Hrvojev misal

Strana Hrvojevog misala

Hrvojev misal je iluminirani rukopis velikog vojvode bosanskog Hrvoja Vukčića Hrvatinića iz 15. veka (oko 1404. godine). Pisan je na glagoljici.

Istorija

Hrvojev misal nastao je početkom 15. veka, oko 1404. godine, u Splitu. Tamo ga je po naredbi Hrvoja Vukčića izradio sveštenik glagoljaš Butko za crkvu Svetog Mihovila u Splitu, o čemu svedoči i jedna velika minijatura tog sveca, dok je minijaturista ostao nepoznat. Dugo vremena nije se znalo gde se nalazi original misala. Prvi put je naučna javnog bila upozorena na njega 1849/50. i 1854. godine, a kritičko izdanje Vatroslava Jagića objavljeno je 1891. godine. Misal je 1963. godine ponovo otkrila Mara Harisijadis u palati Topkapi Saraju u Istanbulu, gde je verovatno dospeo nakon osmanskog osvajanja Balkanskog poluostrva. Druga pretpostavka je da se nalazio u čuvenoj Korvinijani, biblioteci ugarskog kralja Matije Korvina u Budimu. Ovo je manje verovatna pretpostavka jer se misal ne spominje ni u jednom inventaru knjiga te biblioteke. Kodeks sadrži 96 minijatura i preko 380 inicijala. Faksimilno izdanje u boji sa latiničnom transliteracijom i poređenjem sa još tri glagoljaška misala izdato je 1973. godine u Zagrebu. Misal ima 247 pergamentnih listova veličine 306 h 225 mm, sa 380 inicijala, 96 minijatura i notnim zapisom. Kalendar koji se nalazi u njemu ukrašen je alegorijama meseci i prikazom svakodnevnih aktivnosti. Osnovne boje svih slika su crvena, zelena i plava, sa pozlatom na nekim mestima. Najpoznatija minijatura je minijatura samog vojvode Hrvoja na belom konju, u maniru tadašnjih vitezova. Pored toga, značajna je i predstava hercegovog grba. Misal je nekada bio uvezen u dragocene korice (verovatno od zlata), ali je od 19. veka u jednostavnom kožnom uvezu.

Izvori

• Pisani glagoljski spomenici - T-Portal Webograd
• Hrvojev misal na stranicama "Illuminated manuscripts".