PZL-104 Vilga
| PZL-104 Vilga | ||
|---|---|---|
|
| ||
| Opšti podaci | ||
| Namena | višenamenski | |
| Posada | 1 | |
| Broj putnika | 3 | |
| Poreklo |  Poljska
| |
| Proizvođač | PZL Warszawa-Okęcie | |
| Probni let | 24.04.1962. | |
| Uveden u upotrebu | 1963. | |
| Status | aktivan | |
| Prvi operater | Poljska vojska i civilna avijacija | |
| Broj primeraka | preko 1000 | |
| Dimenzije | ||
| Dužina | 8,10 m | |
| Visina | 2,96 m | |
| Raspon krila | 11,12 m | |
| Površina krila | 15,50 m² | |
| Masa | ||
| Prazan | 900 kg | |
| Normalna poletna | 1.300 kg | |
| Pogon | ||
| Broj motora | 1 | |
| Fizičke osobine | ||
| Klipnoelisni motor | 1 h Ivčenko Al-14RA | |
| Snaga KEM-a | 194 kW | |
| Snaga KEM-a u ks | 260 ks | |
| Performanse | ||
| Maks. brzina na Hopt. | 195 km/h | |
| Dolet | 670 km | |
| Plafon leta | 4.040 m | |
| Brzina penjanja | 330 m/min | |
 Portal Vazduhoplovstvo
| ||
PZL-104 Vilga je poljski višenamenski jedmomotorni avion sa STOL karakteristikama a primenjuje se u poljoprivredi, sanitetu, kao putnički, trenažni i avion za vuču jedrilica.
Projektovanje i razvoj[uredi | uredi izvor]
Tehnički opis[uredi | uredi izvor]
Trup - "Vilga" je visokokrilni STOL monoplan, konvencionalnog rasporeda sa potpuno aluminijumskom konstrukcijom. Glavna kabina izrađena je od duralumin-a, spajana zakivcima od valovitog lima koji mu povećava čvrstoću i izdržljivost, polu-monokok trupa male mase. Četvoroseda kabina opremljena je sa dvoja velika bočna vrata, koja se otvaraju prema gore kako bi se olakšalo manipulisanje veliki teretom (brzi utovar - istovar) kao i iskanje padobranaca. Avion ima dva rezervoara za gorivo od 195 litara.
Pogonska grupa - se sastoji od ruskog motora Ivčenko Al-14RA i dvokrakog kompozitni drveni propeler koji je ojačan lepljenim metalnim ivicama. Ruski motor se okreće u suprotnom smeru od severnoameričkih standarda. Najnoviji modeli „Vilge“ koriste pune metalne propelere i severnoameričke motore Kontinental O-470 sa standardnom rotacijom.
Krilo - Pravougaono krilo opremljeno je predkrilom, krilcima i zakrilcima.
Stajni trap - Glavni točkovi su zglobno pričvršćeni na fiksne noge a zadnji točak sa opružnom amortizacijom i kukom za vuču jedrilice.
Varijante[uredi | uredi izvor]
- Vilga 2 - Prva proizvodna varijanta sa motorom VN-6 (male serije oko 10, pretvorene u „Vilga C“ i „Vilga 3“).
- Vilga 3A - avioni namenjeni Aero-klubovima.
- Vilga 3S - Avion hitne pomoći (sanitet).
- Vilga C (2C) - „Vilga 2“ sa Kontinental O-470 motorom za Indoneziju. 16 aviona napravljeno u Poljskoj, neki od njih sastavljeni u Indoneziji.
- Vilga 3 - Izmenjena serijska varijanta sa AI-14 radijalnim motorom, 13 ugrađenih (uključujući 2 konvertovana „Vilga 2s“).
- Vilga 32 - „Vilga 3“ sa Kontinental O-470 motorom za Indoneziju. 6 aviona izgrađeno u Poljskoj, 18 u Indoneziji pod imenom "Gelatik". Neki su opremljeni kao poljoprivredni avioni.
