Pređi na sadržaj

Сага Јосте Берлинга

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Saga Joste Berlinga
Orig. naslovGösta Berlings saga
AutorSelma Lagerlef
ZemljaŠvedska
Jezikšvedski
Izdavanje
Datum1891.
Selma Lagerlef, 1922
Greta Garbo u filmskoj adaptaciji iz 1924, njena prva velika uloga

Saga Joste Berlinga (šved. Gösta Berlings saga [ˈjœsːta ˈbӕːɭɪŋs ˈsɑːɡa] ) je debitantski roman švedske autorke Selme Lagerlef, objavljen 1891. Selma Lagerlef je dobitnica Nobelove nagrade za književnost 1909. godine. Po romanu je snimljen nemi film iz 1924. u režiji Morica Stilera sa Gretom Garbo, Larsom Hansonom i Gerdom Lundekvist u glavnim ulogama. Na njemu se takođe zasniva opera I cavalieri di Ekebù Rikarda Zandonaija iz 1925. godine.

Pozadina[uredi | uredi izvor]

U leto 1890. švedski časopis Idun ponudio je nagradu za najbolji roman određene dužine. Lagerlefova je učestvovala u takmičenju sa nekoliko poglavlja iz Joste Berlinga, priče koja je tada počela da se oblikuje u njenom umu, i osvojila je nagradu. U Josta Berlingu, Lagerlofova je romantičar i predstavlja reakciju protiv realizma koji je preovladavao u to vreme. Kao dete, upijala je narodne priče svog okruženja, a kasnije u životu joj je palo na pamet da je njena posebna misija da ovim pričama da izraz. Saga Joste Berlinga nazvana je „prozni ep o švedskom seoskom životu“. [1]

Scena je postavljena na obali jezera Friken (jezero Leven u priči) u Vermlandu. Koristeći vukove, sneg, natprirodne elemente i ekscentrične likove iz više klase za projektovanje egzotične slike Vermlanda iz 1820-ih, roman se može uporediti sa magičnim realizmom. Naslov treba da pruži asocijacije na islandske sage. Prva rečenica „Konačno je vikar bio na propovedaonici“ jedna je od najpoznatijih u švedskoj književnosti.

Radnja[uredi | uredi izvor]

Heroj, Josta Berling, je luteranski sveštenik bez čina kojeg je gospodarica Ekebija spasla od smrti zbog smrzavanja i nakon toga on postaje jedan od njenih penzionera u imanju u Ekebiju. Pošto penzioneri uzimaju vlast u svoje ruke, oni upravljaju imovinom kako sami smatraju da treba i njihovi životi su ispunjeni mnogim divljim avanturama. Josta Berling je njihov vodeći duh, pesnik, šarmantna ličnost među grupom veseljaka. Pre nego što se priča završi, Josta Berling se iskupi, a čak je i staroj gospodarici Ekebija dozvoljeno da dođe u svoj stari dom da umre. [1]

Engleski prevodi[uredi | uredi izvor]

Prvi put ga je prevela Lili Tudir 1894. godine kao Sagu Joste Berlinga, ali je bila nedostupna u SAD i ubrzo je prestala da se štampa u Velikoj Britaniji. Ovo izdanje je 1918. godine ponovo štampala Američko-skandinavska fondacija sa izmenama i 8 dodatnih poglavlja koja su izostavljena iz izdanja iz 1894. godine. Takođe ju je 1898. prevela Polin Bankroft Flah kao Priča o Josta Berlingu. Oba ova izdanja su u javnom vlasništvu i tokom godina su ih često ponovo štampali različiti izdavači.

Novi engleski prevod pesnika Roberta Blaja objavljen je 1962. godine. Izdao ga je Signet Classics pod naslovom Priča o Josti Berlingu. Najnoviji prevod na engleski, Pola Norlena, objavio je Penguin 2009. godine.

Glavni likovi[uredi | uredi izvor]

  • Josta Berling, smenjeni sveštenik i glavni lik
  • Margarita Samzelijus (rođena Celsing), majorova žena — zadužena za Ekebi; ona daje kavaljerima prenoćište
  • Sintram, zli lik koji samo izaziva nestašluke
  • Marien Sinkler, glumica, izbačena iz kuće jer je poljubila Jostu
  • Grofica Elizabeta (Karlsdoter) iz Italije, udata za grofa Henrika Dona
  • Ana Stjernhok, verena za sporednog lika, svojevremeno volela Jostu
  • Grofica Marta, majka Henrikova, maćeha Ebina, bogata i ohola
  • Grof Henrik Dona, Elizabetin muž, poznat po tome što je "glup"
  • Eba Dona, Martina pastorka, izuzetno religiozna — Jostina prva ljubav
  • 12 kavaljera: Josta Berling, i dr.

Adaptacije[uredi | uredi izvor]

Scenografija za operu I cavalieri di Ekebù

Film

  • Godine 1924. snimljen je švedski nemi film (Josta Berling saga) sa tada uglavnom nepoznatom Gretom Garbo kao Elizabet i popularnim filmskim glumcima Larsom Hansonom i Gerdom Lundekvist, u režiji Morica Stilera.

Televizija

  • Počevši od 10. marta 1986, objavljena je kao mini-serija od 6 delova i od 347 minuta za švedsku televiziju. [2]

Opera

  • na romanu je zasnovana opera Rikarda Zandonaija I cavalieri di Ekebù (1925).

Muzika

  • Godine 2004. formirana je progresivna rok grupa iz Švedske pod imenom Josta Berlings Saga. Do sada su objavili šest studijskih albuma.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b  Joseph Alexis (1920). „Story of Gösta Berling, The”. Ur.: Rines, George Edwin. Encyclopedia Americana. 
  2. ^ „Gösta Berlings saga (TV Mini-Series 1986)”. IMDb. Pristupljeno 6. 4. 2019. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Сага_Јосте_Берлинга&oldid=26997411”