Cvetkova mehana
| Cvetkova mehana | |
 | |
Informacije
| |
|---|---|
| Lokacija | Bulevar kralja Aleksandra 356, Beograd,  Srbija
|
| Status | predložena |
| Otvaranje | početak 20. veka |
| Broj spratova | 1 |
| Vlasnik | Cvetko Jovanović |
Cvetkova mehana je stari naziv kafane u Beogradu na Zvezdari, blizu raskrsnice na kojoj Ustanička ulica izlazi na Bulevar kralja Aleksandra. Posle Drugog svetskog rata kafana je konfiskovana i dobila je novi naziv - „Smederevo“. Zgrada kafane postoji i danas, ali je promenila namenu, jer se u njoj nalaze kladionica i pekara. Na platou gde se danas nalazi tzv. Cvetkov bazar, nekada je bila bašta kafane.
Mehanu je osnovao Cvetko Jovanović, poznati kafedžija i dobrotvor druge polovine 19. veka i prve polovine 20. veka.
Gazda Cvetko[uredi | uredi izvor]
Cvetko Jovanović (1862-1938) rođen u selu Labuništu kod Struge, u današnjoj Severnoj Makedoniji i krajem 19. veka je došao u Beograd. Kod sadašnjeg Pravnog fakulteta je prodavao semenke, potom je otvorio piljaru. Kupio je zamljište na tadašnjoj periferiji Beograda, na mestu gde se danas nalazi kafana.[1]
Gazda Cvetko je na tom mestu otvorio han sa štalama za konje gde su svraćali putnici koji su prolazili Smederevskim putem. Kafana koja je nastala zvala se „Vračarsko polje“, ali su je svi zvali Cvetkova mehana.
Kafana je bila poznata po tome što je 1933. godine u njoj prenoćio i sam kralj Aleksandar Karađorđević.
U vlasništvu gazda Cvetka nalazilo se zemljište na širokom potezu oko kafane, sve do današnjeg Doma zdravlja Zvezdara, kao i plato gde se danas nalazi pijaca.
Cvetko je imao četvoro dece, ali nijedno nije preživelo, tako da direktnih potomaka nije imao.
Umro je 1938. godine, a 10 godina kasnije nove vlasti u Beogradu su nacionalizovale celokupnu imovinu, ostavljajući preostalim potomcima jednu kuću za stanovanje.[2]
Dobrotvorni rad Cvetka Jovanovića[uredi | uredi izvor]
Cvetko Jovanović je doveo struju u ovaj deo grada, kao i tramvajske šine do tadašnje kafane kojim je saobraćao tramvaj broj 6.
Zbog svojih zasluga bio je odlikovan Ordenom Svetog Save petog reda.
Pomagao je siromašnim sugrađanima, deci, studentima, crkvi i sveštenstvu. Fond Cvetka Jovanovića i njegove žene Stefane bio je namenjen podizanju crkve u rodnom Labuništu, kao i za izgradnju velike zgrade za rentiranje. Sredstva iz tog fonda su se koristila i za pomoć hramu Pokrova Presvete Bogorodice, Društvu za podizanje hrama Svetog Save, školama, obdaništima i u druge humanitarne svrhe.
Današnja ulica Slobodanke Danke Savić, paralelna sa Bulevarom kralja Aleksandra, nekada je nosila ime Cvetka Jovanovića.
Sećanje na gazda Cvetka[uredi | uredi izvor]
Iako se pijaca preko puta kafane zvanično zove Zvezdarska, u svakodnevnom govoru ova pijaca, kao i čitav kraj, i dalje nose naziv po Cvetku Jovanoviću što je nemoguće promeniti.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Cvetko Jovanović, čovek koga su sačuvali samo Beograđani”. Beograd uživo. Pristupljeno 24. 9. 2021.
- ^ Ilić, Nataša. „Kafana kao sudbina”. Politika. Pristupljeno 24. 9. 2021.