Pređi na sadržaj

Tuisto

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Karta koja prikazuje približne lokacije glavnih germanskih plemena u i oko geografskog regiona Germanije kako je pomenuto u Tacitovom delu, Germanija

Prema Tacitovoj Germaniji (98. AD), Tuisto (ili Tuisko) je legendarni božanski predak germanskih naroda. Ova figura ostaje predmet nekih naučnih diskusija, uglavnom fokusiranih na etimološke veze i poređenja sa likovima u kasnijoj (posebno nordijskoj) germanskoj mitologiji.

Etimologija

[uredi | uredi izvor]

Korpus rukopisa Germania sadrži dve osnovne varijante čitanja imena. Najčešći, Tuisto, obično se povezuje sa protogermanskim korenom *tvai – „dva“ i njegovom izvedenicom *tvis – „dvaput“ ili „udvostručeno“, čime Tuistu daje jezgro koje znači „dvostruko“. Svaka pretpostavka o rodnom zaključivanju je u potpunosti nagađana, pošto su koreni tvia / tvis takođe koreni bilo kog broja drugih pojmova / reči u germanskim jezicima. Uzmimo na primer germanski „tvist“, koji u svim osim u Englezima ima primarno značenje „spor/konflikt“.

Druga varijanta imena, koja se prvobitno pojavljuje u rukopisu E, glasi Tuisco/Tuisco.

Jedna predložena etimologija za ovu varijantu rekonstruiše protogermansko *tivisko i povezuje ga sa protogermanskim * Tivaz, dajući značenje „sin Tiua“. Ovo tumačenje bi tako učinilo Tuiska sinom boga neba (praindoevropski *Dyeus) i boginje zemlje.[1]

Tuisto, Tvastar i Imir

[uredi | uredi izvor]

Predložene su veze između figure Tuista iz 1. veka i hermafroditskog prvobitnog bića Imira u kasnijoj nordijskoj mitologiji, potvrđene u izvorima iz 13. veka, na osnovu etimološke i funkcionalne sličnosti.[2] Mejer (1907) vidi vezu kao toliko jaku da smatra da su ove dve identične.[3] Lindov (2001), iako ima na umu moguću semantičku vezu između Tuista i Imira, primećuje suštinsku funkcionalnu razliku: dok je Imir prikazan kao „u suštini… negativna figura” – Tuisto je opisan kao „proslavljen” (slavljenik) od strane ranih germanskih naroda u pesmi, pri čemu Tacit nije izvestio ništa negativno o Tuistu.[4]

Jakob (2005) pokušava da uspostavi genealošku vezu između Tuista i Imira na osnovu etimologije i poređenja sa vedskom indijskom mitologijom: kako se kaže da je Tvastr, preko svoje ćerke Saranju i njenog muža Vivasvana, bio deda blizanaca Jame i Jami ., tako da Jakov tvrdi da je germanski Tuisto (pretpostavljajući vezu sa Tvastrom) prvobitno morao biti Imirov deda (srodan Jami). Inače, indijska mitologija takođe imenuje Manua (srodnog germanskom Manusu), vedskog rodonačelnika čovečanstva, kao sina Vivasvana, čime je postao brat Jame/Imira.[5]

Tacit navodi da su „drevne pesme“ (lat . carminibus antiquis) germanskih naroda slavile Tuista kao „boga, rođenog od zemlje“ (deum terra editum). Ove pesme su mu dalje pripisivale sina Manusa, koji je zauzvrat imao tri sina, čiji su potomci nazivani Ingaevones, Herminones i Istaevones, koji su živeli blizu okeana (proximi Oceano), u unutrašnjosti (medii) i preostali delovi (ceteri) geografskog regiona Germanije.[6]

Teorije i tumačenja

[uredi | uredi izvor]
Tuisko iz <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Guillaume_Rouill%C3%A9" rel="mw:ExtLink" title="Guillaume Rouillé" class="cx-link" data-linkid="53">Promptuarii Iconum Insigniorum</a>

Tacitov izveštaj direktno spada u etnografsku tradiciju klasičnog sveta, koji je često spajao antropogoniju, etnogoniju i teogoniju zajedno u sintetičku celinu.[7] Sukcesija paralela otac-sin-tri sina javlja se i u germanskim i u negermanskim indoevropskim oblastima.[8] Teoretizovano je da su suštinske karakteristike mita na kraju nastale u praindoevropskom društvu oko 2.000. p. n. e.[9]

Prema Rivesu (1999), Tacit je koristio činjenicu da su drevni germanski narodi tvrdili da potiču od boga rođenog na zemlji da podrži svoju tvrdnju da su oni autohtono stanovništvo: latinska reč indigena se često koristila u istom smislu kao i Grčki autohtonos, što doslovno znači '[rođen iz] same zemlje'.[10] Lindauer (1975) primećuje da, iako ovu tvrdnju treba oceniti kao tvrdnju iz prostog nepoznavanja činjenica od strane Tacita, on nije u potpunosti pogrešio, jer je doneo sud na osnovu poređenja sa relativno turbulentnim Mediteranom. region njegovog dana.[11]

Kasniji uticaj

[uredi | uredi izvor]

Godine 1498., monah po imenu Anio da Viterbo objavio je fragmente poznate kao „Pseudo-Berosus“, koji se sada smatraju falsifikatom, tvrdeći da su vavilonski zapisi pokazali da je Tuiskon ili Tuisto, četvrti Nojev sin, bio prvi vladar Skitije i Nemačke. nakon rasejanja naroda, pri čemu ga je nasledio njegov sin Man kao drugi kralj. Kasniji istoričari (kao što je Johanes Aventinus) uspeo je da pruži brojne dodatne detalje, uključujući tvrdnju Džejmsa Andersona da je ovaj Tuiskon u stvari niko drugi do biblijski Aškenaz, Gomerov sin.[12]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Lindauer 1975, str. 81 Grimm (Stallybrass 2004a:344) proposed nearly the same as early as 1875.
  2. ^ Simek 1995, str. 432
  3. ^ Meyer (1907), referenced in North (1997:269).
  4. ^ Lindow 2001, str. 296
  5. ^ Jacob 2005, str. 232
  6. ^ Tacitus (2000:2.13-15).
  7. ^ Lindauer 1975, str. 80–81
  8. ^ Simek 2007, str. 336
  9. ^ Simek 2007, str. 224–225
  10. ^ Rives 1999, str. 111–12
  11. ^ Lindauer 1975, str. 80
  12. ^ James Anderson, Royal Genealogies p. 442, "The Most Ancient Kings of the Germans".

Literaturaa

[uredi | uredi izvor]
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Туисто&oldid=27824659”