Светилиште (roman)

Svetilište
Korice prvog američkog izdanja
Nastanak
Orig. naslov	Sanctuary
Autor	Vilijam Fokner
Zemlja	SAD
Jezik	engleski jezik
Sadržaj
Teme	priroda zla
Lokalizacija	Joknapatafa; maj/jun 1929.
Izdavanje
Izdavač	Kejp end Smit (CAPE & SMITH)
Datum	1931
Tip medija	tvrde i meke

„Svetilište“ (engl. Sanctuary) je šesti roman američkog književnika i nobelovca Vilijama Foknera, koji je objavljen 9. februara 1931, u izdanju izdavačke kuće Kejp end Smit (CAPE & SMITH). Radnja se odigrava maja i juna 1929. u imaginarnom okrugu Joknapatafa, u kojem se odigravaju gotovo svi romani i pripovetke ovog američkog autora. U središtu narativa je advokat Horas Benbou koji pokušava da odbrani nevinog čoveka optuženog za ubistvo. Svojevrsni nastavak događaja opisanih u Svetilištu dat je u Foknerovom delu Rekvijem za iskušenicu (1951). Svetilište tematizuje otkrivanje prirode zla, gubitak iluzija, problem korupcije i potragu za pravdom.

Svetilište je Foknerov najmračniji roman pun eksplicitnih scena nasilja, što je navelo tadašnjeg kritičara Henrija Sidela Kenbija da napiše da je sa ovim romanom sadizam dostigao svoj američki vrhunac. Kontroverze koje su ga okružile, pogotovo one vezane za epizodu silovanja, učinile su Svetilište bestselerom i skrenule pažnju kritičara na Foknera. Roman se prodavao više od svih njegovih prethodnih dela zajedno. Međutim, finansijski problemi izdavača sprečili su Foknera da svoj uspeh i unovči. Iako su mnogi onovremeni čitaoci i kritičari bili zgroženi opisima užasa i nasilja, drugi su u Svetilištu videli književnu vrednost i hvalili njegovu provokativnu snagu. Savremeni proučavaoci ističu da je ovo roman koji je Fokner ubedljivo najviše puta prepravljao.

Roman je preveden na srpski jezik u više izdanja.

Adaptacije

Studio Paramaunt je 1933. snimio adaptaciju Svetilišta, pod nazivom Priča o Temli Drejk. Film je režirao Stiven Roberts, i u njemu su glavne uloge tumačili Miriam Hopkins i Džek la Ru. Film je izazvao kontroverze zbog prikazivanja seksualnosti i nasilja, i ubrzao je donošenje strogih cenzorskih pravila u Holivudu poznatih kao Hejzov kod. Drugi put je ekranizovan 1691. u režiji Tonija Ričardsona. Scenario je nastao kombinovanjem narativa Svetilišta sa njegovim nezvaničnim nastavkom Rekvijumom za iskušenicu. Druga adaptacija se smatra lošijom od prve.

Literatura

• Rampton, David (2008). William Faulkner: a literary life. New York. ISBN 978-1-4039-4680-5. 
• Fargnoli, A. Nicholas; Golay, Michael (2009). Critical Companion to William Faulkner. Infobase Publishing. ISBN 978-1-4381-0859-9. 
• Canby, Henry Seidel (1931). The School of Cruelty,” Saturday Review of Literature 7. 
• Towner, Theresa M. (2008). The Cambridge Introduction to William Faulkner. Cambridge University Press. ISBN 978-1-139-46969-2.