Port Nelson (Manitoba)
.jpg)
Port Nelson (Manitoba) (engl. Port Nelson, fr. Port Nelson (Manitoba)) se nalazi u zalivu Hadson u Manitobi, Kanada, na ušću reke Nelson. Najveći broj stanovnika početkom 20. veka bio je oko 1.000 ljudi, ali danas je to grad duhova.[1] Neposredno na jugoistoku je ušće reke Hejs i naselje Jork Faktori. Neki izvori koriste „Port Nelson“ da označavaju region oko ušća dve navedene reke.
Istorija
[uredi | uredi izvor]Rana istorija
[uredi | uredi izvor]Ime Port Nelson je dao velšanin Tomas Baton koji je tu prezimio 1612. godine. „15. avgusta 1612. kapetan Tomas Baton je u potrazi za lukom na zapadnoj obali Hadsonovog zaliva u kojoj bi mogao da popravi štetu na brodu nastalu tokom jake oluje, otkrio je ušće velike reke koju je nazvao Port Nelson, po imenu svog brodskog majstora jedrenja, koji je tu umro i kojeg je tu sahranio.“[2]
U periodu od 1660. do 1870. godine, kada su mnogi lovci i zamkari Asinibojni i Svampi Kri postali posrednici u privredi trgovine krznom kompanije Hadson Bej, u zapadnoj Kanadi su Kri indijance počeli da se dele u „tri različite grupe: Vudland Kri , Plejns Kri i Svampi Kri (Rej 1998).“[3] Svampi Kri i Asinibojni su koristili reku Nelson, zajedno sa rekom Hejs, kao glavne unutrašnje puteve do velikog jezera, jezera Vinipeg.[4] Iako je reka Nelson mnogo veća, reka Hajns je bio bolji put u unutrašnjost. Zbog toga je najveći deo trgovine kompanije Hadson Bej obavljala fabrika Jork na Hajesu, koja je izgrađena 1684. godine. Godine 1694-95, misionar Marest je zabeležio „Asinibojne su udaljene trideset pet ili četrdeset dana putovanja od tvrđave Port Nelson.“[5][6] „Više od dve stotine godina, u proseku od dva do pet jedrenjaka, često u pratei ratnih brodova, godišnje je plovilo iz Evrope i Amerike do Port Nelsona, ili drugih luka u Hadsonovom zalivu i vraćalo se sa teretom iste sezone, preko jedinog dostupnog puta, Hadsonovog moreuza.“[2]
20. vek procvat i pad
[uredi | uredi izvor]Početkom 1900-ih, vlada Kanade je smatrala da je potrebna velika luka u zalivu Hadson za otpremu žitarica iz centralne Kanade. Godine 1912. Port Nelson je izabran, nedaleko od naselja Čerčil (na ušću reke Čerčil) da postane kraj železničke pruge u zalivu Hadson, čija je izgradnja već počela od Pasa 1910. godine.[1]
U zimu 1912-13. lokalitet je potvrđen i u proleće je počela izgradnja pristaništa, a zatim su tokom leta izgrađene zgrade i druga infrastruktura. Potpuno novi kanadski istraživački brod CSS Akadija (CSS Canadian Survey Ship) poslat je iz Halifaksa da ucrta luku i prilaze u leto 1913. i 1914. godine. Ceo projekat u luci je od početka bio pun problema, nedostatak materijala, radni sporovi, oluje, požari i nesreće na čamcima doveli su do velikih odlaganja. Još jedan nedostatak bio je neophodnost potpunog redizajniranja luke jer je brza reka Nelson stvarala mulj sa obe strane pristaništa. Stoga je luka promenjena u malo veštačko ostrvo. Ostrvo je bilo povezano sa kopnom pomoću mosta od sedamnaest raspona, koji je izgradila kompanija Dominion Bridž iz Montreala.[1] Kao sećanje na zlatno doba na ostrvu trenutno leži brod koji je oštećen i otpisan.[7]
Kada je Kanada ušla u Prvi svetski rat, to je dovelo do daljeg nedostatka materijala i radne snage, i još važnije, gubitka političke i finansijske podrške. Projekat je mogao da se nastavi još nekoliko godina do 1918. godine kada su svi radovi prestali i lokacija je napuštena. Ceo projekat je naišao na velike kritike nekoliko političara, medija, koji su ga nazvali „gigantskom greškom“.[1]
Železnica u zalivu Hadson nikada nije stigla do Port Nelsona i njene pruge su bile napuštene sve do 1927. godine kada je grad Čerčil izabran da postane severno brodsko čvorište. Izgradnja železnice je ponovo započeta 1927. godine i završena 1929. godine.[1]
Godine 1989. Parks Kanada je započeo projekat usmene istorije u fabrici u Jorku koji je uključivao prikupljanje priča od strane Svampi Kri staraca. Flora Berdi, žena iz Jork Faktori Kri indijanaca, da bo pomogla projekat sakupljala je priče i pravila je intervjue sa čak četrnaest starešina, od kojih su neki živeli u Port Nelsonu.[8]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v g d Malaher, David (jesen 1984). „Port Nelson and the Hudson Bay Railway”. Manitoba History. Manitoba Historical Society (8). ISSN 0226-5036. Pristupljeno 2010-08-20.
- ^ a b John Macoun; George Monro Grant; Alexander Begg; John Campbell McLagan (1882). Manitoba and the great Northwest: the field for investment; the home of the emigrant, being a full and complete history of the country. World Publishing Company. str. 595–687.
- ^ Arthur J. Ray (1998). Title:Indians in the Fur Trade. First Nations University of Canada, Regina & Prince Albert, Sask.: University of Toronto Press. Arhivirano iz originala 2014-04-27. g. Pristupljeno 2013-02-12.
- ^ C. Vickers (1951—52). „The Assiniboines of Manitoba”. MHS Transactions Series 3.
- ^ Robert Hood, C. Stuart Houston (1994). To the Arctic by Canoe, 1819-1821: The Journal and Paintings of Robert Hood, Midshipman with Franklin. str. 23. ISBN 978-0-7735-1222-1. Pristupljeno 2008-09-28. „Port Nelson, na ušću reke Nelson, na severnoj obali poluostrva i samo dvanaest milja od fabrike Jork, prethodio je Jorku kao kompanija H.B.C. iz Hadsonovog zaliva. post 1682-83. Ser Tomas Baton je reku i luku nazvao po Batonovom majstoru jedrenja, koji je tamo umro i sahranjen (Macoun et al 1882 page 595).”
- ^ J. B. Tyrell, ur. (1931). Documents Relating to the Early History of Hudson Bay. Toronto: The Champlain Society. str. 124.
- ^ „Google Maps”.
- ^ Flora Beardy; Robert Coutts. (1996). Voices from Hudson Bay: Cree Stories from York Factory. Montreal and Kingston: McGill-Queen's University Press. str. 158.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]
Mediji vezani za članak Port Nelson na Vikimedijinoj ostavi- Port Nelson, metropola severa! (Or Not) - March 11, 2009 Passing Strangeness
