Tisazug
| Tisazug | |
|---|---|
| Tiszazug | |
 Kereš-terek kod Čongrada | |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 46° 51′ 33″ S; 20° 00′ 41″ I / 46.8591° S; 20.0113° I |
| Dimenzije | |
| Površina | 526 km2 |
| Geografija | |
  Tisazug | |
| Države |  Mađarska |
| Pokrajine | Alfeld |
| Regije | Velika južna ravnica Čongrad, Tisafeldvar |
| Oblast | Mikro-region Kunsentmarton |
Tisazug (mađ. Tiszazug) je jedan od regiona Alfelda. Leži između reka Tise i Kereša. Veliki deo pripada zaštićenim područjima „Nacionalnog parka Kereš–Maroš”. Područje je deo podregije Kunsentmarton i grada Čongrada.
Tisazug obuhvata ugao između reke Tise i Harmaš-Kereša (Šebeš Kereša, Beli Kereš i Crni Kereš − 91,3 km.). Zbog svog srednjeg toka, reke prenose veliku količinu sitnog peska i mulja, a ovaj sediment u velikoj meri određuje morfološki umereno podeljenu površinu koju raznovrsniji čine živi pesak, priobalne dine i šljake. Većina zemljišta je saksijsko zemljište, koje je u poljoprivrednoj proizvodnji slabije od proseka. Povoljna karakteristika je velika količina površinskih i podzemnih voda, iako kvalitet nije adekvatan iz stratigrafskih razloga, postoji značajan resurs termalne vode. Istraživanja mogućih resursa ugljovodonika su u toku u ovoj oblasti.[1]
Geografija[uredi | uredi izvor]
Po svom nastanku, Tisazug je jedinstveni region Tiske ravnice, jer je glavnu ulogu u njegovom nastanku odigrala nasipna delatnost Dunava. Tisa je već igrala ulogu u oblikovanju sadašnje slike površine, kada je u holocenu sa zapada došla u Alfeld, odnela je značajan deo površine peska i lesa, a dublje je ispunila sopstvenim sedimentom. U prirodnoj vegetaciji može se uočiti dvojnost u formiranju površine. Peščana područja više kote pripadaju reci Dunav i Tisa, dok niže predelne celine pripadaju vegetaciji Tisantula. Na razvoj korita reke Tise ukazuje i niz morotvi različite starosti u ovom predelu. Neki od njih su već skoro u potpunosti popunjeni, njihovu lokaciju obeležava samo potopljena površina na njivama.
Biljni svet[uredi | uredi izvor]
Pored tipične strukture naselja, još jedna velika prednost ovog područja je izuzetno bogata divljač. Prirodna vegetacija poplavnih ravnica Tise i Kereša uglavnom je bila sastavljena od vrba, jasika i poplavnih livada i pašnjaka. Prvi se i danas mogu naći na plimnim ravnima reka i na obalama Morotve, ali su drugi već počeli da se zaslanjuju nakon reljefa od poplava. Prvobitna vegetacija ovog područja je u velikoj meri transformisana. Peščane površine su prekrivene vinovom lozom i voćkama. Najvažnije atrakcije podregije su Arboretum Tisakurt i zaštićena područja i obale koje pripadaju Nacionalnom parku Kereš–Maroš. Obe se smatraju nacionalno važnim, zaštićenim prirodnim vrednostima.
Životinjski svet[uredi | uredi izvor]
Talasno polje pruža stanište za mnoge vredne životinjske vrste. Međutim, životinjski svet pre kontrolisanja rečnog toka je bio mnogo bogatiji nego danas, nešto slično se može naći samo u delti Dunava ili ušću Volge. Kao rezultat upravljanja vodama, nekadašnji životinjski svet je delom izumro, a delom smanjen.
Oblast oko reke Kereš je i dalje od posebnog značaja za faunu, posebno za ptice selice. Imaju vodeću ulogu u seobi ptica Karpatskog basena, sa druge strane su mesto okupljanja i ishrane, a u hladnoj sezoni su zimovalište za raznovrsne vodene ptice.
Društvena geografija[uredi | uredi izvor]
Tisazug je deo Alfelda sa tipičnom prelaznom strukturom. Ogromna seoska naseobina koja karakteriše centralni deo Tisantula ovde se susreće sa zonom srednjih i malih sela koja se prostiru duž reke Tise.
Područje obuhvata 12 naselja: Kunsentmarton, Seleveni, Čepa, Tisaug, Tisašaš, Ečed, Meštersalaš, Čerkesele, Tisakirt, Tisainoka, Nađrev, Cibakhaza, a ovde je takođe utvrđeno naselje Tisafeldvar. [2]
Površina Tisazuga je 526 km², 9,3% županije Jas-Nađkun-Solnok, a njegovo stanovništvo čini 6,5% stanovništva okruga. Njihova osnovna karakteristika je da su naselja zatvorene strukture, a međusobne veze su im slabo razvijene. Sela male seoske zone bila su naseljena na višim nivoima aluvijalnih ravni koji prate reke. Obično imaju grupisanu strukturu putnih sela. Struktura većih naselja je uglavnom nepravilnog pravougaonog oblika.