Kultura gluvih

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Jedan od scenskih oblika kulturnog izražavanja gluvih znakovnim jezikom.

Kultura gluvih smatra se delom savremene kultutre u svetu čije jezgro čine zajednice gluvih odnosno nagluvih lica koja imaju zajednički jezik, zajedničke vrednosti i zajednička iskustva. Gluvi su, kao i svaka manjina, koristeći svoja građanska prava i slobodu izražavanja obrazovali posebnu kulturu.[1]

Pojmovi gluvoća i kultura[uredi | uredi izvor]

Pojam kultura jedan je od pojmova koji se najviše koriste u savremenom svetu. Brojna su shvatanja i određivanja kulture. Postoji oko 450 definicija, što postavlja kulturu u najdefinisanije oblasti. Ove definicije kulture razvrstavaju se kao: opisne, istorijske, normativne, generičke, psihološke, strukturalne i nepotpune.[2]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Uvod u kulturu gluvih na američkom znakovnom jeziku sa dostupnim engleskim titlovima

U Sjedinjenim Američkim Državama, prva škola za gluve osnovana je u Virdžiniji 1815. godine. Ova škola je trajala samo godinu i po zbog finansijskih problema.[3] Američka zajednica gluvih prepričava priču o Loranu Kleru, edukatoru gluvih, koji je došao u Sjedinjene Američke Države iz Francuske 1817. godine da pomogne u osnivanju prve stalne škole za gluvu decu u zemlji koja se sada zove Američka škola za gluve u Hartfordu, Konektikat.[4] Američka škola je prva zvanična škola za gluve.

Još jedan dobro poznat događaj je Drugi međunarodni kongres o obrazovanju gluvih održan 1880. godine u Milanu, Italija, gde su nastavnici za sluh glasali za prihvatanje usmenog obrazovanja i uklanjanje znakovnog jezika iz učionice.[5] Ovaj napor je rezultovao pritiskom širom sveta da se napusti znakovni jezik u korist isključivo usmeni pristup. Namera oralističke metode je bila da nauči gluvu decu da govore i čitaju sa usana uz ograničenu ili nikakvu upotrebu znakovnog jezika u učionici kako bi se ova deca lakše integrisala u zajednice koje čuju. Međutim prednosti učenja u takvoj okruženje su sporne. Preporuke sa Milanske konferencije su odbačene u Hamburgu 100 godina kasnije,[6] a znakovni jezici su se vratili u obrazovanje nakon objavljivanja Stokoeovih lingvističkih analiza ASL-a.

Jedna od likovnih manifestacija gluvih slikara i vajara u organizacija klubova gluvih s početka 20 veka.

Kultura gluvih se vrti oko institucija kao što su:

  • rezidencijalne škole za gluve studente,
  • univerziteti za gluve studente,
  • klubovi gluvih, atletske lige gluvih, zajedničkih domova (kao što je Dom za stare i nemoćne gluve). - Mutes, koje je osnovala Džejn Midlton, u Njujorku),
  • društvene organizacije gluvih,
  • verske grupe gluvih,
  • pozorišta gluvih i
  • konferencije i festivali gluvih, kao što je Festivala i konferencija Svetske federacije gluvih.

