Unija (Američki građanski rat)

Unija je bilo ime koje se koristilo tokom Američkog građanskog rata za SAD, to jest za vladu Abrahama Linkolna, 20 država koje su zabranile ropstvo i 4 pogranične države koje su ropstvo dozvoljavale (neke su imale podeljene vlade i slale su vojsku Konfederaciji i Uniji), a koje su tu vladu podržale. Otpor ovim državama su pružali 11 južnjačkih robovlasničkih država (ili 13, gledajući iz perspektive Juga) koje su formirale Konfederativne Američke Države.

Ljudstvo iz svih država je služilo u Vojsci SAD (poznatoj i kao Vojska Unije), mada su pogranične države slale desetine hiljada vojnika južno, u Konfederaciju. Pogranične države su bile vitalne za invaziju Unije na Jug. Linkoln je to shvatao i znao je da neće moći da pobedi u ratu bez njih, pogotovo bez Merilenda, koji se nalazio severno od prestonice, Vašingtona. Severoistočne i Srednjozapadne države su snabdevale vojsku sa svim sredstvima potrebnim za vođenje modernog rata, proizvodnjom velike količine municije i ostalih zaliha, uz to finansirajući rat svojom industrijskim kapacitetom. Srednji zapad je snabdevao Uniju vojnicima, hranom, konjima kao i finansijski. Vojne bolnice su se nalazile širom teritorije Unije. Većinom država su upravljali republikanski guverneri, koji su strasno podržavali Uniju i koji su gušili anti-ratne subverzije tokom rata. Demokratska stranka je bila za rat početkom 1861, ali je do 1862. godine došlo do interne podele unutar stranke na pro-ratne i anti-ratne demokrate (engl. Copperheads). Demokrate su tokom 1862. godine imale značajnih uspeha na izborima, pre svega u Njujorku, mada su podršku i gubili, kao u Ohaju 1863. Hiljadu osamsto šezdeset i četvrte, Republikanci su vodili kampanju kao Partija za nacionalnu uniju privukavši time dosta pro-ratnih demokrata i vojnika, što je dovelo do novog mandata Linkolna i poraza demokratskog protivkandidata Džordža Maklelana, bivšeg glavnokomandujućeg vojske Unije i Vojske Potomaka.

Tokom rata sever je živeo u relativnom prosperitetu, izuzev teritorija na granici sa zemljama Juga, gde je dolazilo do ozbiljnijih sukoba i gde se vodio gerilski rat. Nacionalni bankarski sistem je u tom periodu je bio reformisan, a prosperitet je bio stimulisan velikim trošenjem novca od strane savezne vlade. Države unije su dosta novca i truda ulagale u psihološku i socijalnu podršku vojnicima, njihovim ženama, udovicama i siročadi. Većinu vojske su činili dobrovoljci, a mobilizacija je stupila na snagu 1863. godine. Otpor mobilizaciji je bio najveći u većim urbanim sredinama, pogotovo u Njujorku, gde su se održali veliki protesti protiv nje u julu 1863. kao i u nekim ruralnim sredinama poput rudarskih krajeva Pensilvanije.

Poreklo imena[uredi | uredi izvor]

U kontekstu Američkog građanskog rata, Unija se nekada naziva „Severom”. Taj naziv, koji je bio popularan tokom rata je u upotrebi i danas. Druga zaraćena strana je, nasuprot tome, popularno nazivana „Jugom”. Unija nikada nije priznala legitimitet odvajanja južnih država, smatrajući ih delom Unije tokom trajanja rata. Unija je jedina strana u ratu koja je bila međunarodno priznata, za razliku od Konfederacije. „Unija” je naziv koji se pojavljuje u okumentu koji prethodi ustavu Sjedinjenih Država, Ugovor o konfederaciji i stalnoj uniji. Ustav koji je usledio 1787. godine je pominjao Sjedinjene Države opet kao Uniju, kao i drugi dokumenti koji su napisani kasnije.

Čak je i pre izbijanja rata fraza: „Očuvajmo Uniju” bila često korišćena, a termin „Unija država” je korišćen da kao sinonim za Sjedinjene Države. Korišćenje fraze „Unija” je davala nesecesionističkim državama određen legitimitet, kao naslednika već postojećeg političkog entiteta.^[1]

Konfederacija je na Uniju gledala kao na protivnike ropstva, često ih nazivajući ukidačima (engl. abolitionists), nazivajući tako Vojsku Unije ukidačkom vojskom (engl. Abolition forces), a mornaricu ukidačkom mornaricom (engl. Abolition fleet).^[2]

Snage[uredi | uredi izvor]

