Trg Bastilje

Trg Bastilje
Trg Bastilje
Place de la Bastille
	Trg Bastilje, Pariz, april 2021.
Lokacija	4., 11. i 12. arondisman Pariz, Francuska
Konstrukcija
Početak izgradnje	1370. i 1383. tvrđava Bastilja,; 17. vek zatvor Bastilja

Trg Bastilje je trg u Parizu na kome se nekada nalazio zatvor Bastilja, sve do pada Bastilje i naknadnog fizičkog uništenja između 14. jula 1789. i 14. jula 1790. tokom Francuske revolucije. Od zatvora nije ostalo ni traga.

Trg se prostire na 3 arondismana Pariza, odnosno 4, 11. i 12. Trg i okolna područja se obično nazivaju jednostavno Bastilja. Julski stub (Colonne de Juillet) koja obeležava događaje iz Julske revolucije (1830) stoji u centru trga. Ostale značajne karakteristike uključuju operu Bastilja, stanicu metroa Bastilja i deo kanala Sen Martin. Pre 1984. godine na mestu gde se sada nalazi opera nalazila se bivša železnička stanica Bastilja.

Trg je mesto održavanja koncerata i sličnih događaja. Severoistočna oblast Bastilje je posećena noću, zbog svojih brojnih kafića, barova, noćnih klubova i koncertnih sala. Kao posledica njegovog istorijskog značaja, trg je često mesto ili polazna tačka političkih demonstracija, uključujući masovne demonstracije protiv SRE - contrat première embauche (prvog ugovora o zapošljavanju) 28. marta 2006. godine.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Rana istorija Bastilje[uredi | uredi izvor]

Bastilja je izgrađena između 1370. i 1383. za vreme vladavine kralja Karla V kao deo odbrane Pariza, strukturu je u 17. veku pretvorio u zatvor Rišelje, koji je bio glavni ministar kralja Luja XIII. U to vreme u njoj su bili prvenstveno smešteni politički zatvorenici, ali i verski zatvorenici, pisci i mladi kriminalci zatvoreni na zahtev svojih porodica. Počeo je da stiče lošu reputaciju kada je postao glavni zatvor za one za koje su izdate naredbe direktno od strane kralja Francuske.

Do kraja 18. veka, zgrada je bila sastavljena od osam zbijenih kula, visokih oko 24 m, okružujući dva dvorišta i oružarnicu. Zatvorenici su držani u kulama od 5-7 spratova, od kojih je svaka imala prostoriju prečnika oko 4,6 m sa različitim nameštajem. Zloglasne tamnice (cachot), podzemne ćelije pune gamadi, više nisu bile u upotrebi od vremena vladavine Luja XV i Luja XVI, koji su radili na reformi kaznenog sistema u Francuskoj. Upravnik zatvora dobijao je dnevnicu po zatvoreniku, iznos koji zavisi od njihovog statusa - od devetnaest livra dnevnice za naučnike i akademike do tri za obične ljude. Iako su uslovi za zatvorenike bili bolji nego u mnogim drugim zatvorima u Francuskoj, popularni književni izveštaji su se fokusirali na Bastilju kao na mesto užasa i ugnjetavanja i simbol autokratske okrutnosti.

Pad Bastilje[uredi | uredi izvor]

Sukob između običnih ljudi i Starog poretka na kraju je doveo do toga da su građani Pariza 14. jula 1789. upali na Bastilju, nakon višednevnih nemira. U tom trenutku, zatvor je bio skoro prazan, sa samo sedam zatvorenika: četiri falsifikatora, dva ludaka i mladi aristokrata kojim je bio nezadovoljan njegov otac. Redovni garnizon se sastojao od oko 80 "invalida" (vojnika veterana koji više nisu bili sposobni da služe na terenu) pod guvernerom Bernarom-Reneom de Luneom. Oni su bili pojačani odredom od 32 grenadira iz jednog od švajcarskih najamničkih pukova koje je Monarhija pozvala u Pariz nešto pre 14. jula.

Oko 600 ljudi okupilo se napolju oko sredine jutra, pozivajući na predaju zatvora, uklanjanje oružja i oslobađanje oružja i baruta. Dvojica izabranih da predstavljaju okupljene su pozvani u tvrđavu i počeli su spori pregovori.

U ranim popodnevnim satima, masa je provalila u nebranjeno spoljašnje dvorište, i presekla lance na pokretnom mostu do unutrašnjeg dvorišta. Počela je grčevita razmena pucnjave; sredinom popodneva gomila je bila pojačana pobunjenom Francuskom gardom Kraljevske vojske i dva topa. De Lune je naredio prekid vatre; uprkos tome što su njegovi zahtevi za predaju odbijeni, on je kapitulirao i pobednici su upali da oslobode tvrđavu oko 5:30.

Kasnija istorija[uredi | uredi izvor]

Siderograf (čelična gravura) slona u punoj veličini koji je trebalo da bude izgrađen, od strane Augustusa Velbija Nortmor Pugina, 1830.

Dana 16. juna 1792. godine, područje koje je zauzimala Bastilja pretvoreno je u trg koji slavi slobodu gde će biti podignut stub. Prvi kamen je položio Pjer Fransoa Paloj; međutim, do izgradnje nikada nije došlo, a umesto nje je 1793. izgrađena fontana.

Godine 1808, kao deo nekoliko projekata urbanog unapređenja Pariza, Napoleon je planirao da ovde izgradi spomenik u obliku slona, Slona Bastilje. Dizajniran je da bude visine 24 m, i da bude izliven od bronze topova uzetih od Španaca. Pristup vrhu trebalo je da se ostvari stepenicama postavljenim u jednoj od nogu. Međutim, izgrađen je samo model od gipsa u punoj veličini. Viktor Igo je ovekovečio spomenik u romanu Jadnici gde ga Gavroš koristi kao sklonište. Spomenik je srušen 1846. godine.

Godine 1833. Luj-Filip I je odlučio da izgradi Julski stub kako je prvobitno planirano 1792. godine. Svečano je otvoren 1840.

Područje danas[uredi | uredi izvor]

Nekadašnja lokacija tvrđave sada se zove Place de la Bastille. Na njemu se nalazi Opera Bastilja. Veliki jarak (fossé) iza tvrđave pretvoren je u marinu za izletničke brodove, Bassin de l'Arsenal, na jugu, koji se graniči sa Bulevarom Bastilje. Na severu, pokriveni kanal, Kanal Sen-Marten, proteže se na sever od marine ispod kružnog toka za vozila koji se graniči sa lokacijom tvrđave, a zatim se nastavlja oko 4,4 kilometra do Trga Staljingradske bitke (Place de la Bataille-de-Stalingrad).

Četvrtkom i nedeljom, velika pijaca na otvorenom zauzima deo parka severno od Trga Bastilje, duž bulevara Rišar-Lenoar. Potrošači mogu pronaći sveže voće, ribu, meso, sir i hleb, kao i odeću i tipične artikle sa buvljaka.

Neki nesrušeni ostaci jedne kule tvrđave otkriveni su tokom iskopavanja za metro 1899. godine i prebačeni su u park (Trg Anri-Gali) nekoliko stotina metara dalje, gde su izloženi i danas. Prvobitni obris utvrđenja takođe je obeležen na kolovozu ulica i puteva koji prolaze preko nekadašnje lokacije, u vidu posebnih popločanih kamenova.