dana i za to vreme je bio na čelu Malog veća. U Kneževom dvoru knez je imao svoju kancelariju i stan u kojem je boravio tokom mandata, odvojen od svoje porodice. Za to vreme nije smeo da napušta dvor osim u slučaju državničkih i protokolarnih razloga. Preko noći bi čuvao ključeve od grada koje je ujutro na protokolarnoj ceremoniji vraćao narodu. U prostoru Kneževog dvora nalaze se hale Velikog i Malog veća, državne kancelarije, sudnica, zatvor, oružarnica i barutana. Na ulazu je latinski natpis Obliti privatorum publica curate ("Zaboravite privatno i brinite se za javno").

Istorija

Prvi pomen zgrade na prostoru današnjeg Kneževog dvora je iz 13. veka, kad se pominje tvrđava (castellum). Tokom 14. veka tvrđava se po uzoru na rimsku i venecijansku tradiciju postepeno pretvarala u palatu. Godine 1435. u oružarnici se dogodila eksplozija baruta zbog koje je Knežev dvor teško oštećen. Nakon toga se pristupilo obnovi koja je trajala od 1435. do 1463. godine. Projekat je vodio napuljski inženjer Onofrio de la Kava, za kojeg se veruje da je autor reprezentativne fasade u kombinovanom gotičko-renesansnom stilu. U izvedbi detalja učestvovali su mnogi umetnici, skulptori, klesari i zidari. Od skulptorskih ukrasa naročito se ističe rad vajara Petra Martinova, kapitel trema sa prikazom Asklepija, grčkog boga lečenja.

Zgrada je nakon toga još dva puta doživela veća oštećenja. Nedugo nakon obnove 1463, nova eksplozija baruta je oštetila Knežev dvor. U velikom zemljotresu 1667. doživela je oštećenja enterijera, a obnova koja je usledila trajala je tri decenije. U početku se pokušalo sa vraćanjem gotičko-renesansnog izgleda dvora, za šta su kao konsultanti angažovani arhitekti Frančesko Korteze iz Rima i Paolo Andreoti iz Đenove. No, 1689. dolaskom velikog arhitekte, Sicilijanca Tomasa Napolija, zgradi je oblikovanjem novoga atrijuma utisnut barokni pečat.

Knežev dvor je zadržao svoju originalnu funkciju sve do 1808. godine kada francuski maršal Ogist Marmon ukinuo Dubrovačku republiku.

U atrijumu je smeštena bista Miha Pracata, jedini spomenik koji je Dubrovačka republika podigla zaslužnom neplemiću.

Sadašnjost

Danas je zgrada Kneževog dvora istorijski muzej u sklopu Dubrovačkih muzeja. Prostor dvora namešten je stilskim nameštajem iz poslednjeg perioda Dubrovačke republike i 19. veka. Sam nameštaj nije najpre pripadao prostoru Kneževog dvora nego je godinama prikupljan iz starih dubrovačkih palata, plemićkih i građanskih kuća. U prostoru Kneževog dvora je izložba slika starih majstora iz perioda od 15. do druge polovine 19. veka.

U atrijumu Kneževog dvora tokom Dubrovačkih letnjih igara i festivala Julian Rahlin i prijatelji se održavaju koncerti klasične muzike. Tokom godine u istom prostoru svoje koncerte tradicionalno održava Dubrovački simfonijski orkestar.

Literatura

• Nada Grujić, "Onofrio di Đordano dela Kava i Knežev dvor u Dubrovniku", u: Renesansa i renesanse u umetnosti Hrvatske, Zagreb). 2008. ISBN 978-953-6106-75-2.
• Katarina Horvat Levaj, Relja Seferović: "Barokna obnova Kneževa dvora u Dubrovniku", Radovi Instituta za istoriju umetnosti br. 27. 2003. ISBN 0350-3437.
• Zlatno doba Dubrovnika 15. i 16. veku, Muzejski prostor i Dubrovački muzeji, Zagreb-Dubrovnik 1987.

Spoljašnje veze

• Zvanični vebsajt

Vidi još

• Dubrovački knez
• Malo veće (Dubrovnik)
• Veliko veće (Dubrovnik)
• Veće umoljenih (Dubrovnik)
• Dubrovačko građanstvo
• Dubrovačka bratovština Svetog Antuna
• Dubrovačka republika
• Dubrovnik
• Srpska kancelarija u Dubrovniku
• Čingrijina genealogija