Za razliku od Konfederacije, Unija je imala veliku upbanizovanu i industrijalizovanu zonu, Severozapad, kao i razvijenije komercijalne, transportne i finansijske sisteme, za razliku od ruralnog Juga.^[3] Na korist Unije je išlo i ljudstvo. Odnos na početku rata je bio 5 prema 2, u korist Unije.^[4]

Iz godine u godinu Konfederacija je gubila kontrolu nad resursima i populacijom. Dok je Unija svoj rastući potencijal trošila na jačanju vojnih snaga. Većina tih vojnika je imala zadatak da čuva železnice i druge važne pozicije, kao i da služe kao garnizoni u osvojenim teritorijama. Prednosti u resursima i ljudstvu su na kraju doveli do pobede Unije nad Konfederacijom, usled osobina sukoba, koji je zahtevao dugoročno ratovanje, mada je Uniji bilo potrebno dugo vremena da sve svoje snage mobilizuje.

Stav naroda o ratu[uredi | uredi izvor]

Napad Konfederacije na fort Sumter je okupio narod severa oko ideje odbrane američke nacije. Istoričar Majkl Smit, je smatrao da se iz godine u godinu duh američkog republikanizma je jačao, kao i strahovi od korupcije na visokim pozicijama. Glasači su se plašili centralizacije moći u Vašingtonu, velikog trošenja novca i ratnog profiterstva. Demokratski kandidati su taj strah podsticali. Smatrali su da ubrzana modernizacija daje istočnim bogatašima previše političke moći. Upozoravali su narod da će oslobađanje robova dovesti do otimanja poslova domaćeg stanovništva od strane novooslobođenih robova.

Republikanci su na te tvrdnje odgovarali optužbama. Optuživali su na anti-ratne demokrate da kuju zavere da oslobode konfederacijske ratne zarobljenike, koristeći se rastućim nacionalizmom i mržnjom prema vlasnicima robova.^[5]

Predsednik Linkoln[uredi | uredi izvor]

Abraham Linkoln je kao izuzetno hvaljen za svoj rad na poziciji predsednika.^[6]Priorutet njegove vladavine bila je vojna pobeda. To je od njega zahtevalo da ovlada novim veštinama (prvenstveno kao vojnog stratega i diplomate). Nadgledao je snabdevanje vojske, finansije, bio je aktivan u odabiru generala, kao i u smišljanju strategije rata. Aktivno je radio sa vladama saveznih država i lokalnih političara i radio je na dizanju morala naroda (čuveno je njegovo obraćanje u Getizburgu). Šarm predsednika i njegova volja da sarađuje sa svojim političkim protivnicima je dovelo do toga da Vašington mnogo bolje funkcijoniše od Ričmonda, prestonice Konfederacije. Bio je čuven po svom sislu za šalu. Linkolnov kabinet se pokazao kao jači i mnogo efikasniji od Dejvisovog. Sa Vilijamom Sevardom kao državnom sekretarom, na čelu Stejt departmenta, Salmonom Čejsom na čelu ministarstva finansija i (od 1862. godine) Edvina Statona kao ministra vojske Linkoln je imao kabinet pun odlučnih ljudi. Osim nadgledanja postavljanja ljudi na visoke pozicije i donošenja važnih odluka, Linkoln se nije mešao u rad svojih ministara.^[7]

Kongres[uredi | uredi izvor]

Republikanski Kongres je uspeo da progura mnoge zakone koji su u zantnoj meri uticali na nacionalnu ekonomiju, finansijski i zemljišni sistem, sistem taksi i sistem višeg obrazovanja. Linkoln je relativno malo pažnje obraćao na ovo, jer se bavio ratnim pitanjima. Sarađivao je dobro, doduše, sa uticajnim liderima u Kongresu poput Tadeusa Stivensa (takse i potrošnja novca), Čarlsa Samnera (spoljni poslova), Limana Trumbula (pravna pitanja), Džastina Smita Morila (tarife i zemljišna pitanja), Vilijamom Fesendenom (finansije).^[8]

Oko pitanja rata i rekonstrukcije, ipak, bilo je problema. Linkoln kao predstavnik umerenih i konzervativnih republikanaca je često ukrštao koplja sa radikalnijim strujama unutar stranke, koje su Stivens i Samner predvodili. Pozicija Linkolna kao glavnokomandujućeg je bila osporavana od strane radikalnih republikanaca unitar Zajedničkog odbora o vođenju rata gde su oni bili dominantni, mada su obe stranke imale učešća na njemu. Radikalni republikanci su prezirali Konfederaciju. Na 37. i 38. kongresu oni su ispitivali svaki aspekt vojnih operacija Unije, obazirući se posebno na komandante krive za vojne poraze. Smatrali su da je pobeda Unije neizbežna, pa je neuspeh smatran kao indikacija loše motivacije ili grešaka. Odbor nije imao poverenja u oficire koji su školovani u Vest Pojntu, pošto su se mnogi od bivših učenika bili vođe u Konfederaciji. Članovi odbora su preferirali generale sa dobrom političkim istorijom. Neki od članova odbora su optuživali bivše članove Vest Pojnta za nelojalnost i kukavičluk. To je dovelo do odabira politički „korektnih” generala nad sposobnijim.

