Manastir Bijela
| Manastir Bijela | |
|---|---|
| Osnovni podaci | |
| Jurisdikcija | SPC |
| Osnivanje | 11. vijek |
| Osnivač | Jovan Vladimir, Knez Vulović i Ban Kozlina |
| Mesto | Donja Bijela |
| Država | Crna Gora |
Manastiru Bijela se nalazi u kanjonu rijeke Bijela, u blizini Šavnika, u Crnoj Gori. Pripada Eparhiji budimljansko-nikšićkoj Srpske pravoslavne crkve. Ranije se manastir zvao Tunjomirski, po obližnjem brdu Tunjomiru, pa Biovski, koji se i danas prilično koristi na nekim mapama. Ime Bijela je po predanju dobio po stanovnicima koji su se doselili iz Bijele kod Herceg Novog ili po reci Bijela.[1]
Predanje i prošlost[uredi | uredi izvor]
Prema narodnom predanju manastir je zadužbina Svetog Jovana Vladimira i kneza Vulovića iz Bijele, iz 11. vijeka. Osnivanje manastira dovodi se u vezu sa bitkom protiv Bugara (između 997. i 1002. godine), koji su, kako povjesničari navode, „pregazili sve srpske zemlje, došli do Tare reke, gdje su ih Drobnjaci sačekali i pobili” i u spomen ove bitke je sagrađen manastir.[2]
Manastir je imao veliku ulogu kroz vrijeme, a u knjigama se pominje da je Sveti Jovan Vladimir jedno vrijeme upravljao Drobnjakom, kao i da je Sv. Lazar Kosovski bogato obdario svetinju, a kneginja Milica priložila hramu ikonu Presvete Bogorodice. Manastir je tokom vremena bio veliko duhovno središte i mjesto sastanka za mnoge važne događaje. Kada se u boj na Kosovo išlo ratnici su se ovdje pričestili pred polazak. Pod svodovima svetinje donošene su krupne odluke, polagane zakletve, pred bitke protiv Turaka. Zato je manastir više puta razaran do podloga, da bi nanovo vaskrsavao.[3]
Kao prvi pisani pomen manastira imamo 1656. godine kada je u njemu pisana knjiga, koja se danas nalazi u Kijevu, da bi ga Turci spalili 1702. godine. Od 1705. do 1735. godine bio je nastojatelj Maksim koji je obnovio manastir, ambar, vodenicu, kupio knjige i sveštene odežde za službu i kaže se da je ukrasio crkvu, to znači da je živopisao crkvu, ali nedugo poslije Turci su je porušili i zapalili 1840. godine poslije malo više od sto godina. Zadnji put je obnovljen, kako stoji i dan danas, više ulaznih vrata Ponovi se manastir sv. Georgija, za vlade Knjaza Nikola I pri mitropolitu G. Mitrofanu, nastojatelj iguman Dionisije Glođaja 1887.
Položaj i izgled[uredi | uredi izvor]
Sadašnju bogomolju gradio je Vaso Porobić, on je kopao podlogu i pobio kolje i počeo raditi 14. septembra 1886. godine i rađena je manja od stare crkve.[4] Manastirska crkva posvećena Svetom Georgiju, smještena je na prostoru obraslom šumom, okruženom stjenama, vidljiva je tek kada se pred nju nogom stane. Crkva je jednobrodna crkva sa polukružnom apsidom i trodjelnim zvonikom na preslicu. Dugačka je 13,5 a široka 6,5 metara. Istočni zid crkve je od uglađen tesanim kamenom, do drugi su od grubljeg materijala. Na istočnom zidu visoko iznad vrata postoji šestokraka rozeta. Patos je od kamena i ikonostas stari je iz 1911. godine. Ima dva zvona, jedno je poklon potpukovnika Jovana Žižića iz 1930. godine, a drugo je iz 1870. od Janka Dukina.
Kao spomen starine još uvijek se uzdiže jedan bor u blizini manastira koji je zasadio Sveti Sava.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Manastir Bijela”. Eparhija bidmljansko-nikšićka. Pristupljeno 2. 1. 2017.
- ^ „Manastir Bijela”. Eparhija budimljansko-nikšićka. Pristupljeno 2. 1. 2017.
- ^ „Parče neba na zemlji”. Svetigora. Arhivirano iz originala 03. 01. 2017. g. Pristupljeno 2. 1. 2017.
- ^ „Arhimandrit Isaija Krgović za „Dan“ o proslavi hiljadu godina postojanja manastira Bijela kod Šavnika”. Eparhija budimljansko-nikšićka. Pristupljeno 2. 1. 2017.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Vukić, Predrag (2006). „Pravoslavne eparhije, crkve i manastiri u Crnoj Gori”. Pravoslavlje u Crnoj Gori. Cetinje: Svetigora. str. 87—128.
