Narodna biblioteka „Dušan Matić” Ćuprija
Narodna biblioteka „Dušan Matić“ nosi ime po poznatom srpskom književniku i akademiku Dušanu Matiću koji je rođen u Ćupriji. Biblioteka čiji fond danas broji oko 50.000 knjiga, od toga 30.000 knjiga iz domaće i svetske književnosti na Odeljenju za odrasle, oko 10.000 knjiga je na Dečjem odeljenju i 10.000 knjiga na Odeljku stručnog i naučnog fonda predstavlja središte kulturno-obrazovnog i umetničkog razvoja lokalne zajednice.
Istorijat[uredi | uredi izvor]
U 19. veku ovde je postojala Čitaonica ćuprijska.
U Ćupriji je 1938. godine osnovan „Kulturno-prosvetni klub“[1]. Osnivači Kluba bili su intelektualci i studenti koji su svoju aktivnost organizovali preko ustanova Kluba: mesne narodne čitaonice i biblioteke, diletantske sekcije, hora i orkestra. Organi Kluba bili su: upravni odbor, skupština, bibliotekar i njegov pomoćnik.
Posle Drugog svetskog rata formirana je neka vrsta omladinske biblioteke u zgradi Sokolskog doma. Ona je 1946. godine prerasla u prvu posleratnu gradsku biblioteku. Od 30. maja 1961. godine Biblioteka radi kao samostalna ustanova kulture. Iz Sokolskog doma Biblioteka je kasnije preseljena u lokal oficirske zgrade, sagrađene posle Drugog svetskog rata, u ulicu Cara Lazara broj 12, a 1986. godine Biblioteka je preseljena u ulicu Milice Cenić broj 15, gde se i danas nalazi. Zbog svog arhitektonskog značaja, zgrada Biblioteke je proglašena kulturnim dobrom i nalazi se pod zaštitom države.
Danas[uredi | uredi izvor]
Usluge u ćuprijskoj Biblioteci koristi oko 4.000 sugrađana. Knjižni fond Biblioteke broji oko 65.000 knjiga, od toga 35.000 knjiga iz domaće i svetske književnosti nalazi se na Odeljenju za odrasle, oko 11.000 knjiga je na Dečjem odeljenju i 10.000 knjiga je na Odeljku stručnog i naučnog fonda. Biblioteka se 2009. godine uključuje u biblioteči informacioni sistem Virtuelne biblioteke Srbije.
Odeljenje za rad sa odraslim čitaocima[uredi | uredi izvor]
Odeljenje za rad sa odraslim čitaocima raspolaže fondom od oko 35 000 knjiga. Fond sadrži stručnu knjigu, beletristiku i veoma bogat izbor naslova koje se bave književnošću kao naukom (književna kritika, teorija i istorija književnosti). Fond ovog odeljenja je otvorenog tipa i smešten je po UDK sistemu. U okviru Virtuelne biblioteke Srbije formiran je elektronski katalog i vrši se elektronska pozajmica. Korisnicima su omogućeni različiti tipovi članarina u zavisnosti od njihovih potreba. Određene kategorije korisnika, kao što su penzoneri i dobrovoljni davaoci krvi, imaju besplatnu članarinu. Biblioteka se trudi da svojim aktivnostima bude atraktivna svim starosnim grupama.
Odeljenje stručnog i naučnog fonda[uredi | uredi izvor]
Odeljenje stručne knjige je fizički izdvojen knjižni fond, složen po UDK sistemu, koji omogućuje lakše snalaženje korisnika. Stučno i naučno odeljenje ima oko 10 000 monografskih publikacija, od kojih je oko 70% dostupno za pozajmicu van biblioteke, a ostatak se koristi u čitaonici. Korisnicima je na raspolaganju bogat izbor stručne literaturae iz svih oblasti ljudskog znanja kao i stručna pomoć u odabiru odgovarajućeg materjala za njihov rad. U sklopu ovog odeljenja nalaze se i knjige na stranim jezicima čiji fond je većim delom dobijen na poklon od građana Ćuprije, ali i od francuske i američke ambasade.