Pregled[uredi | uredi izvor]

Termin je ranije korišćen za denominaciju celokupne države SAD ("unija država"). Zbog toga, nazivanje ovim imenom dela SAD koji nije pristupio secesionistima davao je legitimitet tim državama kao kontinuitet države koja je ranije postojala. Takođe, u javnom govoru SAD, nove države se „primaju u Uniju“ a predsednik SAD na svom godišnjem obraćanju Kongresu i američkom narodu se obraća „državama Unije“.

Tokom Američkog građanskog rata, oni koji su bili lojalni federalnoj vladi i bili protiv secesije a živeli su u pograničnim državama ili državama Konfederacije zvani su unionistima. Vojnici Konfederacije su ih ponekad zvali „domaći Jenkiji“ (engl. Homemade Yankees). Skoro 120.000 unionista sa juga služili su u vojsci Unije tokom Građanskog rata. Unionisti južnjaci su dosta korišćeni za vođenje gerilskog rata kao i okupacione trupe u oblastima Konfederacije koje je Unija okupirala.

Od Građanskog rata ovaj termin je bio široko korišćen kao sinonim za severnjačku stranu konflikta, i prilično je izgubio svoje istorijsko značenje.

Države Unije[uredi | uredi izvor]

* pogranična država

Kanzas, Zapadna Vridžinija i Nevada su se pridružile Uniji posle izbijanja rata.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ Stampp, Kenneth (1980). The Imperiled Union: Essays on the Background of the Civil War. Sjedinjene Američke Države. str. 30.
^ „The war of the rebellion: a compilation of the official records of the Union and Confederate armies” (na jeziku: engleski). 19. 03. 2016.
^ David Herbert, Donald; Randall, J. G. (1961). The Civil War and Reconstruction (drugo izd.). str. 3-13.
^ Gallagher, Gary W. (2001). The American Civil War: The War in the East 1861 – May 1863. Sjedinjene Američke Države: Osprey Publishing. str. 22. ^{[mrtva veza]}
^ Smith, Michael Thomas (2011). The Enemy Within: Fears of Corruption in the Civil War North.
^ Michael Thomas, Smith (2011). Team of Rivals: The Political Genius of Abraham Lincoln.
^ Paludsn, Phillip Shaw (1994). The Presidency of Abraham Lincoln. str. 21—48.
^ Robert Cook, "Stiffening Abe: William Pitt Fessenden and the Role of the Broker Politician in the Civil War Congress," American Nineteenth Century History, June 2007, glava 8, izdanje 2, pp. 145–167.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Current, Richard N. (1994). Lincoln's Loyalists: Union Soldiers from the Confederacy. Oxford University Press, rpr. ISBN 978-0-19-508465-8.
Mackey, Robert R. (2004). The UnCivil War: Irregular Warfare in the Upper South, 1861-1865. University of Oklahoma Press. ISBN 978-0-8061-3624-0. .

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[1] Stampp, Kenneth (1980). The Imperiled Union: Essays on the Background of the Civil War. Sjedinjene Američke Države. str. 30.

[2] „The war of the rebellion: a compilation of the official records of the Union and Confederate armies” (na jeziku: engleski). 19. 03. 2016.

[3] David Herbert, Donald; Randall, J. G. (1961). The Civil War and Reconstruction (drugo izd.). str. 3-13.

[4] Gallagher, Gary W. (2001). The American Civil War: The War in the East 1861 – May 1863. Sjedinjene Američke Države: Osprey Publishing. str. 22. ^{[mrtva veza]}

[5] Smith, Michael Thomas (2011). The Enemy Within: Fears of Corruption in the Civil War North.

[6] Michael Thomas, Smith (2011). Team of Rivals: The Political Genius of Abraham Lincoln.

[7] Paludsn, Phillip Shaw (1994). The Presidency of Abraham Lincoln. str. 21—48.

[8] Robert Cook, "Stiffening Abe: William Pitt Fessenden and the Role of the Broker Politician in the Civil War Congress," American Nineteenth Century History, June 2007, glava 8, izdanje 2, pp. 145–167.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]