Teška kombinovana imunodeficijencija

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Teška kombinovana imunodeficijencija
SinonimiAlymphocytosis, Glanzmann–Riniker syndrome, Severe mixed immunodeficiency syndrome, and Thymic alymphoplasia[1]
David Vetter, a child born in 1971 with severe combined immunodeficiency (SCID).
Dete obolelo od teške kombinovane imunodeficijencije
Frekvencija1 : 50.000 — 100.000

Teška kombinovana imunodeficijencija (akronim SCID od engl. reči severe combined immunodeficiency) obuhvata grupu retkih, ponekad fatalnih, urođenih poremećaja sa poremećajem diferencijacije i funkcije T limfocita.[2] Za ovo monogensko oboljenje karakterističan je mali ili nikakav imuni odgovor. Bolest nastaje usled mutacija više različitih gena čiji proteinski produkti imaju značajnu funkciju u sazrevanju T limfocita u timusu i ponekad B limfocita u koštanoj srži. Bez funkcionalnog imunološkog sistema, pacijenti sa teškom kombinovanom imunodeficijencijom podložni su ponavljajućim infekcijama kao što su upala pluća, meningitis i ospa, a mogu umreti i pre prve godine života. Takvi bolesnici moraju boraviti u zaštićenom okruženju, a konačno rešenje je transplantacija matičnih ćelija i presađivanje koštane srži u čak 80% obolelih može spasiti život.[3][4][5]

Epidemiologija[uredi | uredi izvor]

Učestalost teške kombinovane imunodeficijencije procenjuje se na 1:50.000-100.000 živorođene dece.[6]

Nedavna istraživanja pokazuju da jedno od 2.500 dece iz sastav Navaho (Navajo) (jednog od najvećih indijanskih naroda severno od Meksika), nasleđuje tešku kombinovanu imunodeficijenciju. Ovo stanje je značajan uzrok bolesti i smrti dece Navaho atabaskanski naroda.[7] Istraživanja koja su u toku otkrivaju sličan genetski obrazac i među srodnim narodima kao što su Apači.[8]

Zbog visoka cena trenutno dostupnog testiranja zabranjen je masovan preventivni pregled novorođenčadi na populacijskoj osnovi u cilju pravovremenog otkrivanja teške kombinovane imunodeficijencije.[9] Da bi skrining za ovu bolest za svu novorođenčad bio pristupačan, potrebno je razviti automatizovanu metodu skrininga koja bi svaki dan mogla obraditi stotine uzoraka uz minimalne troškove, i mogućnost da rezultati budu brzo dostupni lekarima radi praćenja pacijenata.[10]

Patogeneza[uredi | uredi izvor]

Teška kombinovana imunodeficijencija nastaje kao posledica mutacije barem 10 različitih gena koji stvaraju 4 fenotipa. U svim oblicima bolesti, bolesnik:[11][12]

  • nema T–ćelija
  • nema ili je broj B i NK ćelija nizak ili visok ili normalan, što zavisi od oblika teške kombinovane imunodeficijencije.[a]

Najčešći oblik bolesti je X–vezani oblik, sa lanacem receptora IL–2 (komponenta od barem šest receptora citokina) koji uzrokuju tešku formu bolesti.

Drugi oblici bolesti se nasleđuju autozomno recesivno, kao što su oni oblici bolesti koji proizlaze iz nedostatka adenozin–deaminaze (ADA) koji dovodi do apoptoze prekursora B, T i NK ćelija.

Jedan od najčešći oblik teškt kombinovant imunodeficije proizlazi iz nedostatka α–lanca receptora IL–7.

Do šestog meseca života, kod većine odočadi s teškom kombinovanom imunodeficijencijom razvija se kandidijaza, pneumonija i proliv koji dovode do zaostajanja u rastu. Neki bolesnici razviju bolest transplanta protiv domaćina zbog majčinih limfocita ili transfuzija krvi.[13][14]

Kod neki novorođenčadi bolest se prvi put manifestuje u periodu od 6 do 12 meseci. Može se razviti eksfolijativni dermatitis kao deo Omenovog sindroma. Dok nedostatak adenozin–deaminaze (ADA) može uzrokovati anomalije kostiju.

Klinička slika[uredi | uredi izvor]

Lečenje deteta zahteva posebne uslove

Novorođenčad sa teškom kombinovanom imunodeficijencijom, nakon rođenja, uglavnom izgledaju zdrava jer su tokom nekoliko nedelja od rođenja, zaštićena antitelima koje proizvodi majka i koja su potom preneta u bebinu krv. Pored toga, u utrubi majke novorođenčad nisu bila izložena infekcijama.

