Srpska radikalna stranka (Crna Gora, 1994)
Srpska radikalna stranka | |
|---|---|
| Predsjednik | Radovan Vukčević |
| Osnovana | 1994. |
| Raspuštena | nakon 1996. |
| Sedište | Podgorica Crna Gora |
| Ideologija | srpski nacionalizam, društveni konzervativizam, srpsko-crnogorski unionizam |
| Politička pozicija | desnica |
Srpska radikalna stranka Crne Gore (1994) je bivša politička stranka u Crnoj Gori. Nastala je 1994. godine, nakon raskola u prvobitnoj Srpskoj radikalnoj stranci Crne Gore, koja je osnovana sredinom 1992. godine. Početkom 1994. godine, iz prvobitne SRSCG isključena je grupa na čelu sa Radovanom Vukčevićem, ranijim predsjednikom Izvršnog odbora prvobitne SRSCG. Ne želeći da prihvati novonastalo stanje, Vukčevićeva grupa je osporila valjanost isključenja, tvrdeći da je Vukčević jedini zakoniti predstavnik stranke. Time je označen početak dugotrajnih i složenih sporova koji su tokom narednih godina vođeni povodom prava na upotrebu stranačkog imena i prava na raspolaganje poslaničkim mandatima u Skupštini SRJ i Skupštini Crne Gore. Uz podršku vladajućih stranaka, Vukčevićeva grupa je tokom 1994. godine uspjela da ozvaniči svoj status, a zatim je tokom 1995. godine uspjela da ospori svih osam poslaničkih mandata prvobitne SRSCG u Skupštini Crne Gore. Uživajuži podršku crnogorskog režima, stranka je nastupila samostalno na skupštinskim izborima koji su u Crnoj Gori održani u novembru 1996. godine, osvojivši svega 861 (0,29%) glasova, nakon čega se raspala i ugasila.[1]
Osnivanje i djelatnost
[uredi | uredi izvor]Tokom 1993. godine, u prvobitnoj Srpskoj radikalnoj stranci Crne Gore, koja je osnovana sredinom 1992. godine pod okriljem Srpske radikalne stranke iz Beograda, došlo do prvih unutrašnjih rasprava i sporova, koji su privremeno razrešeni krajem oktobra 1993. godine, kada se Radovan Vukčević povukao sa funkcije predsjednika Izvršnog odbora SRSCG, nakon čega je na pomenutu funkciju izabran Drago Bakrač. Međutim, u januaru 1994. godine, Vukčević je ostao i bez preostalih funkcija u središnjim organima stranke, a povjerenje stranačke centrale su u međuvremenu izgubili i njegovi saradnici, Dušan Bošković i Slavoljub Šoškić, što je formalizovano njihovim isključenjem iz stranke. Ne želeći da izgube poslaničke mandate u Skupštini SRJ, isključeni funkcioneri (Vukčević, Bošković i Šoškić) su osporili valjanost isključenja, tvrdeći da je Vukčević jedini zakoniti predstavnik SRS u Crnoj Gori, a kao glavno uporište za tu tvrnju poslužila im je činjenica što u državnom registru stranaka Crne Gore još uvek nije bila konstatovana izmjena iz oktobra 1993. godine, kada se Vukčević povukao sa čelne funkcije u stranci, prepustivši je Bakraču. Nastojeći da oslabe SRS u Crnoj Gori, vladajuće stranke su pružile podršku Vukčevićevoj grupi, koja je po tom osnovu uspjela da sačuva svoje mandate u Skupštini SRJ.[2][3]
Time je bio označen početak dugotrajnih i složenih pravnih sporova, koji su vođeni povodom prava na upotrebu stranačkog naziva i prava na raspolaganje poslaničkim mandatima. Iako su pomenuti sporovi stigli i do ustavnih sudova, Vukčevićeva grupa je uz pomoć vladajućih stranaka uspjela da se legalizuje, prisvojivši tokom 1994. godine pravo na upotrebu stranačkog naziva (Srpska radikalna stranka Crne Gore), čime je stvorena paralelna SRSCG, nakon čega je pokrenut i postupak za oduzimanje mandata osmorici poslanika u Skupštini Crne Gore, koji su bili izabrani na listi prvobitne SRSCG. Uz pomoć režimske većine, Vukčevićeva paralelna SRSCG je krajem 1995. godne uspjela da ospori svih osam poslaničkih mandata prvobitne SRSCG, što je naišlo na burne reakcije u političkoj javnosti. Oduzimanje poslaničkih mandata stranci koja je legalno učestvovala na izborima naišlo je na osudu svih opozicionih stranaka i šire javnosti. Iako su dolazili sa raznih strana, protesti nisu imali učinka, tako da je prvobitna SRSCG na kraju bila primorana da se početkom 1996. godine preregistruje pod nazivom: Srpska radikalna stranka dr Vojislav Šešelj (SRSVŠ).[4][5]
Nastojeći da zadobije dio radikalskih glasova, paralelna SRSCG je nastupila samostalno na skupštinskim izborima koji su u Crnoj Gori održani u novembru 1996. godine, osvojivši svega 861 (0,29%) glasova, što je smatrano velikim neuspjehom, tako da se Vukčevićeva stranka nedugo potom raspala i ugasila. U savremenoj političkoj istoriji Crne Gore, primjeri ozvaničenja paralelne SRSCG (1994) i oduzimanja poslaničkih manadata prvobitnoj SRSCG (1995) smatraju se naslikovitijim svjedočanstvima o razmjerama tadašnjih političkih manipulacija, koje su od strane režima vršene na političkoj sceni Crne Gore.
Vidi još
[uredi | uredi izvor]- Srpska radikalna stranka Crne Gore (1992)
- Srpske stranke u Crnoj Gori
- Prosrpske stranke u Crnoj Gori
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Goati 1998, str. 49.
- ^ Velika Srbija (Beograd), god. 5 (1994), br. 13.
- ^ Velika Srbija (Beograd), god. 7 (1996), br. 65.
- ^ „AIM Press (1996): Radikali izjureni iz parlamenta”. Arhivirano iz originala 21. 09. 2020. g. Pristupljeno 01. 09. 2019.
- ^ Velika Srbija (Beograd), god. 9 (1998), br. 511.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Goati, Vladimir, ur. (1998). Elections to the Federal and Republican Parliaments of Yugoslavia (Serbia and Montenegro) 1990-1996: Analyses, documents and data. Berlin: Sigma.