Prava LGBT+ osoba u Albaniji
| |
| Zakonska regulativa | |
| Legalizacija homoseksualnosti |  — od 1995. godine, starosna granica za pristanak izjednačena 2001. godine.
|
| Rodni identitet |  — Ne.
|
| Antidiskriminacioni zakoni | — Zaštita od diskriminacije po seksualnoj orijentaciji, polnim karakteristikama i rodnom identitetu.
|
| Uzrast seksualne saglasnosti | — Jednak.
|
| Vojna služba | — Gejevima i lezbijkama je dozvoljeno da služe od 2008.
|
| Porodična prava | |
| Brak | — Zabranjen Ustavom.
|
| Istopolna zajednica |
|
| Usvajanje |
|
| In vitro fertilizacija za lezbijke |
|
 LGBT+ u Albaniji
| |
| Organizacije | |
| Prava | |
| Mediji | |
| Događaji | |
| Osobe | |
| Značajna mesta | |
 LGBT+ portal
| |
Lezbijke, gej, biseksualne i transrodne (LGBT) osobe u Albaniji suočavaju se sa pravnim izazovima sa kojima se ne suočavaju ne-LGBT stanovnici, delom zbog nedostatka zakonskog priznanja za istopolne parove u zemlji i preovlađujućih negativnih stavova o LGBT osobama širom društva, iako su LGBT osobe u Albaniji zaštićene sveobuhvatnim antidiskriminacionim zakonodavstvom.[1] I muške i ženske istorodne seksualne aktivnosti legalne su u Albaniji od 1995. godine, ali domaćinstva koja vode istopolni parovi nemaju pravo na istu pravnu zaštitu koja je dostupna parovima suprotnih polova, pri čemu istopolne zajednice nisu priznate u zemlji u bilo kom obliku.
Albanija se u celini smatra prilično konzervativnom, posebno u javnim reakcijama u vezi sa pravima lezbijki, homoseksualaca, biseksualaca, transrodnih (LGBT) i vidljivosti LGBT osoba; međutim, antidiskriminacijsko zakonodavstvo je učinilo da ILGA-Europe Albaniju smatra jednom od retkih zemalja u Evropi koja eksplicitno zabranjuje diskriminaciju na osnovu rodnog identiteta. Albanija je ratifikovala Protokol br. 12 uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda; štaviše, Albanija je bila potpisnica Deklaracije UN o seksualnoj orijentaciji i rodnom identitetu iz 2007. godine.[2]
Udruženje ILGA-Evropa je 2015. godine Albaniju svrstalo na 19. mesto po LGBT pravima od 49 posmatranih evropskih zemalja. U međuvremenu, u poslednjem izveštaju iz 2022. godine, nedostatak napretka doveo je do toga da Albanija bude rangirana kao 28. zemlja u Evropi, među 49 posmatranih zemalja.[3]
Zakon o istopolnoj seksualnoj aktivnosti[uredi | uredi izvor]
Osmansko carstvo[uredi | uredi izvor]
Godine 1858. Osmansko carstvo je legalizovalo istopolne odnose.[4]
Zogistička era[uredi | uredi izvor]
Godine 1937. Musa Juka, ministar unutrašnjih poslova, bio je zabrinut za praksu homoseksualizma i želeo je da „preduzme mere svim mogućim sredstvima“ protiv njegove prakse.[5]
Narodna Socijalistička Republika Albanija[uredi | uredi izvor]
Narodna Socijalistička Republika Albanija kažnjavala je seksualne odnose istopolnih osoba dugim zatvorskim kaznama, maltretiranjem i ostrakizmom. U članu 137. Krivičnog zakonika Zločina protiv društvenog morala je navedeno: „Pederastija se kažnjava lišavanjem slobode do deset godina“. Reč „pederastija“ je korišćena kao kodna reč za seks između dve odrasle osobe koje imaju pristanak ili seks između odrasle osobe i deteta bilo kog pola.[6]
Republika Albanija[uredi | uredi izvor]
Albanija je 1995. godine dekriminalizovala seksualno izražavanje putem pristanka. Od 2001. godine za sve, bez obzira na pol i/ili seksualnu orijentaciju, starosna dob za pristanak jednaka je 14 godina.
U leto 1994. godine, Vlada Albanije je iznela nacrt Kaznenog zakona po kome bi homoseksualnost ostala nezakonita, ali sa maksimalnom kaznom smanjenom sa prethodnih deset godina zatvora na tri godine. Kampanja Društva gej Albanije u Albaniji i međunarodni pritisak orkestriran od strane ILGA, u kojoj je Savet Evrope imao važnu ulogu, doveli su do povlačenja ovog nacrta zakona.
Albanski parlament je 20. januara 1995. legalizovao sporazumne istopolne odnose u Albaniji. Tako je u potpunosti ukinut član 137. starog Kaznenog zakona koji je proglašen u socijalističkoj Albaniji, koji je za „homoseksualac“ predviđao kaznu do deset godina zatvora.[7]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Albania protects LGBT people from discrimination / Latest news / News / Home / ilga - ILGA Europe”. web.archive.org. 2010-02-12. Arhivirano iz originala 12. 02. 2010. g. Pristupljeno 2023-04-08.
- ^ „Albania / Country-by-country / Guide to Europe / Home / ilga - ILGA Europe”. web.archive.org. 2010-04-15. Arhivirano iz originala 15. 04. 2010. g. Pristupljeno 2023-04-08.
- ^ „Rainbow Europe”. www.rainbow-europe.org. Pristupljeno 2023-04-08.
- ^ State-sponsored Homophobia: A world survey of laws prohibiting same sex activity between consenting adults Arhivirano na sajtu Wayback Machine (20. oktobar 2016) Archived 20 October 2016 at the Wayback Machine The International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association, authored by Lucas Paoli Itaborahy, May 2014.
- ^ „Kur ministri i Zogut luftonte homoseksualët: Pederastia është përhapur edhe në male…” (na jeziku: albanski). Pristupljeno 2023-04-08.
- ^ European institutions, democratization, and human rights protection in the European periphery. Henry F. Carey. Lanham, Maryland. 2014. str. 349. ISBN 978-0-7391-6688-8. OCLC 881208617.
- ^ „Wayback Machine”. web.archive.org. 2004-08-12. Arhivirano iz originala 12. 08. 2004. g. Pristupljeno 2023-04-08.