Podvisoki
Podvisoki je naselje u Visokom i nekadašnje srednjovjekovno predgrađe starog grada Visokog. Bio je trgovački centar, i povremeno i sjedište bosanskih kraljeva. Prvi put se pominje 1363. godine. Nalazi se pored rijeke Fojnice, u samom podnožju brda Grad na kome je nekoć stajao grad Visoki. Intenziviranjem ekonomskog razvoja, tamo se grade stalni privredni, zanatski i stambeni objekti. Podvisoki je bio jedan od najranijih primjera srednjovjekovne urbane sredine u užem području Bosne.[1] Podvisoki je imao trg (mercatum) i carinu (gabela), jedan od najvažnijih u Bosni. Brojni ostaci srednjovjekovnih nekropola potvrđuju gustinu naseljenosti područja.[2]
Trgovina[uredi | uredi izvor]
Zbog svog komercijalnog značaja, u Podvisokom se razvila kolonija dubrovačkih trgovaca s kojima su održavali dobre odnose. Tu će ostati do tridesetih godina 15. vijeka. Od 1404. do 1428 . Podvisoki je česta destinacija za karavane. Od 1428. zabilježen najveći karavan transporta u srednjovjekovnoj Bosni koji između Dubrovnika — Podvisoki broji 600 tovara u karavanu. Te godine, 9. avgusta, Vlasi su se obavezali dubrovačkom vlastelinu Tomi Buniću da će karavanom prevoziti 1.500 karata soli natovarene na 600 konja u Podvisoki (Souisochi u Bosni). Isporuka je bila namijenjena Dobrašinu Veseokoviću, a polovina celokupne isporuke soli dogovorena je kao cena prevoza.[3]
Krajem 14. veka, trgovci iz Podvisoka učestvovali su u trgovini robovima. Novembra 1389. Bogovac Vukojević (u izvoru: Vochoeuich Bossinensis de Souisochi) prodao je jednog od svojih robova, starog oko devet godina, po imenu Milko, po cijeni od četiri dukata.[4]
Carinarnica smještena u Visokom izričito se spominje kao carinarnica bosanskog kralja. Tako je Visoko u ranom 15. vijeku postalo političko sjedište u kome su se vršili državni poslovi. Razvoj Visokog bio je značajan i povoljan topografski položaj. Bilo je ušće važnih puteva, od kojih je jedan povezivao centralnu Bosnu sa Panonskom nizijom kroz dolinu Bosne, a drugi ušće Neretve sa centralnim Podrinjom.
Podvisoki je postao važan trgovinski centar iz koga se nije samo izvozila roba, već je povećan i uvoz robe. Tokom prvih trideset godina 15. vijeka u Visoko je uvezeno 58 tovara tkanina, 73 tereta tkanina i mrčarija, 635 tereta soli. Tako je Visoki takođe bio snažno potrošačko središte.
Politički događaji[uredi | uredi izvor]
Dubrovački sabor 15. jula 1421. godine napominje da u Podvisoki treba čekati na odgovor kralja Tvrtka II o izdavanju povelje koja će potvrditi Dubrovniku sva prijašnja prava, a sve zbog svrgavanja Stefana Ostoje, koji je izgubio povjerenje na stanku u Milima.[5]
Najvažnija građevina Podvisoka bila je vladarska rezidencija, koja je prvi put spomenuta 1399. godine u povelji bosanskog kralja Stefana Ostoje. Arheološki, nikad pronađena, njegova lokacija mogla bi se sačuvati u nazivu naselja Kraljevac koje postoji i danas.[6]
Vidi takođe[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Pavao Anđelić, Srednji vijek - doba stare bosanske države, „Visoko i okolina kroz istoriju, Visoko 1984.
- Redžić, Husref (2009). Srednjovjekovni gradovi u Bosni i Hercegovini (na jeziku: bosanski). Sarajevo Publishing. ISBN 978-9958-21-511-7.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Pavao Anđelić, Srednji vijek – Doba stare bosanske države, „Visoko i okolina kroz historiju I, Visoko 1984, 160-162
- ^ Redžić 2009, str. 215.
- ^ „Crainich Miochouich et Stiepanus Glegieuich ad meliustenendem super se et omnia eorum bona se obligando promiserunt ser Thome de Bona presenti et acceptanti conducere et salauum dare in Souisochi in Bosna Dobrassino Veselcouich nomine dicti ser Thome modia salis mille quingenta super equis siue salmis sexcentis. Et dicto sale conducto et presentato suprascripto Dobrassino in Souisochi medietatem illius salis dare et mensuratum consignare dicto Dobrassino. Et aliam medietatem pro eorum mercede conducenda dictum salem pro ipsius conductoribus retinere et habere. Promittentes vicissim omnia et singularia suprascripta firma et rata habere et tenere ut supra sub obligatione omnium suorum bonorum. Renuntiando” (9. august 1428. godine), Državni arhiv u Dubrovniku, Serija: Diversa Cancellariae, Svezak: XLV, Folija: 31 verso.
- ^ „Ego quidem Bogaueç Vochoeuich Bossinensis de Souisochi confiteor quod sponte et ex certa scientia dedi, vendidi et tradidi magistro Johanni condam magistri Marchi de Papia unum meum seruum puerulum etatis annorum nouem vel circha nomine Milcho de genere et nactione Bossinensium, pro precio ducatorum auri quatuor, quos confiteor integre recepisse” (9. novembar 1389. godine), Državni arhiv u Dubrovniku, Serija: Diversa Notariae, Svezak: X, Folija: 77.
- ^ “On done des instructions aux ambassadeurs en Bosnie susdits. On refuse une barque armée à Rugina, ‘pro veniendo Ragusium’”. On décide que Niccolino (de Gondola) attendra une réponse à Sothvisoch...Niccolino devra rester en Bosnie, même après que le roi aura accordé la povelia”Nicola Iorga, Notes et extraits pour sevir a l’histoire des croisades au XVe siècle, vol. II, Paris, 1899, 190–193.
- ^ Regan, Krešimir. „Katarina-prijelom” (na jeziku: engleski).