Odeljenje za rad sa decom[uredi | uredi izvor]
Knjižni fond Odeljenja za rad sa decom prilagođen je dečjem uzrastu. Organizovan je slobodan pristup knjigama. Deo fonda je smešten po UDK sistemu, a u čitaonici se koristi priručna literatura. Školska lektira je izdvojena po razredima i omogućava lakše snalaženje korisnika. Predškolske ustanove i osnovne škole, čiji polaznici su glavni posetioci dečjeg odeljenja, redovno prate i učestvuju u aktivnostima Biblioteke. Biblioteka često organizuje programe namenjene deci kao što su druženja sa dečjim piscima, obeležavanje dana dečje knjige, konkursi literarnih radova kao i likovnih radova na temu književnih dela i konkurs za najlepšu sms poruku. U okviru rada dečjeg odeljenja izuzetno uspešno radi i Dečji dramski studio.
Zavičajno odeljenje i Odeljenje stare i retke knjige[uredi | uredi izvor]
Zavičajno odeljenje Narodne biblioteke „Dušan Matić“ u Ćupriji okuplja na jednom mestu bibliotečku građu koja je po tematskom, autorskom ili izdavačkom kriterijumu vezana za Ćupriju i njenu okolinu. Pored monografskih publikacija, zavičajna zbirka sadrži i veliki broj razglednica, plakata, kataloga izložbi, fotografija i ostale neknjižne bibliotečke građe koja se odnosi na Ćupriju.
Odeljenje za nabavku i obradu bibliotečke građe[uredi | uredi izvor]
U ovom Odeljenju rad je podeljen u dva segmenta: obrada prinovljenih jedinica bibliotečke građe u COBISS bazu podataka i digitalizacija. U toku 2014. godine pri ovom odeljenju osnovano je Odeljenje za digitalizaciju, čime je stvorena polazna osnova za prenos u elektronski format najvažnije knjižne i neknjižne građe biblioteke i formiranje digitalnih kolekcija i digitalnih izložbi.
Čitaonica i Internet čitaonica[uredi | uredi izvor]
Čitaonica ima 16 čitalačkih mesta namenjenih deci i odraslima. U čitaonici se koristi građa iz referentne zbirke kao i deo stručne i naučne literature koji se ne pozajmljuje na korišćenje van biblioteke.
Legat Dušana Matića[uredi | uredi izvor]
Književnik i akademik Dušan Matić, rođen u Ćupriji i njegova supruga Jelena – Lela Matić, su za života izrazili želju da gradu Ćupriji poklone predmete koji su vezani za život i rad Dušana Matića. Na trajno čuvanje su 1986.[2] godine predati svi predmeti koji su sačinjavali Matićev radni prostor.
Nagrada „Matićev šal”[uredi | uredi izvor]
Skupština SIZ-a kulture opštine Ćuprija je na sednici održanoj 29. 6. 1981.[3] godine donela odluku da se 13. septembar proglasi za dan Dušana Matića u Ćupriji sa namerom da taj dan predstavlja evociranje uspomene na lik i delo akademika i književnika Dušana Matića. U znak sećanja na život i delo Dušana Matića, svake godine u septembru mesecu održavaju se „Matićevi dani”. To je kulturna manifestacija na kojoj se najboljem mladom pesniku Srbije za prvu zbirku pesama dodeljuje prestižna Nagrada „Matićev šal”.
Biblioteka[uredi | uredi izvor]
Narodna biblioteka „Dušan Matić“ u Ćupriji je za projekat „Biblioteka + +“ nagrađena od strane međunarodne nevladine neprofitne organizacije EIFL (Electronic Informations For Libraries), a u okviru PLIP programa ((Public Library Inovation Programme) grantom u vrednosti od 20.000 dolara za period realizacije od 14 meseci.
Inovativni projekat Biblioteka + + uvodi decu stariju od 10 godina u svet programiranja i rada na računaru, a kod srednjoškolaca i studenata razvija praktične i napredne tehnike pogramiranja. Biblioteka u saradnji sa partnerima na projektu - osnovnim i srednjim školama iz Ćuprije i Jagodine, u okviru kreativnih radionica obrazuje decu i omladinu i na taj način pomaže zajednici u stvaranju novih generacija informatičkih eksperata.
Reference[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Legat Dušana Matića Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. februar 2015)
- Matićev šal Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. februar 2015)
- Zvanična prezentacija Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. februar 2015)
- Biblioteka + +