Piter Sendži

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Piter Sendži (rođen 1947. godine) je američki naučnik i profesor na Institutu za tehnologiju u Masačusetsu. Osnivač je Društva za organizaciono učenje. Poznat je kao autor knjige Peta disciplina: Umetnost i praksa organizacije u kojoj se uči (1990, rev. 2006).

Piter Sendži
Piter Sendži
Lični podaci
Datum rođenja(1947-01-01)1. januar 1947.
Mesto rođenjaStanford, SAD
ObrazovanjeInstitut za tehnologiju u Masačusetsu
Master studije, 1972
Doktorske studije, 1978
Naučni rad
PoljeSistemske nauke
Poznat poPeta disciplina, Organizacija koja uči, Društvo za organizaciono učenje

Život i obrazovanje[uredi | uredi izvor]

Piter Sendži rođen je u Stanfordu u Kaliforniji. Završio je osnovne studije na Univerzitetu Stanford u oblasti vazduhoplovnog inženjerstva. Dok je bio na Stanfordu, Sendži je takođe studirao filozofiju. Kasnije je završio master studije na Institutu za tehnologiju u Masačusetsu (MIT) na temu modelovanja socijalnih sistema 1972. a doktorske studije je završio 1978. godine[1][2].

On je osnivač Društva za organizaciono učenje - SOL (od engleskog Society for Organizational Learning). Ova organizacija pomaže u razmeni ideja između velikih korporacija. Zamenila je prethodnu organizaciju poznatu kao Centar za organizaciono učenje na MIT-u. Jedan je od osnivača je i trenutni član u odboru direktora Akademije za sistemske promene. Ova neprofitna organizacija sarađuje sa liderima na povećanju njihove sposobnosti da vode organizacije u složenim društvenim sistemima koji neguju biološko, socijalno i ekonomsko blagostanje. Fokus je na sistemima razmišljanja koji se zasnivaju na svesti, metodama i pristupima.

Redovno se bavi meditacijom od 1996. godine i pre nego što je pohađao Stanford[3], počeo je meditirati na izletu u Tasađari, zen-budističkom manastiru. On preporučuje meditaciju ili slične oblike kontemplativne prakse[4].

Jedno zapaženo dostignuće Piterove teorije je njegova upotreba teorije za uništavanje hiljada rezultata ispita poslovnog menadžmenta[5].

Karijera[uredi | uredi izvor]

Inženjer po obuci, Piter je bio menti Džonsa Hopkinsa i pažljivo je pratio radove Majkla Pitersa i Roberta Frica i svoje knjige temeljio na radu sa pet disciplina u Fordu, Krajsleru, Šelu, korporaciji AT&T, Hanover osiguranju i Harli-Dejvidsonu, počevši 1970-ih.

Razvoj organizacije[uredi | uredi izvor]

Sendži se devedesetih pojavio kao glavna figura u organizacionom razvoju knjigom Peta disciplina, u kojoj je razvio pojam organizacije koja uči. Ovo konceptualizuje organizacije kao dinamične sisteme, u stanjima kontinuiranog prilagođavanja i poboljšanja.

Harvard Biznis Rivju je 1997. godine identifikovala Petu disciplinu kao jednu od najboljih knjiga upravljanja prethodnih 75 godina[6]. Za ovaj rad, časopis Žurnal of Biznis Stratedži imenovao je Pitera "Strategom veka", i naglasio da je Piter jedan od retkih ljudi koji su "imali veliki uticaj na način poslovanja i dan danas"[6].

Pretpostavka knjige je da se previše preduzeća bavi beskonačnim potragama za herojskim vođom koji može da inspiriše ljude na promene. Ovaj napor zahteva velike strategije koje nikada nisu u potpunosti razvijene. Napor za promenom stvara otpor koji skoro uvek prevladava trud[7].

Sendži veruje da se prave organizacije na stvarnim tržištima suočavaju i sa potencijalima i sa prirodnim ograničenjima svog razvoja. Većina napora ka promeni ometa se odupiranjem kulturoloških navika vladajućeg sistema. Ne postoji određena količina stručnih saveta koja mora biti korisna. Ključno je razviti veštinu promišljanja i ispitivanja tako da se može razgovarati o stvarnim problemima[7].