Klubovi gluvih, koji su bili popularni 1940-ih i 1950-ih, bili su važan deo kulture gluvih. U to vreme bilo je vrlo malo mesta koja su gluvi ljudi mogli da nazovu svojimcili mestima koja vode gluvi ljudi za gluve osobe. S kraja prve polovine 20. veka snimljeni su filmovi u Klubu gluvih u Los Anđelesu koji su uključivali razne stilove izvođenja kao što su šou vodvilj i kratke komedijske veštine. Ovi filmovi su preživeli do 1940-ih. U tom periodu Volf Brag, popularni izvođač iz kluba gluvih do 1930. godine, bio je poznat po tumačenju znakovnog jezika.[traži se izvor] Klubovi gluvih u ovom istorijskom periodu bili su rešenje za ovu potrebu. Novac se zarađivao prodajom alkohola i hostovanjem kartaških igara. Ponekad su ovi poduhvati bili toliko uspešni da je zgrada koju je koristio klub mogla da se kupi. Međutim, glavna atrakcija ovih klubova bila je to što su obezbeđivali mesto gde su gluvi ljudi mogli da odu da budu u blizini drugih gluvih osoba, ponekad dele svoje priče, organizujući zabave, i predstave. Mnoge današnje priče gluvih osoba su prvi put viđene u klubovima gluvih. Klubovi su postojali u svim većim gradovima, a u Njujork je bilo najmanje 12. Ovi klubovi su predstavljali važan vid relaksacije za gluve osobe od njihovog obično izolovanog dana provedenog na radnim mestima u fabrici.[7]

Krajem Drugog svetskog rata kada je došlo do promena na tržištu rada, opada interesovanje za klubove gluvih. Tokom Drugog svetskog rata postojala je velika potražnja za fabričkim radnicima uz obećanje visokih plate. Mnogi gluvi Amerikanci napustili su svoje domove da bi se preselili u veće gradove u nadi da će dobiti posao u fabrici. Ovaj ogroman priliv radnika u nove gradove stvorio je potrebu za klubovima gluvih. Kada se završio Drugi svetski rat i kada je pokret za građanska prava napredovao, savezna vlada je počela da nudi više poslova gluvim muškarcima i ženama. Ljudi su počeli da se prebacuju sa proizvodnih poslova na uslužne poslove, udaljavajući se od usamljenog rada u određenim satima.

Šezdesetih godina 20. veka klubovi gluvih su počeli svoj brz i drastičan pad. Danas postoji samo nekoliko klubova gluvih koji se nalaze u Sjedinjenim Američkim Državama i njihovo prisustvo je obično malo sa tendencijom da njih posećuju starije osobe. Ovaj nagli pad se često pripisuje usponu tehnologije kao što je telefon (TTY) za slanje teksta preko telefonske linije[8] i titlovi za individualne televizore. Sa drugim dostupnim opcijama za zabavu i komunikaciju, potreba za klubovima gluvih je postala manja. To više nije bila jedina opcija za stupanje u kontakt sa drugim članovima zajednice gluvih.[7]

Danas su klubovi gluvih retki, jer su se umesto njih razvili centri za zastupanje gluvih i druge organizacije gluvih kao što su državnie, pokrajinski i gradskih savezi gluvih, koji su vremenom postali široko rasprostranjeni i popularni.[7]

Osnovne informacije[uredi | uredi izvor]

Kao i drugi zagovornici kulture na globalnom nivou tako i gluve i nagluve osobe prihvataju određen način međusobnih komunikacije između sebe, te sa onim članovima koji ne pripadaju njima, kao i sa zajednicom ljudi koji čuju. Ovo jezgro može se nazvati i grupa za uzajamnost kulture gluvih. Ova grupa može se nazvati i grupa za uzajamnost kulture gluvih.[9]

Gluvi su, kao i svaka manjina, obrazovali posebnu kulturu. Imaju svoj:[9]

  • jezik – znakovni jezik,[10]
  • način komunikacije,[11]
  • sleng, KUD,
  • pozorišta,
  • sportske organizacije,
  • televizijske emisije,
  • svoj dan – Međunarodni dan - nedelju gluvih.

Organizacije i nastupi[uredi | uredi izvor]

Celokupna kulturno-umetnička delatnost gluvih odvijala se najviše u okviru kulturno umetničkih društava koje se osnivaju u okviru, raznih državnih, pokrajinski i gradskih saveza gluvih i nagluvih osoba, kao glavnim koordinatorima i organizatorima aktivnosti i manifestacija.

Usavršavajući se u okviru organizacija gluvih i nagluvih, Kulturno-umetnička društva gluvih su sve više učesnici na smotrama i festivalima u lokalnoj sredini u konkurenciji ,,čujućih” amaterskih društava, na kojima za svoje nastupe dobijaju nagrade od strane žirija i doživljavaju ovacije od strane publike.

