Trnovski ustav

Korice Trnovskog ustava.

Trnovski ustav (bug. Търновска конституция) je bio prvi ustav Bugarske, usvojen 16. aprila 1879. godine u Velikom Trnovu, prestonici tadašnje Kneževine Bugarske. Ostao je na snazi i nakon proglašenja Bugarske Kraljevinom 1908. godine i važio je do 4. decembra 1947. godine, kada je zamenjen Dimitrovljevim ustavom.

Ustav

Trnovski ustav donet je nakon sticanja nezavisnosti Bugarske, odlukama Berlinskog kongresa. Velike sile revidirale su Sanstefanski mirovni sporazum na kongresu u Berlinu, uz arbitražu Otona fon Bizmarka, nemačkog kancelara i jednog od najznačajnijih političara svoga vremena. Sanstefanska „Velika Bugarska” je smanjena na trećinu i podeljena između Kneževine Bugarske, koja je stekla punu nezavisnost, i Istočne Rumelije, koja je stekla autonomiju pod Osmanskim carstvom. Prvi bugarski ustav usvojen je 16. aprila 1879. godine od strane Narodne ustavotvorne skupštine koja je zasedala u Velikom Trnovu, po čemu je ustav i dobio naziv „Trnovski”. Uzor mu je bio Belgijski ustav iz 1831. godine. Trnovski ustav bio je buržoasko-liberalni po svom karakteru i smatra se naprednim za svoje vreme. Vlast u Bugarskoj podeljena je na zakonodavnu, izvršnu i sudsku. Ustav je predviđao ministarsku odgovornost, imunitet poslanika i nepovredivost privatne svojine. Sadržao je klauzulu koja je formalno ustanovila Bugarsku pravoslavnu crkvu kao zvaničnu religiju Kneževine, iako su se i ostale religije smatrale jednakima. Amandmanima iz 1893. i 1911. godine ojačana je kneževska, odnosno kraljevska vlast. Trnovski ustav ostao je u upotrebi do 4. decembra 1947. godine, kada je zamenjen Dimitrovljevim ustavom.

Spoljašnje veze

• The text of the Constitution in Bulgarian at the site of the Bulgarian Parliament.
• Translation of the Constitution into English can be found in Wright, Herbert F., ur. (1919), „Bulgaria”, The Constitutions of the States at War 1914-1918 (First izd.), Washington: Government Printing Office, str. 87—104, Pristupljeno 2012-12-24