Spomen-kuća bitke na Sutjesci

Tjentište

Spomen kuća bitke na Sutjesci predstavlja remek-djelo arhitekture autora prof. Ranka Radovića sa Novosadskog univerziteta. Izgrađena je 1975. godine (1971—1974) kada je zvanično predstavljena javnosti. Nalazi se na Tjentištu i radi u sastavu Javne ustanove Nacionalni park „Sutjeska”.

Opis dobra

Enterijer muzejskog objekta se sastoji od prizemnog dijela i podrumskog dijela. Objekat je visok oko 11 m u svom centralnom dijelu. Na prizemnom dijelu objekta tj. zidovima se nalazi ciklus od 13 fresaka autora Krsta Hegedušića akademskog slikara iz Zagreba na temu bitke na Sutjesci. Na zidovima je upisano i 7454 poginula borca koji su učestvovali u krvavoj bici prekretnici u periodu 15. maj-15. jun 1943. godine.

Istorijat

Memorijalno područje u sastavu Nacionalnog parka „Sutjeska” je počelo sa izgradnjom još 1958. godine kada je otvorena Spomen kosturnica u čast poginulih boraca partizana. Ovdje su smještene kosti 3301 borca preminulog u periodu bitke. To mjesto predstavlja genezu cijelog memorijala ili Spomen kompleksa na Tjentištu, koje je kasnije prostorno-planski prošireno, izgrađivano i unapređivano. Centralni spomenik bitke na Sutjesci datira iz 1971. godine čiji je autor Miodrag Živković, poznati srpski vajar iz Beograda. Iznad spomenika smješten je amfiteatar 16 brigada učesnica u bici sa Vrhovnim štabom i Centralnom partizanskom bolnicom. Veliki broj spomen obilježja je izgrađen '80 godina na lokacijama kojim uglavnom upravlja Nacionalni park, svrstani su u 10 memorijalnih ambijenata. Devedesetih godina prošlog vijeka objekat Spomen kuće je stradao u ratnim dejstvima, freske su pretrpile velika oštećenja, podrumske prostorije sa kino salom od 65 mjesta su devastirane, kao i prateće instalacije (elektro, ventilacije, isl.). Proces obnove Spomen kuće je počeo 2010. godine kada se objekat zaštićuje od daljeg propadanja. Nastavak radova je počet u junu 2018. godine uz stručnu pomoć Republičkog zavoda za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa RS kada se uspješno provodi restauracija 13 fresaka u prizemnom dijelu muzejskog objekta.

Rekonstrukcija

Memorijal bitke na Sutjesci u proteklih dvije decenije pretrpio je dosta fizičkih oštećenja kao i uticaj atmosferalija na spomenicima i objektima. Obnova centralnog spomenika je počela 2017. godine kada se radi na otklanjanju bionaslaga i patine nagomilane još od izgradnje. Elementarna nepogoda odron ispod spomen kosturnice se dogodila u januaru 2018. godine, a proces sanacije je uspješno završen na padini lokaciji odrona, zemljište je vraćeno u prvobitno stanje. Rekonstrukcija na muzejskom objektu Muzej NOB-a u sastavu memorijala trenutno je u toku a planirano je zadržati prvobitnu namjenu objekta za posjete. Rekonstrukcija Spomen kuće se planira nastaviti prethodno provedenih dviju faza, a sve u skladu sa planskim dokumentima NP Sutjeska.

Prezentovanje javnosti

Javna ustanova Nacionalni park „Sutjeska” organizuje rad muzejske djelatnosti svakim radnim danom od 07 do 15 sati, vikendom po dogovoru uz zvaničan upit posjetilaca i grupa. Narodna skupština Republike Srpske donosi odluku 2009. godine kada je Spomen kompleks na Tjentištu proglašen za kulturno dobro od izuzetne vrijednosti za Republiku. Tim aktom je propisan niz elemenata koji su u vezi sa objektima u memorijalu, kao što su: prostorni obuhvat uže i šire zone zaštite, mjere zaštite, uslovi i mogućnosti određenih zahvata ili intervencija u prostoru i novi načini i metode interpretacije u memorijalu. Pored redovnih posjeta memorijalu Park organizuje i obilježavanje bitnih datuma koji su vezani za kontekst bitke iz 1943. godine i NOR-a. 13. jun datum obilježavanja prodora partizanskih jedinica kroz neprijateljski obruč Dan bitke na Sutjesci. 9. maj obilježavanje Dana pobjede

Vidi još

• Bitka na Sutjesci
• Nacionalni park „Sutjeska”
• Tjentište
• Dolina heroja

Spoljašnje veze

• Veb sajt Danas
• Vijesti ba Arhivirano na sajtu Wayback Machine (19. januar 2019)
• Otvoren obnovljeni Muzej Bitke na Sutjesci („Politika”, 24. maj 2019)