Postporođajna depresija
| Postporođajna depresija | |
|---|---|
| Sinonim | postpartalna depresija |
 | |
| Specijalnosti | psihijatrija |
| Simptomi | velika tuga, nedostatak energija, anksioznost, promena obrazca spavanja i ishrane, plač, preosetljivost[1] |
| Vreme pojave | nedelja do mesec dana posle porođaja[1] |
| Uzroci | nepoznat[1] |
| Faktori rizika | ranije depresione epizode, bipolarni poremećaj, stres, komplikacije na porođaju, zloupotreba narkotika[1] |
| Dijagnostički metod | na osnovu simptoma[2] |
| Lečenje | psihoterapija, lekovi[2] |
| Frekvencija | ~15% porođaja[1] |
Postporođajna depresija (PPD) ili postpartalna depresija je kompleksna mješavina fizičkih, emocionalnih i bihevioralnih promena koje se dešavaju u ženi nakon porođaja, a pripisuju se mnogim biohemijskim i psihološkim promjenama povezanim s rađanjem djeteta. Osjećaji tuge, tjeskobe i iscrpljenosti pritom mogu biti vrlo jaki i značajno uticati na sposobnost žene da se brine za sebe, svoje dijete i porodicu.
Definicija[uredi | uredi izvor]
Postporođajna depresija definiše se kao nepsihotična depresija koja se javlja do jedne godine nakon porođaja. To je poremećaj raspoloženja koji oštećuje radost i sreću novih majki.
Iako je klinički profil postporođajne depresije sličan depresiji koja se pojavljuje uobičajeno u životu žene, može se razlikovati u nekim aspektima zbog dubokih fizioloških promjena koje se javljaju tokom trudnoće i postpartalnog razdoblja. U stvari, procjenjuje se da čak 80% žena nakon poroda ima simptome poremećaja raspoloženja u prvih nekoliko dana nakon poroda. Štaviše, mnoge žene nakon poroda imaju simptome koji su karakteristični za depresiju, kao što su poremećaji apetita, energije i spavanja što otežava razlikovanje pojave klinički značajnog depresivnog poremećaja od uobičajenih simptoma koji su shvaćeni kao posljedica porođaja i brige za novorođenče.
Simptomi[uredi | uredi izvor]
Simptomi postporođajne depresije se mogu pojaviti tokom prve godine od poroda i mogu uključivati sljedeće simptome: osjećaj bespomoćnosti,
- tugu
- nisko samopouzdanje
- osjećaj krivice
- osjećaj preokupiranosti
- poteškoće u spavanju i jelu
- nemogućnost opuštanja
- iscrpljenost
- osjećaj praznine
- socijalnu povučenost
- osjećaj manjka energije
- nisku toleranciju na frustracije
- osjećaj neadekvatnosti u brizi za dijete
- smanjenu mogućnost govora i pisanja
- osjećaj ljutnje prema drugima
- povećanu anksioznost ili panične napade
- smanjenu potreba za seksom[3]
Ukoliko simptomi traju duže od dvije sedmice nakon porođaja, postoji mogućnost da se postporođajna depresija razvila. Simptomi postporođajne depresije mogu se javiti odmah nakon porođaja, ali i do nekoliko mjeseci nakon porođaja. Postporođajnu depresiju doživi 10-16% majki.[4]
Uzroci[uredi | uredi izvor]
Iako se za sada ne može reći sa sigurnošću koji su to uzroci postporođajne depresije[5] u literaturi se najčešće navode biohemijski i psihološki uzroci.
Biohemijske promjene[uredi | uredi izvor]
Nakon porođaja u organizmu se dešava drastičan pad hormona estrogena i progesterona. Tokom trudnoće, razina estrogena i progesterona je i deseterostruko veća od normalne, a zatim u roku od tri dana nakon poroda razina tih hormona, kao i endorfina, kortizola i prolaktina pada na razinu prije trudnoće.[6]
Psihološki uzroci[uredi | uredi izvor]
U tijelu majke poslije porođaja, događaju se i psihološke promjene koje još više povećavaju mogućnost pojave postporođajne depresije. Iscrpljenost nakon porođaja, stres i nedostatak sna u prvim sedmicama života novorođenčeta također mogu biti uzroci koji mogu uticati na pojavu ovog poremećaja.
Najveći rizik od pojave postporođajne depresije postoje kod majki koje su u prošlosti već imale problema s depresijom ili osjećajima tjeskobe, kao i kod onih kod kojih je zabilježena postporođajna depresija u nekoj od prethodnih trudnoća.[7]
Liječenje[uredi | uredi izvor]
Postporođajna depresija se tretira drugačije u zavisnosti od vrste i težine simptoma žene. Mogućnosti lečenja uključuju psihoterapiju i antidepresive. Cilj psihoterapijske podrške jeste da majci pomogne da pronađe bolje načine da izađe na kraj sa svojim osećanjima, rešava probleme i postavlja realne ciljeve. Ponekad je potreban i rad sa partnerom ili porodicom.[8] Kada je riječ o liječenju antidepresivima savjetovanje sa doktorom o načinu upotrebe i vrsti samog antidepresiva je obavezno. Razlog tome je taj što navedeni lijek putem majčinog mlijeka može dospjeti i do djeteta, a pojedine vrste imaju ozbiljan efekat, pa tako mogu naškoditi bebi.[9] Ukoliko je liječenje adekvatno simptomi će se povući već kroz nekoliko nedelja, međutim jako je bitno ne prekidati liječenje odmah poslije povlaćenja siptoma. Prerani prekid tretmana povećava rizik od ponovnog javljanja simptoma.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d „Postpartum Depression Facts”. NIMH. Arhivirano iz originala 21. 6. 2017. g. Pristupljeno 11. 6. 2017.
- ^ a b Pearlstein T, Howard M, Salisbury A, Zlotnick C (april 2009). „Postpartum depression”. American Journal of Obstetrics and Gynecology. 200 (4): 357—64. PMC 3918890
. PMID 19318144. doi:10.1016/j.ajog.2008.11.033.
- ^ „Patnja u tišini – postporođajna depresija (1. dio) - Ordinacija.hr”. Ordinacija.hr.
- ^ User, Super. „Postpartalna psihoza”. www.lazalazarevic.rs.
- ^ „Posleporođajna (postpartalna) depresija - Skola roditeljstva Beograd”. 3. 2. 2017.
- ^ „Poslijeporođajna depresija”.
- ^ Poslijeporodjajna depresija
- ^ „Postporođajna depresija - PharmaMedica”. 8. 6. 2015.
- ^ „Postporođajna depresija: simptomi i liječenje”. 25. 10. 2017.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Beck CT (2002) Theoretical perspectives of postpartum depression and their treatment implications. MCN Am J Matern Child Nurs
- Driscoll JW (2006) Postpartum depression: the state of the science. J Perinat Neonatal Nurs
- O'Hara, MW, Schlechte, JA, Lewis, DA & Wright, EJ (1991) Prospective study of postpartum blues: biologic and psychosocial factors. Archives of general psychiatry
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
