Koeficijent trenja

Koeficijent trenja je bezdimenzionalna skalarna veličina koja predstavlja odnos međusobne hrapavosti podloge i tela koje se po toj podlozi kreće. Izračunava se kao količnik sile trenja i normalne sile (u najjednostavnijem slučaju kad se telo nalazi na horizontalnoj podlozi normalna sila je jednaka sili teže).

Koeficijent trenja je veći od 0 i manji od 1. Najčešće se obeležava grčkim slovom μ (mi).

Vrste koeficijenta trenja

Koeficijent trenja po određenoj podlozi za dato telo se drugačije definiše u zavisnosti od toga da li se telo kreće po njoj i na koji način:

koeficijent trenja mirovanja, odnosno statistički koeficijent trenja $(\mu _{s})$ Koeficijent trenja mirovanja za dati sistem je uvek veći od bilo kog drugog koeficijenta trenja za dati sistem. Telo će biti u stanju mirovanja na datoj podlozi dok važi:

$\mu _{s}\geq {\frac {F_{k}}{N}}$ , odnosno sve dok je odnos sile trenja $F_{k}$ i normalne sila $N$ mali u odnosu na koeficijent statističkog trenja na datoj podlozi.

koeficijent trenja klizanja, odnosno kinetički koeficijent trenja $(\mu _{k})$ Kad se telo kreće po podlozi samo translaciono, odnosno samo klizi, na njega utiče koeficijent kinetičkog trenja i važi:

$\mu _{k}={\frac {F_{k}}{N}}$

koeficijent trenja kotrljanja Koeficijent trenja kotrljanja za datu podlogu i dato telo će uvek biti po intenzitetu najmanji u odnosu na koeficijent trenja mirovanja i koeficijent trenja klizanja.

Koeficijenti trenja za različite materijale

Materijali u dodiru		Statički koeficijent trenja $\mu _{\mathrm {s} }\,$		Kinetički koeficijent trenja $\mu _{\mathrm {k} }\,$
Materijali u dodiru		kod suvih površina	kod podmazanih površina	kod suvih površina	kod podmazanih površina
Led	Led	0.02-0.09^[1]
Čelik	Led	0.03^[1]
Drvo	Drvo	0.25–0.5^[2]^[3]	0.2 (mokro)^[2]^[3]
Čelik	Drvo	0.2–0.6^[2]^[3]	0.2 (mokro)^[2]^[3]
Beton	Drvo	0.62^[2]^[3]
Beton	Guma	1.0	0.30 (mokra)	0.6-0.85^[2]	0.45-0.75 (wet)^[2]
Staklo	Staklo	0.9-1.0^[2]		0.4^[2]
Čelik	Čelik	0.74^[2]-0.80^[1]	0.16^[1]	0.42-0.62^[2]
Čelik	Aluminijum	0.61^[2]		0.47^[2]
Aluminijum	Aluminijum	1.05-1.35^[2]	0.3^[2]	1.4^[2]-1.5^[4]
Srebro	Srebro	1.4^[2]	0.55^[2]	1.5^[4]
Zlato	Zlato			2.5^[4]

Vidi još

Sila trenja

Reference

^ ^a ^b ^v ^g „The Engineering Toolbox: Friction and Coefficients of Friction”. Pristupljeno 2008-11-23.
^ ^a ^b ^v ^g ^d ^đ ^e ^ž ^z ⁱ ^j ^k ^l ^lj ^m ⁿ ^nj ^o „Friction Factors - Coefficients of Friction”. Arhivirano iz originala 01. 02. 2019. g. Pristupljeno 2015-04-27.
^ ^a ^b ^v ^g ^d Coefficient of Friction Arhivirano mart 8, 2009 na sajtu Wayback Machine. EngineersHandbook.com
^ ^a ^b ^v „Mechanical Engineering Department: Tribology Introduction”. 2016-03-11.

Literatura

M. Kuka: Elementarna fizika - kroz teoriju, primere, zadatke i rešenja, Beograd, 2003.

[eng3-1] v ^g „The Engineering Toolbox: Friction and Coefficients of Friction”. Pristupljeno 2008-11-23.

[roymech3-2] v ^g ^d ^đ ^e ^ž ^z ⁱ ^j ^k ^l ^lj ^m ⁿ ^nj ^o „Friction Factors - Coefficients of Friction”. Arhivirano iz originala 01. 02. 2019. g. Pristupljeno 2015-04-27.

[engHandbook3-3] v ^g ^d Coefficient of Friction Arhivirano mart 8, 2009 na sajtu Wayback Machine. EngineersHandbook.com

[web13-4] v „Mechanical Engineering Department: Tribology Introduction”. 2016-03-11.

[1]

[2]

[3]

[4]