Krajputaš nepoznatom Popoviću u Boljkovcima
| Krajputaš u Boljkovcima | |
|---|---|
 Krajputaš | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Boljkovci |
| Opština | Opština Gornji Milanovac |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 19. vek |
Krajputaš nepoznatom Popoviću u Boljkovcima (opština Gornji Milanovac) nalazi se u varošici sala Boljkovci. Postavljen kraj prometne saobraćajnice, spomenik je više puta oštećivan i obnavljan, zajedno sa oborenim ulomkom drugog spomenika[1] koji je sada većim delom zatrpan.
Po mnogim tehničkim i stilskim odlikama, krajputaš je najverovatnije rad kamenoresca Jovana Tomića.[2]
Opis[uredi | uredi izvor]
Spomenik se nalazi neposredno uz ogradu imanja porodice Nedeljković, ispod razgranatog stabla kruške. Strana stuba sa reljefnom figurom pokojnika sada je priljubljena uz drvenu tarabu. Na prednjoj strani prikazan je krst sa zracima na postolju, ispod čega je natpis u 6 redova koji glasi:
- RANjEN KOD OVDAŠNjE CRKVE GREŠKOM NjEGOVOG BRATA V. POPOVIĆA
U vrhu desne bočne strane prikazan je jednostavan umnoženi krst, ispod koga je nečitak nastavak epitafa, dok je na naspramnom boku prikaz puške sa bajonetom.[1]
Mlađi muškarac prikazan je u stojećem stavu, ruku spuštenih niz telo. Iznad glave lučno je uklesano: POPOVIĆ, a u vrhu stuba još tri reda oštećenog natpisa, među kojima se razaznaju reči: TOME VAKOM LAD / PROBLEMU. Nije poznato kome je spomenik podignut, ali je moguće da se radi o članovima familije paroha Ilije Popovića (1851-1869),[3] jer je sveštenik imao sinovce Vasilija i Jevtu.[1]
Materijal, dimenzije i stanje[uredi | uredi izvor]
Krajputaš je u obliku stuba, dimenzija 138h38h26 cm, isklesan od branetićskog konglomerata.[1] Prelomljeni delovi spomenika grubo su spojeni cementnim mlekom. Površinski sloj kamena prekriven je sitnijim oštećenjima i lišajem.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g Savović, Saša (2009). Srce u kamenu: krajputaši i usamljeni nadgrobnici rudničko-takovskog kraja. Beograd: Službeni glasnik. ISBN 978-86-519-0181-5.
- ^ Nikolić, Radojko (1998). Kamenopisci narodnog obraza : kamenorezaštvo i kamenoresci zapadne Srbije. Čačak: Litopapir.
- ^ Aksentijević, Slobodan (2014). „Vesti o selu Boljkovci i Boljkovčanima između XVI i početka XX veka”. Zbornik radova muzeja Rudničko-takovskog kraja, Gornji Milanovac.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Radičević, Branko V. (1961). Plava linija života : srpski seoski spomenici i krajputaši. Beograd: Savremena škola.
- Dudić, Nikola (1995). Stara groblja i nadgrobni belezi u Srbiji. Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture; Prosveta. ISBN 978-86-80879-07-9.
- Nikolić, Radojko (1998). Kamenopisci narodnog obraza : kamenorezaštvo i kamenoresci zapadne Srbije. Čačak: Litopapir.
- Savović, Saša (2009). Srce u kamenu: krajputaši i usamljeni nadgrobnici rudničko-takovskog kraja. Beograd: Službeni glasnik. ISBN 978-86-519-0181-5.
- Krstanović, Božidar; Radonjić Živkov, Estela; Kesić-Ristić, Sanja (2012). Narodno graditeljstvo opštine Gornji Milanovac. Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd. ISBN 978-86-6299-006-8.
- Aksentijević, Slobodan (2014). „Vesti o selu Boljkovci i Boljkovčanima između XVI i početka XX veka”. Zbornik radova muzeja Rudničko-takovskog kraja, Gornji Milanovac.
- Nikolić, Radojko (2018). Kamena knjiga predaka : o natpisima sa nadgrobnih spomenika zapadne Srbije (PDF) (2. dopunjeno izd.). Čačak: Narodni muzej. ISBN 978-86-84067-63-2.