17-ketosteroidi
17-ketosteroidi su supstance koje u organizmu čoveka nastaju razgradnjom muških i ženskih polnih hormona, odnosni kao metaboliti androgena koji se izlučuju mokraćom preko kore nadbubrežne žlezde i polnih žlezda. Primeri 17-ketosteroida uključuju androstendion, androsteron, estron i dehidroepiandrosteron. Samo mali deo 17-ketosteroidne u mokraći izveden je od prekursora glukokortikosteroida (oko 10-15%).[1]
Značaj[uredi | uredi izvor]
Određivanje vrednosti 17-ketosteroida u mokraći (urinu) je neophodno za procenu ukupne funkcionalne aktivnosti kore nadbubrežne žlezde.[2]
Referentne vrednosti (normalne vrednosti) 17-ketosteroida u mokraći su:
- deca mlađa od 5 godina - 0-2 mg/dan,
- deca uzrasta 15-16 godina - 3-13 mg/dan;
- žene starosti 20-40 godina - 6-14 mg/dan.
- muškarci starosti 20-40 godina - 10-25 mg/dan.
- odrasli nakon 40 godina, imaju stalno smanjenje izlučivanja 17-ketosteroida.
Interpretacija rezultata[uredi | uredi izvor]
Povećanje nivoa 24-časovnih 17-ketosteroida u mokraći povezano je sa sledećim stanjima:[3]
| Povećana koncentracije | Smanjena koncentracije |
|---|---|
| Sindrom policističnih jajnika | Adisonova bolest |
| Adrenogenitalni sindrom | Hipopituitarizam |
| Androgeni tumori korteksa nadbubrežne žlezde | Oštećenje parenhima jetre |
| Virilni tumori nadbubrežnog korteksa | Hipopituitarizam |
| Testikularni tumori (kancer testisa) | Hipotireoza |
| Rak jajnika | Nefroza |
| Adenoma i rak nadbubrežne žlezde | Kaheksija |
| Sindrom ektopične proizvodnje ACTH | Kastracija |
| Upotreba anaboličkih steroida, fenotiazin derivata, derivata penicilina, digitalisa, spironolaktona, kortikotropna, gonadotropina, cefalosporina, testosterona | Upotreba rezerpina, benzodiazepina, deksametazona, estrogena, oralnih kontraceptiva, glukokortikosteroida |
Studija Adriensen-a i saradnika sugerisala je da se uzorci pljuvačke na 17-ketosteroidni androstendion, kao i drugi steroid, 17-hidroksiprogesterona, mogu koristiti za praćenje efikasnosti lečenja kod kongenitalne adrenalne hiperplazije.
Pošto oba steroida ostaju stabilna u pljuvački do 5 dana na temperaturi okoline, pacijenti mogu sakupiti pljuvačku kod svoje kuće i poslati je u laboratoriju na analizu.Referentni rasponi za androstendion kod odraslih su:
- 119-553 pmol/L (jutro),
- 40-363 pmol/L (popodne),
- 42-319 pmol/L (uveče).
Referentni rasponi za androstendion kod decu su:
- 10-123. pmol/L (ujutro),
- < 7-54 pmol/L (popodne),
- < 7-42 pmol/L (uveče).[4]
Lekovi koji mogu povećati nivo izmernjnog 17-ketosteroida uključuju sledeće:[5]
- Antibiotici (npr penicilin, oksacilin)
- Hlorpromazin
- Etinamate
- Meprobamat
- Fenaglicodol
- Nalidiksična kiselina
- Spironolakton
Lekovi koji mogu smanjiti nivo izmernjnog 17-ketosteroida uključuju sledeće:
- Progestacijska sredstva
- Karbamazepin
- Cefalotin
- Propokipen
- Rezerpin
- Glukoza
- Hlordiazepoksid
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Zumoff B, Rosenfeld RS, Strain GW, Levin J, Fukushima DK. Sex differences in the twenty-four-hour mean plasma concentrations of dehydroisoandrosterone (DHA) and dehydroisoandrosterone sulfate (DHAS) and the DHA to DHAS ratio in normal adults.
- ^ Adriaansen BPH, Kamphuis JS, Schroder MAM, et al. Diurnal salivary androstenedione and 17-hydroxyprogesterone levels in healthy volunteers for monitoring treatment efficacy of patients with congenital adrenal hyperplasia. Clin Endocrinol (Oxf). 2022 Feb 12.
- ^ Williamson MA, Snyder LM, eds. Wallach's Interpretation of Diagnostic Tests. 9th ed. Philadelphia, Pa: Lippincott Williams & Wilkins; 2011.
- ^ Adriaansen BPH, Kamphuis JS, Schroder MAM, et al. Diurnal salivary androstenedione and 17-hydroxyprogesterone levels in healthy volunteers for monitoring treatment efficacy of patients with congenital adrenal hyperplasia. Clin Endocrinol (Oxf). 2022 Feb 12.
- ^ McPherson RA, Pincus MR. Henry's Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods. 22nd ed. Philadelphia: Elsevier Saunders; 2011.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- 17-Ketosteroids - emedicine.medscape.com (jezik: engleski)
 | Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja). |