Nakon ovog period mirovanja bolesti, nakon nekoliko nedelja, odnosnio u prvim mesecima života razvija se klinička slika bolesti koju odlikuju:

  • infekcije (perzistentna oralna kandidijaza, Pneumocystis jiroveci pneumonija ili diseminovana BCG infekcija),[15]
  • hronična dijareja,
  • nenapredovanje u telesnoj masi praćeno hipotrofijom.

Kod većine odojčadi se razviju oportunističke infekcije unutar prva 3 meseca života.Naime kao posledica negativne energetske ravnoteže usled nedovoljnog kalorijskog unosa i hiperkatabolizma nastalog zbog hroničnih infekcija gastrointestinalnog trakta rotavirusom, adenovirusima ili enterovirusima, razvija se težak, perzistentni bronhiolitis ili pneumonija.

Dijagnoza[uredi | uredi izvor]

Dijagnoza se postavlja:[16]

  • dokazivanje limfopenije,
  • utvrđivanjem nepostojanja ili prisustva vrlo malog broja T–ćelija,
  • dokazivanjem oštećenja proliferacijskog odgovor limfocita na mitogene.[17]

Terapija[uredi | uredi izvor]

Svi oblici teške kombinovane imunodeficijencije su smrtonosni za odojčad ako se brzo na postavi dijagnoza i odmah započne lečenje.

Terapija imunoglobulinom i antibioticima

Iako lečenje imunoglobulinima (IVIG) i antibioticima uključujući i profilaksu protiv Pneumocystis jiroveci može biti korisno, ono ne dovodi do konačnog izečenja.

Transplantacija matičnih ćelija koštane srži

Ove transplantacije spašavaju život, ali često samo delimično vraćaju imunitet. Istraživanje koje je podržao NIAID pokazalo je da je rana transplantacijom presudna za postizanje najboljih rezultata kod novorođenčadadi sa teškom kombinovanom imunodeficijencije. Istraživaći su analizirali podatke dobijene od 240 novorođenčadi sa teškom kombinovanom imunodeficijencijom i otkrili da su oni kod kojih je transplantacija urađena pre starosti od 3,5 godine najverovatnije preživeti, bez obzira na vrstu donora matičnih ćelija.

Nakon transplantacije od 90 — 100% odojčadi sa teškom kombinovanom imunodeficijencijom ili njegovim varijantama, imunitet se ponovno uspostavlja transplantacijom matičnih ćelija koštane srži od HLA–identičnog brata ili sestre (kultura mešanih podudarnih leukocita).[18] Kada HLA–identični brat ili sestra nisu dostupni, može se koristiti roditeljska haploidentična koštana srž iz koje se moraju prethodno ukloniti sve T–ćelije.[19]

Predtransplantaciona hemoterapija je nepotrebna jer bolesnici nemaju T– ćelije, pa prema tome i ne mogu odbaciti transplant.

Terapija adenozin deaminazom

Bolesnici sa deficitom adenozin deaminaze (ADA), koji nisu primili transplantat koštane srži mogu se lečiti injekcijama goveđe adenozin deaminaze, prethodno izmenjene polietilen glikolom, jedanput ili dvaput nedeljno.

Genska terapija

Genska terapija se pokazala kao uspešnom, ali kako može uzrokovati leukemiju T–ćelija, trenutno je nedovoljno u upotrebi.Naime iako su neke studije pokazale da genska terapija može biti efikasan oblik lečenja nekih tipova teške kombinovane imunodeficijencije, uključujući H-vezan oblik teške kombinovane imunodeficijencije, ona nije našla masovniju primenu.

Kod genske terapije u matične ćelije koje se dobijaju iz koštane srži pacijenta, normalan gen se ubacuje u njih uz pomoću nosača poznatog kao vektor, a potom se „ispravljene” ćelije vraćaju pacijentu.

Rana istraživanja u lečenju H-vezanog oblik teške kombinovane imunodeficijencije genskom terapijom uspešno su obnovili dečiju T-ćeliju, ali nakon nje je otprilike jedna četvrtina dece razvila leukemiju nakon dve do pet godina od početka lečenja. Naučnici sumnjaju da su vektori korišćeni u ovim studijama aktivirali gene koji kontrolišu rast ćelija, i time doprineli pojavi leukemije. Novije strategije genske terapije koriste modifikovane vektore koji „izgledaju” efikasno i sigurno, i mnogi se nadaju manje štetno.

Prognoza[uredi | uredi izvor]

Ako se teške kombinovana imunodeficijencija dijagnostikuje do trećeg meseca života, preživljenje nakon transplantacije koštane srži u oba slučaja je 95%.[20]

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Međutim, B–ćelije čak i kad su normalnog broja, ne mogu funkcionisati zbog nedostatka T–ćelija.

