Kokalero
Kokalero (šp. Cocalero) su uzgajivači lišća koke u Boliviji i Peruu. Kao odgovor na pokušaje iskorenjivanja i fumigacije useva koke u regiji Čapare u Boliviji, finansirane od strane Sjedinjenih Američkih Država, kokalerosi su se pridružili drugim lokalnim starosedelačkim organizacijama u zemlji, kao što su sindikalni radnici u rudnicima i seljaci da bi osporili politiku vlade. Evo Morales, koji je postao predsednik Bolivije 2006. godine, bio je lider pokreta kokalera u toj zemlji.[1]
Koka i rat protiv droge[uredi | uredi izvor]
Domoroci u Andima koku gaje već 8000 godina iz medicinskih i verskih razloga. Kao stimulans, korisna je u prevazilaženju visinske bolesti u visokim Andama, a može se žvakati i praviti čaj od nje. Koristi se u medicinske upotrebe za loš protok krvi, malariju, čireve, astmu i poboljšanje varenja.[2] Takođe se koristi u mnogim verskim ceremonijama kao prinos Apusu, Intiju i Pačamami i kao metod vračanja.
U Evropu je koka uvedena u 16. veku, ali tek sredinom 19. veka počla je da se prerađuje u kokain. Njeno gajenje je zabranjeno bolivijskim zakonom, osim u regionu Jungas uprkos pogodnijem zemljištu i klimi u regiji Čapare. Tako su usjevi koke u Čapareu bili ciljano uništeni. S obzirom na to da su se koka i kokain prenosili preko Južne i Centralne Amerike u Sjedinjene Države, proizvodnja koke u Južnoj Americi došla je u središte pažnje američke Uprave za suzbijanje narkotika, koja je, pod Planom Kolumbija, počela da finansira napore za iskorenjivanje širom kontinenta. Plan Kolumbija doveo je do stotine miliona dolara vojne pomoći, obuke i opreme zemljama Centralne i Južne Amerike, militarizujići region i odgovore lokalnih i nacionalnih vlada na proizvodnju koke. Ovo je najviše negativno uticalo na kokalerose koji zarađuju za život uzgojem i prodajom koke, jer su njihovi usevi spaljivani, raskidani ili prskani herbicidom.[3]
Proizvođačima koke ostaje malo alternativa za izdržavanje, i zato pozivaju na legalizaciju koke. Takođe, borba protiv narkotika usmerena je na levičarske gerilske grupe poput Revolucionarnih oružanih snaga Kolumbije i bande koje su umešane u trgovinu drogom. Godine 1987. godine, Pokretna policijska jedinica za ruralna područja (UMOPAR) formirana je kao antinarkotička vojna snaga u Boliviji. Dobila je obuku i novčanu pomoć od američke Uprave za suzbijanje narkotima i vodila racije na poljima koke i suzbijala organizovanje kokalera.[4]
Starosedelačko organizovanje u Boliviji[uredi | uredi izvor]
Bolivija je multietnička, većinski starosedelačka zemlja u Južnoj Americi. Među preko tri desetine američkih nacija, najistaknutiji su Kečui, Ajmare, Čikitanosi, Gvarani i Mohenjosi. Beli i mestizo Bolivijanci tradicionalno su držali vlast u zemlji još od vremena kolonizacije. Stotinama godina starosedeoci su bili zaposleni u rudnicima koji su izvozili mineralno bogatstvo te zemlje u inostranstvo, prvo u Španiju, a zatim u druge delove zemalja koje su se brzo industrijalizovale, poput SAD-a i zapadne Evrope nakon nezavisnosti 1809. godine.[5]
Osamdesetih godina prošlog veka Bolivijska rudarska korporacija zatvorila je mnoge rudnike, što je mnoge bivše rudare prisililo na proizvodnju koke. Uzgoj koke ne samo da je bio izvor egzistencije bivših rudara, već je i prelazak sa najamne radne snage na poljoprivredu omogućio veću političku organizaciju. Mnoge organizacije formirane tokom ovog vremenskog period udružile su se dabi formirale Pokret za socijalizam (MAS), predvođen od strane Eva Moralesa. Među glavnim mobilizacijama od svog osnivanja, Konfederacija domorodačkih naroda Bolivije odigrala je ulogu u marševima za zemljišnu reformu, autonomiju za starosedeoce i za višenacionalnu državu.[6]
Kokalerosi i Pokret za socijalizam[uredi | uredi izvor]
Pokret za socijalizam se uspostavila kao levičarska populistička politička organizacija koja podržava očuvanje biljke koke i ekonomije kokalera. Izrastao je i dobio podršku od starosedelačkih organizacija koje su počele da se udružuju nakon zatvaranja rudnika i kriminalizacije biljke koke i kokalerosa.[7]
Karlos Mesa, predsednik Bolivije od 17. oktobra 2003. do 6. juna 2005. godine, izazvao je nekoliko kontroverzi koje su mobilizovale starosedelačke lokalne organizacije protiv vlade, posebno Bolivijskog sukoba oko plina koji je zamah povukao iz sukoba za vodu u Kočabambi. Oba ova sukoba bila su usredsređena na sporove između autohtonog stanovništva i vlade oko kontrole resursa. Mesa je na brzinu dao ostavku, stvorivši uslove za izbore. Zamah MAS-a doveo je do uspešnog izbora Evo Moralesa, organizatora sindikata kokalera, sa apsolutnom većinom od 54% ukupnog broja glasova[8].
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Anderson, Jon Lee. „The Fall of Evo Morales”. The New Yorker (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-04-05.
- ^ „About Coca leaf. Herbal tea, Yerba mate, Coca tea, Mate de Coca.”. web.archive.org. 2011-11-16. Arhivirano iz originala 16. 11. 2011. g. Pristupljeno 2021-04-05.
- ^ „Plan Colombia, by Noam Chomsky (Excerpted from Rogue States)”. chomsky.info. Pristupljeno 2021-04-05.
- ^ „The Andean Connection: Tracking the Drug War’s Coca Leaves and Failed Policies” (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-04-05.
- ^ „Bolivia”. countrystudies.us. Pristupljeno 2021-04-07.
- ^ „BOLIVIA: 69-Year-Old Native Leader Heads 1,500-Km March”. www.globalissues.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-04-07.
- ^ Cocalero. Dir. Alejandro Landes. Perf. Evo Morales. 2007.
- ^ „Social Movements and Political Strategies. Cocaleros in Bolivia” (PDF). web.archive.org. 2013-05-13. Arhivirano iz originala 13. 05. 2013. g. Pristupljeno 2021-04-07.