Prema Sendžiju, postoje četiri izazova u pokretanju promena:

  • Mora da postoji ubedljiv zahtev za promenu;
  • Mora da postoji vreme za promenu;
  • Mora da postoji pomoć tokom procesa promene,
  • Kako se percipirane barijere za promenu uklanjaju, važno je da neki novi problem, koji se pre toga nije smatrao važnim ili možda čak i ne prepozna, ne postane kritična barijera[7].

Organizacija koja uči i sistemsko razmišljanje[uredi | uredi izvor]

Prema Sendžiju, „organizacije koje uče“ su one organizacije u kojima ljudi neprekidno proširuju svoje kapacitete za stvaranje rezultata koje istinski žele, gde se neguju novi i ekspanzivni obrasci razmišljanja, gde je oslobođena kolektivna težnja i gde ljudi neprestano uče da sagledavaju celinu zajedno[6]. On tvrdi da će u svom polju ili na tržištu uspeti samo one organizacije koje su u stanju da se brzo i efikasno prilagođavaju. Da bi postala organizacija koja uči, moraju biti prisutna dva uslova u svakom trenutku:

  1. sposobnost dizajniranja organizacije tako da se podudara sa planiranim ili željenim rezultatima;
  2. sposobnost da se prepozna kada se početni smer organizacije razlikuje od željenog ishoda i da se slede neophodni koraci za ispravljanje ove neusklađenosti.

Sendži je takođe verovao u teoriju sistemskog razmišljanja koja se ponekad naziva „kamen temeljac“ organizacije koja uči. Umesto da se fokusira na pojedince u organizaciji, preferira sagledavanje većeg broja interakcija unutar organizacije i između organizacija u celini[8].

Dela[uredi | uredi izvor]

  • Senge P. (1990): The Fifth Discipline: the Art and Practice of the Learning Organization. New York: Doubleday/Currency
  • Senge P. (1994): The Fifth discipline fieldbook : strategies and tools for building a learning organization. New York :Currency, Doubleday
  • Senge P. (1999): The dance of change: The challenges of sustaining momentum in learning organizations. New York: Currency/Doubleday.
  • Senge P. at al. (2000): Schools That Learn: A Fifth Discipline Fieldbook for Educators, Parents, and Everyone Who Cares about Education. New York : Crown Business
  • Senge P. (2004): Presence: Human Purpose and the Field of the Future. New York : Crown Business
  • Senge P. (2005): Presence: An Exploration of Profound Change in People, 'Organizations, and Society' New York : Crown Business
  • Senge P. (2008): The Necessary Revolution. New York: Doubleday.
  • Senge P. at al. (2008): The Necessary Solution: How Individuals and Organizations Are Working Together to Create a Sustainable World. New York: Doubleday.

Spisak referenci[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Society for Organizational Learning biography for Peter Senge „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 23. 09. 2006. g. Pristupljeno 10. 01. 2020. 
  2. ^ „Peter Senge - MIT Sloan Executive Education”. mit.edu. Arhivirano iz originala 24. 04. 2019. g. Pristupljeno 10. 1. 2020.  Nevalidan unos |dead-url=dead (pomoć)
  3. ^ Prasad, Kaipa (2007) Excerpt from an Interview with Peter Senge
  4. ^ „Senge, Peter (2004) Excerpt Spirituality in Business and Life: Asking the Right Questions” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 09. 05. 2016. g. Pristupljeno 10. 01. 2020. 
  5. ^ „Business Management”. Pristupljeno 10. 1. 2020. 
  6. ^ a b v „Peter Senge and the learning organization”. infed.org. 16. 2. 2013. Pristupljeno 10. 1. 2020. 
  7. ^ a b v Open Future, New Zealand Arhivirano 2012-04-26 na sajtu Wayback Machine
  8. ^ „Intro to ST”. www.thinking.net. Arhivirano iz originala 19. 12. 2019. g. Pristupljeno 10. 1. 2020.  Nevalidan unos |dead-url=dead (pomoć)

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Питер_Сенџи&oldid=26974677”