Lazar Hilandarac
Lazar Hilandarac poznat i kao Lazar Srbin i Lazar Crnorizac je srpski srednjovekovni monah poznat po tome što je 1404. godine osmislio, izradio i postavio prvi javni časovnik u Rusiji.[1]
Časovnik je po sačuvanim dokumentima bio postavljen na pročelju stupa dvora Velikog kneza u Moskovskom Kremlju, u blizini crkve Svetih Blagovesti i radio bez prekida punih 217 godina, kada je zamenjen novim.[2] Po potrebi svoga vremena imao samo jednu nepokretnu skazaljku dok su se diskovi brojčanika sa ćirilskim brojevima okretali. Prvi disk pokazivao je zemaljske časove dok su ostali pokazivali položaje planeta. Bio je pogonjen mehanički, pomoću opruga i tegova, a udarcima čekića označavao je pune sate i njihove četvrtine, dok su se na brojčaniku, umesto brojeva, nalazila slova crkveno-slovenske azbuke.[3]
Nikonovski letopis i drugi kratki zapisi svedoče pak da je Lazarev brojčanik, u isto vreme bio i model heliocentričnog sistema.[4]
Lazar je rodom bio iz Prizrena i njegova godina rođenja nije poznata. Najverovatnije je posle Kosovskog boja izbegao u Rusiju, u Moskvu, na dvor Vasilija I, velikog kneza Moskve. Sačuvana je minijatura iz 16. veka na kojoj je Lazar prikazan kako stoji pored svog dela.[5]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Srbi časovničari dva veka pre Švajcaraca
- ^ Davidović, Blagoje (2003). Srbi u istoriji Rusije. Narodna knjiga – Alfa. pp. 25.
- ^ „Zavod za intelektualnu svojinu”.
- ^ Hilandar - Ι.Μ. Χιλανδαριου - Hilandar
- ^ Šest vekova <br>Lazarevog sata | Društvo | Novosti.rs