Dok gluvi slikari u sklopu svojih udruženja osnivaju likovne radionice i organizuju niz izložbi na lokalnom i širem nivou.

Manifestacije[uredi | uredi izvor]

Kroz raznovrsne manifestacije u oblasti kulture gluve i nagluve osobe iskazauju svoje kreativne mogućnosti i na taj način uklanjaju predrasude o nesposobnosti i inferiornosti.[12]

Najmasovnija kulturno-umetnička manifestacija gluvih je folklor, kroz kojih gluve osobe iskazuju onaj skriveni ritam koji su stekli prenošenjem znanja i talenat na mlade generacije.

Kroz igru i druženje, na ovim manifestacija gluve osobe razvijaju i negujući kulturu i tradiciju svoga naroda i time sebe izražavaju kao ličnosti.

Paralelno sa folklorom neguju se i drugi oblici umetnosti: balet, ritmika, a posebno pantomima.

Postoji veliki broj manifestacija na kojim gluvi akademski slikari i vajari, slikari naivaca, koji uspevaju da se afirmišu, da iskažu na specifičan način svoja razmišljanja i osećanja, karakteristična za gluvog čoveka. Gluvi slikari na globalnom nivo imali su niz izložbi za koje su dobili puno priznanja.

Značaj[uredi | uredi izvor]

Kultura ima značaj u tome što, gluvim osobama pruža šansu da se pokažu kao posebna kulturna grupacija, koja poseduje kvalitete i potencijale, za uključivanje u život ,,čujuće” društvene zajednice.[9]

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Kloslovska, A. (2001). Sociologija kulture, Beograd, Čigoja
  2. ^ Avramović, Z. (2009). Kultura. Beograd. Zavod za udžbenike
  3. ^ Van Cleve, John V., ur. (2007). The deaf history reader. Washington, DC: Gallaudet University Press. ISBN 978-1-56368-359-6. 
  4. ^ Krentz, Christopher, ur. (2002). A mighty change: an anthology of deaf American writing, 1816-1864. Gallaudet classics in deaf studies. Washington, D.C: Gallaudet University Press. ISBN 978-1-56368-101-1. 
  5. ^ Baynton, Douglas C. (1996). Forbidden signs: American culture and the campaign against sign language. Chicago London: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-03964-0. 
  6. ^ Brill, Richard G. 1984. International Congresses on Education of the Deaf--An Analytical History, 1878-1980, Washington, D.C.: Gallaudet College Press, p. 25.
  7. ^ a b v Bauman, H.-Dirksen L. (ur.). Open your eyes: deaf studies talking (Repr. izd.). Minneapolis, Minn. London: University of Minnesota Press. ISBN 978-0-8166-4619-7. 
  8. ^ „Šta je to TTY? - Microsoft podrška”. support.microsoft.com. Pristupljeno 2023-05-21. 
  9. ^ a b v Obradović, mr Vaso V. „SPECIFIČNOSTI KULTURE GLUVIH I NAGLUVIH OSOBA U SRBIJI - Doktorska disertacija” (PDF). Pristupljeno 21. 5. 2023. 
  10. ^ Amatucci, L. (1998). Govor ili/i znakovni jezik? Redovita ili specijalna škola? Što o tome misle talijanski surdopedagozi? Prevod: Žic, A. Hrvatski savez gluhih i nagluhih, Zagreb.
  11. ^ Jovičić, S. (1999). Govorna komunikacija, Nauka, Beograd
  12. ^ Kuroda, Manabu (2015). „Un convention on the rights of persons with disabilities and the trend of inclusive education in japan”. Journal of Science, Educational Science. 60 (6BC): 16—21. ISSN 2354-1075. doi:10.18173/2354-1075.2015-0105. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Mediji vezani za članak Kultura gluvih na Vikimedijinoj ostavi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Култура_глувих&oldid=26911002”