Opsada Beograda (1071)

Opsada Beograda
Deo Vizantijsko-ugarski ratovi
Vreme 1071. godine Mesto Beograd Ishod osvajanje i razaranje grada
Sukobljene strane
Kraljevina Ugarska	Vizantijsko carstvo
Komandanti i vođe
Šolomon Ugarski, Geza I	duks Nikita
Jačina
nepoznato	nepoznato
Žrtve i gubici
nepoznati	nepoznati

Opsadu Beograda izvršila je 1071. godine vojska ugarskog kralja Solomona i hercega Geza I. Završena je ugarskim osvajanjem i pljačkanjem grada.

Istorija

Hronologija

Hronološki se opsada Beograda smešta u 1071. ili 1072. godinu. Jovanka Kalić se opredelila za 1071. godinu kao verovatniju godinu opsade koja je prethodila ugarskom napadu na Niš. Opsada Beograda deo je vizantijsko-ugarskih ratova u 11. veku. Kralj Solomon i herceg Geza preduzeli su 1071. godine veliki napad na Vizantijsko carstvo, koji se preneo i na 1072. godinu. Prvi na udaru našao se Beograd, te je verovatnije da je do opsade došlo na samom početku ovog rata. Ovakvoj pretpostavci doprinosi i podatak da je do opsade došlo tri godine posle prodora Uza na teritoriju Ugarske (1068). Nakon uspešnog osvajanja Beograda, Solomon je nastavio sa prodorom sve do Niša, što daje snagu argumentima za 1071. godinu. Vizantijski car Roman Diogen vodio je u to vreme tešku borbu na istoku, protiv Seldžuka. Ona je rezultirala velikim vizantijskim porazom kod Mancikerta, usled koga Diogen nije mogao pružiti odlučniji otpor napadačima sa severa. Ugarski izvori predstavljaju napad Solomona kao reakciju na upad Pečenega sa vizantijske teritorije, što svakako ne bi moglo odgovarati istini, budući da Diogenu krajem 1071. godine nikako nije odgovaralo otvaranje novog fronta na Dunavu. Roman Diogen je ubijen na leto 1072. godine.

Opsada

Ugarske snage prikupile su se kod Slankamena. Solomon i Geza su se spustili na sremsku obalu Save. Vizantijska flota pokušala je da ih spreči pri prelasku reke, korišćenjem grčke vatre. Vizantijski pokušaj da spreči neprijateljev prodor na svoju teritoriju nije uspeo, zbog nadmoći ugarskih vojnika. Tako su Ugari prešli u Srem. Opsednuti stanovnici Beograda pozvali su u pomoć Pečenege, koji su se po svoj prilici nalazili u blizini grada. Došlo je do okršaja pred zidinama Beograda, u kome su Pečenezi do nogu potučeni. Njihov vođa jedva se spasao pogibije, uspevši da se povuče sa svega nekolicinom vojnih komandanata. Usledila je tromesečna opsada Beograda. Ugari su izgradili opsadne sprave; drvene kule više od zidina, sa kojih su Ugari obasipali grad strelama. Čitava dva meseca Ugari su bezuspešno opsedali grad koga su, po grčkim izvorima, branili "najsposobniji ratnici". Trećeg meseca došlo je do promena. Učestali požari u Beogradu svedoče da su Ugari zasipali grad zapaljenim strelama. U takvim uslovima, Ugari su uspeli da prodru u grad. Građani su im pružili jak otpor. Duks Nikita se sa građanima povlači u tvrđavu, odakle se predao neprijatelju i prešao na njegovu stranu. Ugari su temeljno opljačkali grad, odnoseći velike količine plena, oko koga dolazi do sukoba među samim ugarskim vođama.

Posledice

Nakon razaranja Beograda, Solomon nastavlja sa prodorom ka jugu, doprevši sve do Niša. Iz Niša je Solomon odneo važnu relikviju, ruku Svetog Prokopija, koja je preneta u Sirmijum. Nakon pada Beograda, vizantijski car uputio je Solomonu izaslanike koji su ponudili pregovore o miru. On je zaista i zaključen. Geza i Solomon predali su zarobljenike iz Beograda - one koji su se sa Nikitom predali. Verovatno je i sam Nikita predat u razmeni, budući da se komandant Beograda Nikita pominje krajem 11. veka, prilikom Prvog krstaškog rata. Vizantija je ubrzo povratila Beograd pod svoju kontrolu. Okolnosti te promene nisu poznate. Svakako se Beograd pominje kao vizantijski grad prilikom prolaska krstaša Petra Pustinjaka kroz ove krajeve 1096. godine.

Literatura

• Kalić, Jovanka (1967). Beograd u srednjem veku. Beograd: Srpska književna zadruga