- Vilga 35 - Osnovna varijanta sa AI-14 motorom.
- Vilga 35A - Masovna osnovna varijanta za sportsko vazduhoplovstvo, sa kukom za vuču jedrilica, proizvedena od 1968. godine.
- Vilga 35H : Izvozna varijanta hidroplana sagrađena u saradnji sa Kanadom, poletela 30. oktobra 1979.
- Vilga 35P - Vojna veza ili putnička varijanta (bez vučne kuke), poleteo 1968. godine.
- Vilga 35R - Poljoprivredni avion iz 1978. godine, sa 300 litara hemikalija.
- Vilga 35S - Vazdušna ambulanta 1968, 1 naravljena.
- Vilga 40 - Varijanta iz 1969. godine, napravljeno samo 2 prototipa.
- Vilga 80 - „Vilga 35“ modifikovana u skladu sa FAR propisima za američko tržište, 1979. godine, pokretana motorom PZL AI-14RA, serijska proizvodnja.
- Vilga 80/1400 (80H) - Izvozna varijanta hidroaviona iz 1982. godine sagrađena u saradnji sa Kanadom, a pogonjena je motorom PZL AI-14RD (206 kW / 280 KS).
- Vilga 80/550 Melek - „ Vilga 80“ opremljen Kontinental motorom u SAD, 1992 (prototip).
- Vilga 88 - Razvoj "Vilge" tokom 1980-ih, koji je doveo do PZL-105 "Plameno".
- PZL-104M Vilga 2000 - Varijanta sa Lajkoming motorom, modifikovanim krilima i poboljšanom aerodinamikom, proizvedenim od 1998.
- PZL-104MV Vilga 2000 - Varijanta hidroplana Vilga 2000, poletela 19. septembra 1999.
- PZL-104MF Vilga 2000 - Patrolna verzija „Vilga 2000“ za poljsku graničnu stražu.
- PZL-104MN Vilga 2000 - Novija verzija od 2001.
- PZL-104MA Vilga 2000 - Poslednja varijanta „Vilga 2000“ napravljena 2005. godine, sa poboljšanom aerodinamikom i krilima, pokretan Lajkoming I0-540 motorom od 300 KS. Nema više u proizvodnji.
- Gelatik - Verzija zasnovana na licenci proizvedena u Indoneziji.
Operativno korišćenje[uredi | uredi izvor]
"Vilga" se koristi u civilnom vazduhoplovstvu za panoramsko letenje, izviđanjee, vuču jedrilica, obuku padobranaca, obuku pilota i trenažno letenje. U Poljskoj je činio okosnicu poljskog Aero Kluba gde su osnovni avioni koji se koriste u obuci letenja. Poljski piloti koji su leteli „Vilgu“ osvojili su brojne nagrade na FAI svetskom prvenstvu u letećem i preciznom letenju od 1978. do 2006. U vojnoj službi se koriste kao platforme za vezu, sanitet i neposredno izviđanje.
Avion PZL-104 Vilga u Jugoslaviji[uredi | uredi izvor]
U JRCV je u periodu od 1979. do 1985. upisano 17 aviona ovog tipa od toga devet je bilo 104-35A a osam 104-80[1].
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Janić, Čedomir (2008—2009). Godišnjak srpskog vazduhoplovstva. Beograd: Aerokomunikacije.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Janić, Čedomir; Petrović, Ognjan (2010). Vek avijacije u Srbiji 1910-2010, 225 značajnih letelica. Beograd: Aerokomunikacije. ISBN 978-86-913973-0-2.
- Komanda RV i PVO,Čuvari našeg neba, Vojnoizdavački zavod, Beograd, 1977.
- Bojan Dimitrijević, Jugoslovensko ratno vazduhoplovstvo 1942 - 1992, IZSI i MCO. . Београд. 2012. ISBN 978-86-7403-163-6.
- Janić, Čedomir (2008—2009). Godišnjak srpskog vazduhoplovstva. Beograd: Aerokomunikacije.
