Henri Vajz

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Henri Vajz
Datum rođenja(1653-09-04)4. septembar 1653.
Mesto rođenjaKomonvelt Engleska, Engleska
Datum smrti15. decembar 1738.(1738-12-15) (85 god.)
Mesto smrtiVelika Britanija

Henri Vajz (engl. Henry Wise; 1653-1738) bio je engleski vrtlar, dizajner, i rasadničar. Učio je od Džordža Londona radeći u rasadniku Brompton, koji je bio na mestu današnjeg Rojal Albert Hola i Muzeja u Saut Kensingtonu, London. Kasnije je radio na parteru vrta u Hampton Kortu, bolnici Čelsi, Longlitu, Čatsvortu, Melburn Holu, Vimpul Holu i palati Hjuard, inspirišući se gravirama savremenih vrtova Francuske i Holandije.

U Hampton Kortu za Vilijama III London i Vajz su izgradili od 1689. do 1695. lavirint sa oko 800 m staza i površinom od 13.5 ara. Pretpostavlja se da je zamenio stariji, grabov koji je podignut za kardinala Vulsija u doba Henrija VIII[1].

Vajz i London prevode na engleski dva poznata francuska teksta o vrtlarstvu. Rezultat tog rada objavljen je pod nazivom „Penzionisani vrtlar, u dva toma: ceo prikaz, sa nekoliko izmena i dopuna, koji su prilagođeni našoj engleskoj kulturi“ Knjiga je štampana u Londonu 1706, a doživela je nekoliko izdanja, zahvaljujući svojoj popularnosti[2]. Ovaj, kao i drugi radovi Londona i Vajza inspirišu kasnije Bridžmena i arhitektu Vambrua da vrtove Stoua od 1711. do 1735, koncipiraju u engleskom baroknom stilu[1]. Henri Vajz i Bridžmen uređuju Kensington Gardens u modernom duhu za ono vreme, uključujući Ovalno jezero (Round Pond), pravolinijske aleje i utonuli „holandski“ vrt [3].

Kensington vrtovi (levo, desno Hajd park). A -palata, B -jezero Serpentajn, C -Ovalno jezero (plan iz 1879).
Holandski utonuli vrt u Kensington vrtovima.
Ovalno jezero ispred palate Kensington.
Čatsvort 1699. godine.

Kraljica Ana od Velike Britanije i kralj Džordž I postavili su ga na mesto Kraljevskog vrtlara[4]. Iako je rasadnik Brompton promenio vlasnika, Vajz je zadržao kuću, Brompton Park. Po njegovoj želji iz 1734. godine, njegovi naslednici su premestili sve slike preostale u Bromptonu u njegovu kući u Voriku[5].

Zahvaljujući svojim radovima na vrtovima Vajz je postao bogat i kupio je plemićko imanje Priori u Varvikšajru (The Priory, Warwickshire)[6]. Kupio je imanje i palatu i tamo se povukao kao provincijski plemić 1727. godine[7][8]. Henri Vajz umro je 15. decembra 1738. godine, sa imovinom koja je vredela oko 200.000 £ što je daleko više od imovine mnogih njegovih klijenata. Pisac i vrtni dizajner Stefan Švicer (Stephen Switzer) radio je sa Londonom i Vajzom.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b Grbić, M. (2015): Istorija vrtne umetnosti. Univerzitet u Beogradu. Beograd. ISBN 978-86-7299-227-4
  2. ^ „The Retir'd Gard'ner, in Two Volumes: the Whole Revis'd, with Several Alterations and Additions, Which Render It Proper for Our English Culture, George London, Henry Wise, 1706, Stanford University Library acquisition”. Arhivirano iz originala 10. 06. 2007. g. Pristupljeno 27. 04. 2014. 
  3. ^ Jacques, D. (2002): Who Knows What a Dutch Garden Is? Garden History30. 2:114-130.
  4. ^ The Cambridge History of Science, Roy Porter (ed.), Cambridge University Press, Cambridge, 2003
  5. ^ Royle 1995, str. 248
  6. ^ Henry Wise the 'eminent landscape gardener,' Lillington Manor, A History of the County of Warwick, L.F. Salzman, 1951, Victoria County History, British History Online
  7. ^ „Leek Wootton Site”. Arhivirano iz originala 20. 08. 2008. g. Pristupljeno 27. 04. 2014. 
  8. ^ The borough of Warwick, the suburbs from ca. 1600, A History of the County of Warwick, W.B. Stephens, 1969, Victoria County History, British History Online

Dalja literatura[uredi | uredi izvor]

  • Green, David B. Gardener to Queen Anne: Henry Wise and the Formal Garden (Oxford University Press) 1956.
  • Harvey, John. Early Nurserymen 1974.
  • Willson, E.J. West London Nursery Gardens (Fulham and Hammersmith Historical Society) 1982.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Хенри_Вајз&oldid=27056332”