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Rapini, Ronald P.; Bolognia, Jean L.; Jorizzo, Joseph L. (2007). Dermatology: 2-Volume Set. St. Louis: Mosby. ISBN 978-1-4160-2999-1. 
  2. ^ National Center for Biotechnology Information (US). Genes and Disease [Internet]. Bethesda (MD): National Center for Biotechnology Information (US); 1998-. Severe combined immunodeficiency. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK22254/
  3. ^ Geha RS, Notarangelo LD, Casanova JL, et al. Primary immunodeficiency diseases: an update from the International Union of Immunological Societies Primary Immunodeficiency Diseases Classification Committee. J Allergy Clin Immunol. 2007 Oct. 120(4):776-94.
  4. ^ Notarangelo LD. Primary immunodeficiencies. J Allergy Clin Immunol. 2010 Feb. 125(2 Suppl 2):S182-94.
  5. ^ Rosen FS. Severe combined immunodeficiency: a pediatric emergency. J Pediatr. 1997 Mar. 130(3):345-6.
  6. ^ Aloj G, Giardano G, Valentino L, Maio F, Gallo V, Esposito T, Naddei R, Cirillo E, Pignata C (2012). Severe combined immunodeficiencies: New and Old Scenarios. Int Rev Immunol. 31 (1): 43–65.
  7. ^ „News From Indian Country - A rare and once-baffling disease forces Navajo parents to cope”. Arhivirano iz originala 19. 4. 2012. g. Pristupljeno 1. 2. 2008. 
  8. ^ Li L, Moshous D, Zhou Y, et al. (2002). „A founder mutation in Artemis, an SNM1-like protein, causes SCID in Athabascan-speaking Native Americans”. J. Immunol. 168 (12): 6323—9. PMID 12055248. doi:10.4049/jimmunol.168.12.6323. 
  9. ^ Ochs HD, Igo RP. The NBT slide test: a simple screening method for detecting chronic granulomatous disease and female carriers. J Pediatr 1973; 83:77-82
  10. ^ El-Maataoui O, Ailal F, Naamane H, Benhsaien I, Jeddane L, Farouqi B, Benslimane A, Jilali N, Oudghiri M, Bousfiha A (2011). "Immunophenotyping of severe combined immunodeficiency in Morocco". IBS J Sci. 26 (4): 161–164.
  11. ^ Punwani D, Zhang Y, Yu J, Cowan MJ, Rana S, Kwan A, et al. Multisystem Anomalies in Severe Combined Immunodeficiency with Mutant BCL11B. N Engl J Med. 2016 Dec 1. 375 (22):2165-2176.
  12. ^ Fischer A. Severe combined immunodeficiencies. Immunodefic Rev. 1992. 3(2):83-100.
  13. ^ Liao CY, Yu HW, Cheng CN, Chen JS, Lin CW, Chen PC, et al. A novel pathogenic mutation on Interleukin-7 receptor leading to severe combined immunodeficiency identified with newborn screening and whole exome sequencing. J Microbiol Immunol Infect. 2018 Mar 2.
  14. ^ Uribe L, Weinberg KI. X-linked SCID and other defects of cytokine pathways. Semin Hematol. 1998 Oct. 35(4):299-309.
  15. ^ Kim HY, Kim YM, Park HJ. Disseminated BCG pneumonitis revealing severe combined immunodeficiencyxs in CHARGE syndrome. Pediatr Pulmonol. 2017 Feb. 52 (2):E4-E6.
  16. ^ Gennery, A; Cant, A (March 2001). Diagnosis of severe combined immunodeficiency. J Clin Pathol. 54 (3): 191–195
  17. ^ Puck JM. Population-based newborn screening for severe combined immunodeficiency: steps toward implementation. J Allergy Clin Immunol. 2007 Oct. 120(4):760-8.
  18. ^ Tsuji Y, Imai K, Kajiwara M, et al. Hematopoietic stem cell transplantation for 30 patients with primary immunodeficiency diseases: 20 years experience of a single team. Bone Marrow Transplant. 2006 Mar. 37(5):469-77.
  19. ^ Garcia-Lloret M, McGhee S, Chatila TA. Immunoglobulin replacement therapy in children. Immunol Allergy Clin North Am. 2008 Nov. 28(4):833-49, ix
  20. ^ Neven B, Leroy S, Decaluwe H, et al. Long-term outcome after hematopoietic stem cell transplantation of a single-center cohort of 90 patients with severe combined immunodeficiency. Blood. 2009 Apr 23. 113(17):4114-24.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Klasifikacija
Spoljašnji resursi


Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Тешка_комбинована_имунодефицијенција&oldid=27441995”