Strator

Strator ili otratsor odnosno konjušar je bila posebna služba na carskom dvoru i kod viših provincijskih činovnika u Vizantijskom carstvu.

Osnovna dužnost dvorskih stratora bila je da prate cara dok se penje na konja, kao i da održavaju carske štale. U ranovizantijsko doba, pojedini stratori su imali zadatak da ubiraju i dažbine iz kojih se plaćalo održavanje konja i štala.

Starešina stratora se zvao soteb, od kraja VII veka i, najzad, od VIII veka protostrator. Sačuvani su mnogi pečati stratora na grčkom i latinskom jeziku. Sudeći prema pečatima iz VIII i IX veka, izvestan broj nižih tematskih oficira, turmarha, drungarija, ili arhonata gradova nosio je titulu stratora. Verovatno zbog toga da bi se ovi titularni stratori razlikovali od onih koji su radili u carskim štalama, ovi poslednji su nazivani carski stratori.

Poslednji pomen stratora je iz XI veka i odnosi se na titulu jednog zemljoposednika. Stratore su imali i manastiri. U Hilandarskom i Studeničkom tipiku strator se navodi uporedo sa ključarima, hlebarima, ribarima i ikonomima metohijskim, kao onaj koji se stara o mazgama. U posrednoj vezi sa pojmom je ceremonija stratorske službe, koju su neki zapadno-evropski i slovenski vladari (u Franačkoj, Rimsko-nemačkom carstvu, Srbiji, Rusiji) vršili crkvenim poglavarima. Služba je počivala na odredbama falsifikovane Konstantinove darovnice, prema kojima je car Konstantin navodno izvršio stratorsku službu papi Silvestru vodeći uzde njegovog konja. Ritual se prvi put odigrao 754. u Pontionu, kada je Pipin kao strator, držeći uzde, vodio konja pape Stefana II. Dok je ovakva stratorska služba predstavljala vid počasti, maršalska služba, koja se sastojala u pridržavanju stremena, označavala je potčinjenost.

U Vizantiji je stratorska služba zapadnih vladara smatrana nedostojnom. Isto tako, smatrana je nespojivom sa uzvišenošću romejskog carskog dostojanstva i nikada nije praktikovana. Jedini zabeležen slučaj stratorske službe crkvenom velikodostojniku dogodio se prilikom susreta velikog duksa Mihaila Paleologa (budućeg Mihaila VIII) i nikejskog patrijarha Arsenija, 1258. u Magneziji. Ovaj izuzetak ne predstavlja stratorsku službu vladara, a objašnjava se trenutnim političim interesom Mihaila Paleologa. Jovan Kantakuzin ostavio je opis stratorske službe cara Dušana arhiepiskopu Joanikiju, kojoj je prisustvovao leta 1342. Smatra se da je ovu ceremoniju srpski kralj uveo na osnovu odgovarajućih odredbi Sintagmata Matije Vlastara, koje parafraziraju Konstantinovu darovnicu.