Novopazarska tvrđava sa starom čaršijom i kompleksom oko Altin-alem džamije

Novopazarska tvrđava sa starom čaršijom i kompleksom oko Altin-alem džamije
Prvomajska ulica sa pogledom na Altun-alem džamiju
Opšte informacije
Mesto	Novi Pazar
Opština	Novi Pazar
Država	Srbija
Vrsta spomenika	prostorno kulturno-istorijska celina
Vreme nastanka	18. i 19. vek

Novopazarska tvrđava sa starom čaršijom i kompleksom oko Altin-alem džamije je prostorna kulturno-istorijska celina u Novom Pazaru i obuhvata deo grada na desnoj obali reke Raške.

Istorija

Ova celina je nastala uz nekadašnji Carigradski drum, a čaršijski prostor započinje mostom nad Raškom, a završava se hanom "Granata", izgrađenim sredinom 19. veka, u vreme kada je gradnja u ovom delu Novog Pazara bila najintenzivnija. Najznačajnije građevine celine su Novopazarska tvrđava, očuvani deo stare čaršije i Altin-alem džamija. U ovu celinu je uključeno nekoliko spomenika iz perioda 15.,16. i 17. veka, nastalih po dolasku Turaka, kada je duž starog Carigradskog druma počelo da se izgrađuje naselje, do tada koncentrisano na suprotnoj strani rečnog korita. Jedan od najstarijih sačuvanih objekata u ovom kompleksu je “Česma kod Medrese” koja je po dosadašnjim saznanjima podignuta je u 15. veku. Tada je nastala i tvrđava, a njen izgraditelj je bio jedan od najslavnijih osmanlijskih vojskovođa Isa-beg Ishaković. Tvrđava je imala zadatak da čuva grad u ratnim vremenima. U okviru nje postojala je i Askerli (vojnička) džamija, koja je srušena za vreme Prvog svetskog rata. Prostor između reprezentativnog Gazi Isa-begovog hamama i tvrđave s jedne strane, odnosno Altun-alem džamije sa mektebom s druge strane prvobitno je bio izdeljen na stambene mahale, dok se razvoj čaršije vezuje za 19. vek

Izgled stare čaršije

U staroj čaršiji se nalazio niz zanatlijskih i trgovačkih radnji, pekare, ćevabdžinice i buregdžinice. Bile su karakterističnih fasadnih rešenja koja doprinose orijentalnom, do danas sačuvanom izgledu celine. Duboke strehe i izlozi sa ćepencima dočaravaju utisak trgovačke četvrti iz prošlog veka, a preovlađuju pekare građene po jedinstvenom tipu. Belo okrečenih fasada i sa elementima od drveta (prozori u nizu, tremovi, strehe), han se neposredno vezuje za čaršijske objekte čineći sa njima jedinstvenu gradsku celinu velike ambijentalne vrednosti.

Kompleks danas

Kompleks je proglašen za kulturno dobro od izuzetnog značaja 1990. godine, a stara čaršija danas ima narušen izgled celine.

Vidi još

• Prostorno kulturno-istorijske celine od velikog značaja
• Novi Pazar
• Tvrđava Novi Pazar
• Altun-alem džamija