Nadgrobni spomenik devojci Stanojki Nedović u Rtarima
| Dragačevski epitafi | |
|---|---|
.jpg) Spomenik Stanojki Nedović (†1944) | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Rtari |
| Opština | Opština Lučani |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 20. vek |
Nadgrobni spomenik devojci Stanojki Nedović (†1944) u Rtarima na groblju Bukovac sadrži zapis o događaju koji se zbio pred kraj Drugog svetskog rata u dragačevskom selu Rtari, Opština Lučani.[1][2]
Osamnaestogodišnja Stanojka Nedović nastradala je čuvajući ovce od avionskih bombi koje je 21. novembra 1944. godine, vraćajući se sa borbenih zadataka u Mađarskoj, verovatno zbog oštećenja, istovario jedan američki avion na planini Jelici.[1] U ovom tragičnom događaju stradalo je još dvoje mladih - šesnaestogodišnji Miladin Skelić je poginuo, a devojka Milostiva Nedović teže ranjena. Na mestu eksplozije ostao je veći broj mrtve stoke. Materijalna šteta bila je velika.[1]
Opis i stanje spomenika[uredi | uredi izvor]
Nadgrobnik je isklesan od sivkastog peščara, oblika vertikalne ploče koja se završava na „dve vode”. Usađen je u nisko kvadratno postolje. Spomenik je jednostavne obrade, tipične za početak druge polovine 20. veka. Jedini ukras čine linearni krstovi i stilizovane rese.[3]
Spomenik je dobro očuvan, osim što je površina kamena prekrivena lišajem.
Epitaf[uredi | uredi izvor]
Tekst epitafa započinje na poleđini, a završava na istočnoj strani:[2]
- Pred ovim spomenikom
- počivaju smrtni ostaci
- devojke pok.
- STANOJKE Nedovića iz Rtara
- rođene 9-III-1926. god.
- a poginule od avijonske bombe
- 21. novembra 1944. god.
- u najlepšem svome
- devojačkom životu
- kod ovaca
- gde su joj i sve ovce
- oko sebe izginule.
- Bog da joj dušu oprosti.
- Ovaj spomen podigoše
- ožalošćen otac Budimir
- majka Nerandža
- braća Zdravko i Milija
- i ostala njena rodbina.[a]
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ Tekst prepisan direktno sa spomenika.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v Nedović, Radisav (1983). Rtari. Rtari: Mesna zajednica.
- ^ a b Nedović, Radisav (1995). Kameni letopis Rtara : groblja, nadgrobnici, krajputaši i spomen-obeležja. Čačak: Međuopštinski istorijski arhiv.
- ^ Nikolić, Radojko (1998). Kamenopisci narodnog obraza : kamenorezaštvo i kamenoresci zapadne Srbije. Čačak: Litopapir.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Nedović, Radisav (1983). Rtari. Rtari: Mesna zajednica.
- Nedović, Radisav (1995). Kameni letopis Rtara : groblja, nadgrobnici, krajputaši i spomen-obeležja. Čačak: Međuopštinski istorijski arhiv.
- Nikolić, Radojko (1998). Nikolić Radojko, Kamenoresci narodnog obraza: kamenorezaštvo i kamenoresci zapadne Srbije. Čačak: Litopapir.
- Nedović, Radisav (1998). Rtarski rodovi. Čačak: Štamparija "Bajić".
- Nedović, Radisav (1998). Rtarske čitulje. Čačak: Štamparija "Bajić".
- Stojić, Nikola Nika (2011). Dragačevski epitafi : zapisi sa nadgrobnika i krajputaša (2. dopunjeno izd.). Čačak: Međuopštinski istorijski arhiv. ISBN 978-86-80609-45-4.
- Nikolić, Radojko (2018). Kamena knjiga predaka: o natpisima sa nadgrobnih spomenika zapadne Srbije (PDF) (2. dopunjeno izd.). Čačak: Narodni muzej. ISBN 978-86-84067-63-2.