Pređi na sadržaj

Tom Gerels

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Tom Gerels
Datum rođenja(1925-02-21)21. februar 1925.
Mesto rođenjaHarlemermer, Severna Holandija
Datum smrti11. jul 2011.(2011-07-11) (86 god.)
Mesto smrtiTuson, Arizona
ZanimanjeAstronom

Tom Gerels (hol. Tom Gehrels; Harlemermer, 21. februar 1925 — Tuson, 11. jul 2011) bio je holandsko–američki astronom, profesor planetarnih nauka i astronomije na Univerzitetu Arizona[1] i suosnivač projekta Spacewatch za pronalaženje asteroida blizu Zemlje.

Biografija

[uredi | uredi izvor]

Mladost i obrazovanje

[uredi | uredi izvor]

Rođen je 21. februara 1925. u Harlemermeru. U detinjstvu je bio primoravan da redovno ide u crkvu, što je prezirao. Kada je bio stariji, obradovao se kada je saznao da mu je crkva iz detinjstva uništena.[2] Tokom Drugog svetskog rata bio je, kao tinejdžer, aktivan u holandskom pokretu otpora.[1] Nakon što je pobegao u Englesku, vraćen je padobranom kao organizator uprave za specijalne operacije SOE koja je vršila sabotažu protiv nemačkih snaga.[1]

Posle rata je pohađao Univerzitet u Lajdenu gde je diplomirao fiziku i astronomiju 1951. godine. Školovanje je nastavio na Univerzitetu u Čikagu gde je 1956. doktorirao astronomiju i astrofiziku kod profesora Džerarda Kajpera. Godine 1960. se prebacio na Univerzitet Arizone zajedno sa Džerardom Kajperom, gde je ostao narednih pedeset godina.[3]

Astronomski rad

[uredi | uredi izvor]

Bio je pionir prvog fotometrijskog sistema asteroida 1950-ih i zavisnosti od talasne dužine polarizacije zvezda i planeta 1960-ih, a svaki je rezultirao proširenim nizom radova u The Astronomical Journal.

Otkrio je zajedno sa kolegama preko četiri hiljade asteroida, uključujući asteroide Apolo, Amor, kao i desetine trojanskih asteroida u istraživanju neba korišćenjem 48-inčnog Šmitovog teleskopa u Opservatoriji Palomar i isporukom ploča dvojici holandskih astronoma u Leiden opservatoriji koji su ih analizirali u potrazi za novim asteroidima. Zajedno su zaslužni za nekoliko hiljada otkrića. Gerels je otkrio i brojne komete.

Bio je glavni istraživač za fotopolarimetarski eksperiment na Pionir 10 i Pionir 11 koji su prvi preleteli Jupiter i Saturn 1970-ih.

Pokrenuo je seriju udžbenika o svemirskoj nauci, bio je generalni urednik prvih trideset tomova Univerziteta Arizona Pres i postavio stil učestvujući u uređivanju njih šest.[3] Takođe je pokrenuo program Spacewatch 1980. godine i bio njegov glavni istraživač za elektronsko istraživanje radi dobijanja statistike asteroida i kometa, uključujući asteroide blizu Zemlje.

Na jesen je predavao dodiplomski kurs za nenaučne smerove u Tusonu i na proleće u Laboratoriji za fizička istraživanja u Ahmedabadu. Njegovo istraživanje bilo je o kosmologiji i kosmološkim dobima koje je bilo utkano kao osnova za kurseve.[3] Dobitnik je nagrade Harold Masurski 2007. godine za izuzetni doprinos planetarnoj nauci.

Časopis Nature je zatražio od njega da napiše recenziju o knjizi Verner fon Brauna, u kojoj citira zatvorenike koncentracionog logora Mitelbau-Dora. Optužio je fon Brauna da je tamo bio redovan i nadležan, da snosi veću odgovornost i krivicu nego što bi to mogla da implicira njegova zvanična biografija.[4] Na kraju recenzije knjige stoji „Fon Braunu nije potrebna lažna odbrana, jer je on bio veliki čovek u sopstvenoj naučnoj specijalizaciji... Ono što je potrebno je sofisticiranija istorijska perspektiva”.

Ima troje dece, jedan od njih je Nil Gerels. Preminuo je 11. jula 2011. u Tusonu. 1777 Gerels je nazvan u njegovu čast.[5] Njegovi stručni i lični radovi se čuvaju na Univerzitetu u Arizoni.

Karijera

[uredi | uredi izvor]

Bibliografija

[uredi | uredi izvor]
  • Physical Studies of Minor Planets, edited by Tom Gehrels (1971), NASA SP-267
  • Planets Stars and Nebulae Studied With Photopolarimetry, edited by Tom Gehrels (1974) Tucson: University of Arizona Press ISBN 0-8165-0428-8
  • Jupiter: Studies of the Interior, Atmosphere, Magnetosphere, and Satellites, edited by Tom Gehrels and Mildred Shapley Matthews (1976) Tucson: University of Arizona Press ISBN 0-8165-0530-6
  • Protostars & Planets: Studies of Star Formation and of the Origin of the Solar System, edited by Tom Gehrels and Mildred Shapley Matthews (1978) Tucson: University of Arizona Press ISBN 0-8165-0674-4
  • Asteroids, edited by Tom Gehrels and Mildred Shapley Matthews (1979), ISBN 0-8165-0695-7
  • Saturn, edited by Tom Gehrels and Mildred Shapley Matthews (1984) Tucson: University of Arizona Press ISBN 0-8165-0829-1
  • Asteroids II, edited by Richard P. Binzel, Tom Gehrels, and Mildred Shapely Matthews (1989)Tucson: University of Arizona Press ISBN 0-8165-1123-3
  • Hazards Due to Comets and Asteroids, edited by Tom Gehrels, Mildred Shapley Matthews, and A. M. Schumann (1994) Tucson: University of Arizona Press ISBN 0-8165-1505-0
  • On the Glassy Sea, in Search of a Worldview, Tom Gehrels (2007, originally published in 1988), ISBN 1-4196-8247-4
  • Survival Through Evolution: From Multiverse to Modern Society, Tom Gehrels (2007), ISBN 1-4196-7055-7
  • "The Chandra Multiverse", in From Big Bang to Galactic Civilizations: A Big History Anthology, Volume 3, The Ways that Big History Works: Cosmos, Life, Society, and our Future, eds. Barry Rodrigue, Leonid Grinin, Andrey Korotayev, Delhi: Primus Books, 2017, pp. 45-70.

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ a b v „Astronomer Tom Gehrels, 1925-2011 | UANews”. web.archive.org. 2014-10-06. Pristupljeno 2024-12-02. 
  2. ^ Schilling, Govert (2011-07-12). „Remembering Tom Gehrels (1925-2011)”. Sky & Telescope (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-12-02. 
  3. ^ a b v „Anton (Tom) Gehrels :: New Netherland Institute”. www.newnetherlandinstitute.org. Pristupljeno 2024-12-02. 
  4. ^ Of Truth and Consequences, Tom Gehrels (1994). Nature 372, 511-512
  5. ^ Schmadel, Lutz D., ur. (2007), (1777) Gehrels (na jeziku: engleski), Springer, str. 142—142, ISBN 978-3-540-29925-7, doi:10.1007/978-3-540-29925-7_1778, Pristupljeno 2024-12-02 

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Том_Герелс&oldid=28890393”